Fazang
Z Wikipedii
Fazang (643-712), (kor. Pǒpjang (법장) | jap. Hōzō (ホウゾウ) | wiet. Phap tang) - wybitny filozof i buddysta chiński, trzeci patriarcha szkoły huayan.
Spis treści |
[edytuj] Życie
Urodził się i zmarł w Chang'anie, jednak jego rodowe nazwisko Kang sugeruje, że pochodził z Sogdiany (chin. Sude), najpewniej z Samarkandy, regionu kultury irańskiej obejmującym dzisiejsze tereny Uzbekistanu i Tadżykistanu w Azji Środkowej.
Już jako młodzieniec prowadził ascetyczne życie na górze Taibei. Był tak oddany buddyzmowi, że mając lat 16 ofiarował swój palec Buddzie przed relikwiarzem (stupa) Aśoki w świątyni Famen w Changanie. Był przez krótko uczniem patriarchy huayan Zhiyana. Od cesarzowej Wu Zetian (625-705) otrzymał stanowisko opata nowego klasztoru i dlatego dopiero w 28 roku życia został mnichem. Zanotowano, że wydarzyło się wtedy kilka cudów, m.in. z jego ust wytrysnęło światło i wstrząsnęła się ziemia. Przez całe swoje życie był zresztą wiązany z różnymi cudownymi wydarzeniami. Często prowadził także specjalne ceremonie dla magicznego osiągnięcia różnych celów ( np. likwidacji suszy itp).
Był niewątpliwym oportunistą. Służył bez problemów wszystkim cesarzom (Changan był wówczas stolicą). Najmocniej związany był z cesarzową Wu Zetian. Była ona córką bardzo oddanej buddystki i sama mocno popierała i wspierała buddyzm. Pragnęła uchodzić za wzorowego króla buddyjskiego Czakrawartina (skt Cakravarti-rāja). I rzeczywiście dopiero od jej czasów można mówić, że buddyzm stał się religią państwową. Wspomagała ona Fazanga, który był częstym gościem w pałacu królewskim w celu objaśniania nauk buddyjskich. Niemożność wyjaśnienia cesarzowej filozofii huayan spowodowała demonstrację sieci Indry przy pomocy luster, figury złotego lwa i świec. Dalszym efektem tego było jedno z głównych dzieł Fazanga Traktat o złotym lwie (chin. Jin shizi zhang). Pracą propagandową, wspierającą cesarzową, jest Huayanjing zhuanji (napisana pom. 690 a 693 r.).
Aby wzmocnić swoją pozycję cesarzowa zapragnęła nowego, pełnego tłumaczenia Sutry Girlandowej czyli Avatamsaka Sutra, jednak z możliwie najlepszego źródła, więc nakazała odnalezienie pełnego tekstu sanskryckiego. W 679 r. mnich Divākara znalazł taki tekst i Fazang przystąpił do nowego tłumaczenia w klasztorzez Taiyuan. Pomiędzy 695 a 699 r. cesarzowa[1] dodała do tłumaczenia Śiksānandę i Devaprajñę. Nowe tłumaczenie liczyło 80 rozdziałów, podczas gdy poprzednie tylko 60.
Ponieważ usystematyzował nauki huayan, przez niektóych badaczy uważany jest za prawdziwego założyciela szkoły huayan.
Fazang był znakomitym nauczycielem, mistrzem wizualnych pomocy. Umiał także, w bardzo chiński sposób, sprowadzać indyjskie abstrakcje na ziemię.
