Fasola zwykła

Z Wikipedii

Fasola zwykła
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Rodzaj	fasola
Nazwa systematyczna
Phaseolus vulgaris L.
Galeria zdjęć i grafik

Nasiona

Fasola zwykła, fasola zwyczajna (Phaseolus vulgaris L.) - gatunek roślin jednorocznych należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej. W Polsce wyłącznie jako roślina uprawna (bardzo rzadko jako efemerofit).

[edytuj] Charakterystyka

Łodyga

Słabo rozgałęziona, w dolnej części zdrewniała, osiąga wysokość 25 - 60 cm u odmian karłowych, 60 - 120 cm u odmian biczykowych o łodydze płożącej, 2 - 3 m u odmian tycznych, które owijają się wokół podpór.

Liście

Pierwsze dwa są całobrzegie, następne trójlistkowe, barwy jasno- lub ciemnozielonej, w zależności od odmiany.

Kwiaty

Motylkowe, zebrane w grona po 2-8 sztuk, które wyrastają z kątów liści po 40-60 dniach od siewu. Są one barwy białej, lila, fioletowej lub czerwonej (w zależności od odmiany).

Owoce

Wydłużone strąki.

Korzeń

Palowy, sięga na głębokość 100-110 cm, jest silnie rozgałęziony w wierzchniej warstwie gleby. Ma małą zdolność regeneracji, dlatego źle znosi przesadzanie. W symbiozie z fasolą współżyją bakterie Rhizobium phaseoli, tworzące na korzeniach brodawki korzeniowe, bakterie te wiążą azot atmosferyczny, z którego korzystają również rośliny.

[edytuj] Zastosowanie

• Uprawiana jako warzywo, z grupy tzw. roślin strączkowych. Do celów spożywczych wykorzystywane są głównie nasiona, zawierające dużo białka, a u odmian szparagowych całe strąki. Fasola szparagowa jest spożywana jako świeża po ugotowaniu, lub jest przetwarzana - konserwowana i zamrażana. Fasola szparagowa należy do warzyw ciepłolubnych, dlatego można ją przechowywać w temperaturze 8-10 stopni C, przy wilgotności względnej powietrza 85-90% / 5-7 dni. Fasola należy do warzyw o dużej wartości odżywczej.
  • Historia uprawy: Została udomowiona przez Indian na długo przed podbojem tych ziem przez hiszpańskich i portugalskich konkwistadorów. Zresztą ci ostatni rychło docenili zalety fasoli i sprowadziwszy jej nasiona do Starego Świata, przyczyniając się do rozpowszechnienia uprawy tej rośliny na skalę towarową nie tylko na kontynencie europejskim, ale również w Afryce i Azji.
• Wyhodowano liczne odmiany uprawiane także jako rośliny ozdobne ze względu na swoje piękne kwiaty.
• Ma ona pewne - aczkolwiek niewielkie - znaczenie lecznicze. Odwar (1 łyżkę stołową rozdrobnionego suszu zalać 1 szklanką wrzątku i gotować pod przykryciem 5 - 7 minut, przecedzić, pić 3 razy dziennie po 1 szklance) ze strąków działa moczopędnie, a ponadto w sposób zauważalny obniża poziom cukru we krwi. Jego stosowanie zaleca się w cukrzycy, chorobach nerek i pęcherza moczowego, nadciśnieniu tętniczym, wreszcie przy osłabieniu mięśnia sercowego.

Ususzone i zmielone na mąkę nasiona fasoli znajdują zastosowanie przy leczeniu egzemy, ran, oparzeń i odmrożeń. Mączką ową należy po prostu posypać chore miejsce na skórze.

[edytuj] Kultywary

Odmiany fasoli zwykłej różnią się wysokością łodygi, barwą strąków, zawartośćią w nim włókna, a także wielkością nasion i długością okresu wegetacji. Dzielimy je na:

• karłowe ('Bor', 'Mela', 'Augustynka', 'Wstęga')
• tyczne ('Atlas' - 'Mamut', 'Blauhilde', 'Goldmarie' - 'Mamut', 'Hilds Neckarkonigin')
• szparagowe
  • zielonostrąkowe ('Atena', 'Bona', 'Fana', 'Laguna', 'Zielona', 'Libra', 'Madera', 'Sisal', 'Sumatra')
  • żółtostrąkowe ('Amanda', 'Elektra', 'Furora', 'Polana', 'Galopka', 'Goldpantera - Pantera', 'Korona', 'Laurina - Laura', 'Polka', 'Tara', 'Złota', 'Saxa')
• na suche nasiona

Spośród odmian fasoli szparagowej do upraw amatorskich szczególnie polecana jest odmiana 'Blauhilde'. Jest to odmiana tyczna (wysokość ponad 3 m) tworząca długie, bezwłókniste strąki o ciekawej, fioletowo-niebieskiej barwie. Po ugotowaniu strąki stają się zielone. Wymaga stosowania podpór lub uprawy przy wysokich płotach. Spośród odmian żółtostrąkowych warto zwrócić uwagę na dwie średnio wczesne odmiany - 'Polkę' oraz 'Galopkę', których zaletami są odporność na choroby (antraknozę i bakteriozę obwódkową) oraz dobre plonowanie. 'Blauhilde' to odmiana tyczna (wysokość ponad 3 m) tworząca długie, bezwłókniste strąki o ciekawej, fioletowo-niebieskiej barwie. Po ugotowaniu strąki stają się zielone. Wymaga stosowania podpór lub uprawy przy wysokich płotach.

[edytuj] Ciekawostki

W Zakliczynie od 2000 odbywa się Święto Fasoli. W roku 2006 Krzysztof Górski zużył 550 kg fasoli, 550 kg różnych mięs, 50 kg przecieru pomidorowego i 25 kg przypraw do przygotowania 3 ton fasolki po bretońsku.