Ferdynand I Burbon

Z Wikipedii

Ferdynand I Burbon-Sycylijski, włoski Fernando Antonio Pascual Juan Nepomuceno Serafín Genaro Benedicto (ur. 12 stycznia 1751 - zm. 4 stycznia 1825) - Neapolu od 1759 (jako Ferdynand IV), król Sycylii od 1759 (jako Ferdynand III), potem król Obojga Sycylii (jako Ferdynand I). Syn króla Hiszpanii - Karola III Burbona, i jego żony - Marii Amalii Wettyn.

Spis treści 1 Młodość 2 Wczesne rządy 3 Okupacja francuska 4 III koalicja antyfrancuska 5 Restauracja 6 Małżeństwo i potomstwo

[edytuj] Młodość

Ferdynand urodził się w Neapolu. Kiedy w 1759 jego ojciec został królem Hiszpanii nie mógł być jednocześnie królem Hiszpanii i Neapolu, wtedy Ferdynand odziedziczył po nim królestwo Neapolu. Jego regentem został Toskańczyk Bernardo Tanucci, który z biegiem czasu coraz bardziej chciał zatrzymać rządy w swoich rękach. Sam był człowiekiem zdolnym i inteligentnym, i świadomie zaniedbywał edukację swojego podopiecznego oraz dodatkowo zachęcał go do uprawiania jego ukochanych sportów i rozrywek kosztem wszelkich obowiązków. Ferdynand wyrósł na atletycznie zbudowanego mężczyznę, ale jednocześnie był niewykształcony i niewychowany. Uwielbiał towarzystwo lazzaroni - zwykłych mieszczan, po których przejął dialekt i obyczaje. Jako sportowiec, zachłannie polował i łowił ryby, a nawet sprzedawał swoje zdobycze na miejskim targu. Zarobione pieniądze zaś oddawał biednym.

[edytuj] Wczesne rządy

Młodość Ferdynanda skończyła się w 1767, a jego pierwszym samodzielnym czynem jako króla było wydalenie z królestwa Jezuitów. Rok później Ferdynand ożenił się z arcyksiężniczką austriacką - Marią Karoliną, córką cesarzowej Marii Teresy, młodszą siostrą cesarza Józefa II i starszą siostrą przyszłej królowej Francji - Marii Antoniny. Na mocy kontraktu przedmałżeńskiego, królowa miała zyskać głos w radzie królewskiej po urodzeniu pierwszego syna, a Maria Karolina nigdy nie zawahała się wykorzystywać swoich wpływów na męża. Była piękna, mądra i dumna - jak jej matka, ale też okrutna i zdradliwa, jej ambicja była podnieść Królestwo Neapolu do pozycji europejskiego mocarstwa. Ferdynand wkrótce praktycznie oddał całość rządów w jej ręce.

Tanucci, który sprzeciwiał się rządom królowej, w 1777 został zdymisjonowany. W 1779 dowódcą floty został mianowany Anglik - Sir John Acton (1736-1811), który został również faworytem Marii Karoliny. Razem chcieli oni wyzwolić Neapol spod wpływu Hiszpanii, i w tym umacniali sojusz z Austrią i Anglią. W chwili wybuchu wielkiej rewolucji francuskiej, w 1789, dwór neapolitański poparł rewolucjonistów, a sama królowa była zwolenniczką ich idei. Kiedy jednak francuska monarchia została obalona, a król Ludwik XVI Burbon i królowa Maria Anotnina, siostra Marii Karoliny, oboje zgilotynowani, Ferdynand i Maria Karolina przestraszyli się i dołączyli do pierwszej koalicji antyfrancuskiej (1793).

[edytuj] Okupacja francuska

Pokój z Francją został podpisany w 1796, a francuskie wojska podległe Dyrektoriatowi okupowały Rzym. Ferdynand nie czuł się pewnie, przekonany przez swoją żonę postanowił uderzyć na Francuzów. Chciał zatrzeć zwycięstwo Napoleona w Egipcie oraz zwycięstwa admirała Horatio Nelsona. Razem ze swoją armią pomaszerował do Rzymu, wszedł do miasta 29 listopada, ale został pokonany i musiał zawracać do Neapolu. Kiedy Francuzi stanęli pod bramami miasta, uciekł na pokładzie statku Nelsona - Vanguard, na Sycylię. Pozostawił stolicę pogrążoną w anarchii.

Francuzi weszli do miasta mimo srogiego oporu lazzaroni, którzy pozostali oddani swojemu królowi, za to z pomocą szlachty i mieszczaństwa. W styczniu 1799 powołali do życia Republiką Partenopejską. Intelektualiści, którzy stanęli na czele republiki byli przekonani, że ludzie potrzebują wolności i kultury, zamiast chleba i pracy. Kiedy kilka tygodni później francuskie oddziały zostały wezwanedo północnych Włoch, Ferdynand wysłał ekspedycję złożoną z Kalabryjczyków pod dowództwem kardynała Ruffo, aby odbili oni kontynentalną część królestwa. Ruffo wspomagany przez angielską artylerię, kościół oraz pro-burbońską arystokrację, i wykorzystując neutralność i biedę ludzi, odniósł wielkie zwycięstwo. Neapol został zdobyty w maju 1800. Jego armia i lazzaroni pokonali bandytę znanego jako Fra Diavolo, który starał się zapobiec upadkowi republiki. Kilka miesięcy później Ferdynand powrócił oficjalnie na tron.