[edytuj] Nauki
Jednym z najważniejszych tekstów dyskutowanych wówczas przez buddystów w Chinach był przypisywany Aśwaghosze (skt Aśvaghoşa) traktat Mahāyānaśraddhotpāda przetłumaczony na język chiński jako Dacheng qixin lun czyli Przebudzenie wiary w mahajanie. Fazang uważał tę śastrę za bardzo ważną i napisał do niej komentarz. Przebudzenie wiary w mahajanie ukazywało nowe spojrzenie na doktrynę Buddy; objaśniało mianowicie jej istotę jako kosmologiczną teorię i wyjaśniało prawdziwą naturę kosmosu. Przedmiotem chińskich dyskusji była także tathāgatagarbha - dosłownie łono tathagaty czyli istota Buddy, natura Buddy. Otóż Przebudzenie wiary (...) odchodziło od tradycyjnego soteriologicznego rozumienia natury Buddy. Dla tej śastry zasadą był Umysł myślących i odczuwających istnień. Ten Umysł zawiera w sobie wszystkie stany istnienia fenomenalnego i transcendentalnego świata[2]. W swoim komentarzu Fazang uważa, iż ten Jeden Umysł, to właśnie tathāgatagarbha. I dalej, śastra ta traktuje tathāgatagarbhę jako substratum, podstawę czy fundament samsary i nirwany.[3] Jeden Umysł ma dwa aspekty; pierwszy to Umysł noumenalny (chin. li), Absolutnej Rzeczywistości, Takości; drugi - fenomenalny (chin. shi), świata zjawisk i rzeczy.[4] W swoim komentarzu Fazang argumentuje, że noumen i fenomen w swej istocie się nieróżnią, gdyż Jeden Umysł jest esencją obu. Ta zasadniczna, esencjonalna natura Umysłu jest nienarodzona, nieśmiertelna, poza językiem. Przyczyną rozróżniania (czyli fenomenu) jest ułuda, podstawowa ignorancja własnej natury. Absolutna Rzeczywistość jest pusta
- ponieważ od samego początku nie była nigdy związana z żadnymi skażonymi stanami istnienia, jest wolna od wszelkich znaków indywidualnego rozróźniania rzeczy i nie ma nic wspólnego z myślami powstałymi w zwodniczym umyśle. [5]
[edytuj] Główne idee Fazanga
- 1. Rzeczywisty świat jest złożony z wszechprzenikających się darzeń związanych przyczynowymi relacjami. Wszystko jest przyczyną i skutkiem czegoś innego. Fazang wyjaśnia przy pomocy 10 tajemnych bram.
- 2. Dlatego rzeczy w świecie są puste czyli pozbawione własnego istnienia i definicji oraz powstają z samej Takości.
- 3. Ta pustka nie jest jednak negatywna, gdyż ta rzeczywistość pustych rzeczy jest jedyną rzeczywistością, o której można mówić.
- 4. Historię i różnorodność nauk buddyjskich można sklasyfikować w pięciu grupach, według stopnia ich rozwoju duchowego. Są to Trzy pojazdy, które w pewnym sensie są trzema aspektami Jednego Pojazdu.
[edytuj] Dziesięć tajemnic lub dziesięć tajemnych bram
- 1. Jednoczesna złożoność i wzajemna zgodność; ogólne i cząstkowe czyli zasada (noumen) i zdarzenie (fenomen) współistnieją bez przeszkód.
- 2. Niepowstrzymana wolność wszystkich rzeczy we wzajemnej współzależności; ma to związek z takim rodzajem dualizmu jak duże i małe, skończone i nieskończone itp. Oznacza to, że dana rzecz w tym samym czasie jest zarówno mała jak i duża (itd.) i względna wobec innych rzeczy.
- 3. Wzajemna zgodność i zróżnicowanie pomiędzy tym a innymi światami; coś jest częścią całości równocześnie będąc całkowicie idnywidualną jednostką.
- 4. Wzajemna identyfikacja i samowystarczalność (niezależność) wszystkich czynników istnienia; rzeczy działają zarówno dla siebie jak i na rzecz całości bez przeszkód.
- 5. Wzajemne dopełnianie się ukrytego i przejawionego; wzajemna konieczność zdarzenia i tła, z którego się wyłania.
- 6. Wzajemna zgodność wszystkich rzeczy bez najmniejszej utraty indywidualnej tożsamości; rzeczy nie tracą swojej indywidualności nawet gdy są częścią większej całości.
- 7. Sieć Indry; w sieci Indry jeden diament odbija wszystkie inne diamenty a wszystkie inne diamenty odbijają także ten jeden.
- 8. Fenomenalne ujawnia noumenalne; ponieważ zasadą (noumenem) jest pustka, a fenomeny, które wyrażają tę zasadę są niepowstrzymane, można znaleźć tę zasadę w każdym zjawisku (pojedyncze źdźbło trawy może spowodować oświecenie).
- 9. Oddzielne istnienie i wzajemne łączenie się oddzielnych czynników istnienia w czasie; każdy czynnik istnienia uczestniczy w każdym innym bez utraty indywidualności.
- 10. Harmonijna współwymienialność zasady i zjawiska. To odnosi się do czteroczęściowego modelu dharmadhatu.
[edytuj] Systematyzacja Dharmy Buddy
- 1. Hinajana - wczesna tradycja buddyjska; ja nie istnieje, ale czynniki istnienia są rzeczywiste.
- 2. Wstępna mahajana - wczesna nauka o pustce wyłożona w Prajñāpāramitā sūtra i w tradycji madhjamiki i wczesnej jogaczary.
- 3. Ostateczna mahajana; teksty: Tathāgatagarbha sūtra, Przebudzenie wiary w mahajanie i Lwi ryk królowej Śrimali. Łono Buddy (skt. Tathāgatagarbha) jako matryca, z której wyłania się świat.
- 4. Nagłe nauki Jednego Pojazdu; tutaj został później włączony chan, który w czasach Fazanga dopiero zaczął się kształtować.
- 5. Całościowe nauki Jednego Pojazdu; mowa o naukach szkoły huayan, gdyż Fazang wierzył w nadrzędność nauk tej szkoły nad wszystkimi innymi, które są wstępne, niekompletne itd.
Fazang nauczał, że Sutra girlandowa (Avatamsaka Sutra) została wygłoszona przez Buddę w momencie oświecenia i dlatego prezentuje nagłębsze i najbardziej oświecone poglądy na uniwersum, bez żadnych uproszczeń i ułatwień. Jest to zgodne z tym, co uważała szkoła tiantai. Jednak dla tiantai Sutra Lotosu została wygłoszona przez Buddę jako ostatnia i dlatego zawiera wszystkie najwyższe nauki, i jest nadrzędna nad wszystkimi innymi.
[edytuj] Sześć kontemplacji
Fazang wprowadził do praktyki szkoły huayan 6 kontemplacji koniecznych dla zrozumienia Huayanjing (sutry Avatamsaki):
- 1. Wgląd w spokój zasadniczego umysłu, do którego powracają wszystkie rzeczy.
- 2. Wgląd w naturę świata elementów (dharm), które istnieją z powodu umysłu.
- 3. Obserwowanie, że istnieje doskonałe, tajemnicze wszechprzenikanie się wszystkich rzeczy.
- 4. Obserwowanie, że nie ma nic oprócz Takości, gdzie wszystkie fenomenalne byty odciskają swoje odbicie.
- 5. Obserwowanie, że lustro tożsamości utrzymuje wszystkie rzeczy z osobna bez przeszkód.
- 6. Obserwowanie, że związek pana (noumen) i służącego (fenomen) istnieje na wskroś wszechświata, z tym, że jeżeli coś dotyczy jednego elementu, to dotyczy to także wszystkich elementów.
[edytuj] Dzieła
Fazang napisał ponad 60 dzieł. Oto najważniejsze:
- Jinshizi zhang (Traktat o złotym lwie)
- Huayan wujiao zhang (Traktat o 5 naukach huayan)
- Huayan yikai baimen (100 bram do zgłębienia znaczenia huayan)
- Huayan fa putixin zhang (Esej o powstaniu umysłu oświecenie w huayan)
- (Dasheng) Qixinlun yiji (Komentarz do Przebudzenia w mahajanie)
- Fanwangjing pusa jieben shu (Komentarz do Brahmajāla sūtra)
- Huayanjing tanxuan ji (Komentarz o głębokościach Avatamsaka sūtra)
- Huayanjing wenyi gangun (Objaśnienie 10 tajemnych bram z Avatamsaka sūtra)
- Huayanjing zhigui (Komentarz do Avatamsaka sūtra)