Król i królowa oboje byli zgodni, że rebeliantom nie zostanie okazane miłosierdzie. Maria Karolina wykorzystała kochankę Nelsona - Emmę, lady Hamilton, żeby przekonała kochanka do swojej własnej przekornej zemsty. Właściwie jedynym wytłumaczeniem dla reakcji Marii Karoliny jest jest strata ukochanej siostry Marii Antoniny, straconej przez rewolucjonistów-republikanów.

[edytuj] III koalicja antyfrancuska

Po powrocie do Neapolu król nakazał aresztowania i egzekucje wszystkich ewentualnych republikanów. Czystkę tą przerwali dopiero Francuzi, którzy zmusili Ferdynanda do uznania traktatu, który zawierał właśnie amnestię dla członków partii francuskiej. Kiedy wybuchła wojna między Francją a Austrią w 1805, Ferdynand podpisał traktat o neutralności, ale już kilka dni później otwarcie poparła Austrię i zgodził się, aby armia angielsko-rosyjska wylądowała w Neapolu w ramach III koalicji.

Zwycięstwo francuskie w bitwie pod Austerlitz 2 grudnia, umożliwiło Napoleonowi rozmieścić wojska w południowych Włochach. Ferdynand ponownie uciekł do Palermo (23 stycznia 1806), tym razem dołączyła do niego żona i syn. 14 stycznia 1806 Francuzi weszli do Neapolu. Napoleon ogłosił obalenie dynastii Burbonów i uczynił królem Neapolu i Sycylii swojego brata Józefa Bonaparte. Ale Ferdynand dalej rządził częścią królestwa pod angielską protekcją. Instytucje parlamentarne starego feudalnego typu nie staniały już na wyspie i Lord William Bentinck, angielski minister nalegał na reformę konstytucji na podstawie wzorców angielskich i francuskich. Ferdynand faktycznie zrzekł się części władzy na korzyść swojego syna - regenta Franciszka. Królowa, również na wniosek Bentincka, została wysłana do Austrii i tam zmarła w 1814.

[edytuj] Restauracja

Po upadku Napoleona, Joachim Murat, który przejął rządy po bracie Napoleona - Józefie, jako król Neapolu w 1808, został zdetronizowany w czasie wojny neapolitańskiej. Ferdynand powrócił do Neapolu. Na mocy tajnego porozumienia, Ferdynand obiecał nie posuwać się w pracach nad konstytucją zbyt daleko, nie dalej niż zatwierdziłaby to Austria. Nieznacznie zmienił prawa i system administracyjny Murata. Zniósł sycylijską konstytucję i proklamował unię dwóch państw Neapolu i Sycylii - Królestwo Obojga Sycylii (12 grudnia 1816).

Jako wotum dziękczynne za swój powrót na tron kazał wznieść w Neapolu kościół San Francesco di Paola, położony vis-a-vis pałacu królewskiego, przy placu, który dzisiaj nosi nazwę Piazza del Plebiscito.

[edytuj] Małżeństwo i potomstwo

Jego żoną była Maria Karolina Habsburg, córka Franciszka I Lotaryńskiego, cesarza niemieckiego i Marii Teresy Habsburg, arcyksiężnej austriackiej, królowej Czech i Węgier. Maria Karolina była również ukochaną siostrą Marii Antoniny Austriaczki - królowej Francji. Para miała razem kilkanaścioro dzieci, w tym te 7, które przeżyły dzieciństwo:

• Marię Teresę (1772-1807) - poślubiła swojego kuzyna - Franciszka II, cesarza Austrii,
• Luizę Marię Amelię Teresę (1773-1802) - poślubiła swojego kuzyna - Ferdynanda III, wielkiego księcia Toskanii,
• Franciszka I, króla Obojga Sycylii (1777-1830),
• Marię Krystynę (1779-1849) - poślubiła Karola Feliksa Sardyńskiego,
• Marię Amelię (1782-1866) - poślubiła przyszłego Ludwika Filipa I, króla Francuzów,
• Marię Antoniettę (1784-1806) - poślubiła swojego kuzyna - Ferdynanda VII, króla Hiszpanii,
• Leopolda, księcia Salerno (1790-1851) - poślubił swoją siostrzenicę - Marię Klementynę Austriacką (córkę Marii Teresy i Franciszka II).

Poprzednik nowy tytuł

Król Obojga Sycylii 1816–1825

Następca Franciszek I Burbon