Fez

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia słowa fez.

Współrzędne: 34°02' N 05°00' W34.0333333 -5 (Fez)


Fez فاس
Państwo	Maroko
Region	Fez-Bulman
burmistrz	Mohammed Gherrabi
Położenie	34° 02' N 05° 00' W
Wysokość	217 m n.p.m.
Ludność (2004) • liczba ludności	946 815
Kod pocztowy	30 000
Położenie na mapie kraju Fez فاس
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Bab Bu Dżelud

Panorama miasta z minaretem

Rezydencja królewska w Fezie

Fez albo Fes (arab. فاس, fr. Fès) – trzecie największe miasto Maroka, liczące blisko 950 000 mieszkańców, położone w północno-centralnej części kraju. Jest stolicą regionu Fez-Bulman.

[edytuj] Historia

Miasto zostało założone przez Idrisa I w VIII wieku n.e. Początkowo było tylko niewielką miejscowością, jednak rozbudowało się znacznie w następnym stuleciu, odkąd w 807 roku kolejny władca Idris II ustanowił tu pierwszą stolicę Maroka. Do miasta przybyli wtedy uchodźcy z dwóch najważniejszych ośrodków ówczesnego islamskiego świata - Kordoby w Andaluzji i Kairuanu w Tunezji. Za ich sprawą nastąpił gwałtowny rozwój Fezu. W końcu X wieku miasto było już niekwestionowanym ośrodkiem kulturalnym, religijnym i gospodarczym marokańskiego państwa. Średniowiecznym przybyszom europejskim jawiło się z jednej strony jako stolica fanatyzmu (było jednym z najświętszych miast islamu), a jednocześnie jako centrum nauk: kwitł tu rozwój medycyny, filozofii i matematyki. Według niektórych przekazów na tutejszym uniwersytecie Al-Karawijjin studiował nawet papież Sylwester II, co nie jest jednak ostatecznie potwierdzone.

Fez stracił na znaczeniu za panowania dynastii Almorawidów (XI-XII wiek) i Almohadów (XII-XIII wiek), kiedy to stolica marokańskiego państwa mieściła się w Marrakeszu. Dopiero sułtani kolejnej dynastii Marynidów na powrót uczynili z Fezu swoją stolicę i znacznie uświetnili miasto. Fez podupadł jednak po raz kolejny za panowania Saadytów, którzy na stolicę znowu wybrali Marrakesz. Dopiero pierwsi władcy dynastii Alawitów w początkach XVII wieku przywrócili miastu jego dawną rangę - panował tu pierwszy marokański sułtan tej dynastii Mulaj Raszid. Już jednak jego brat i następca Mulaj Ismail słynął z niechęci do mieszkańców Fezu i nałożył na nich wysokie podatki, a sam przeniósł się ze swoim dworem do pobliskiego Meknesu. Po jego śmierci przywrócono Fezowi wprawdzie rangę stolicy, jednak rozgorzały wtedy trwające aż do drugiej połowy XVIII wieku walki o władzę, a krótkotrwale utrzymujący się na tronie kolejni sułtani inwestowali przede wszystkim w wojny oraz rozbudowę pałacu. Dopiero rządy Muhammada III przyniosły względny spokój i rozwój miasta.

Za kolonialnych rządów francuskich następował dalszy rozwój miasta, powstała nowoczesna dzielnica ville nouvelle. Od odzyskania niepodległości w 1956 roku miasto odgrywa już mniejszą rolę z uwagi na fakt, że pierwszy sułtan niepodległego państwa Muhammad V na stolicę wybrał Rabat.

Obecnie jednak Fez jest dużym ośrodkiem gospodarczym i turystyczny, a także centrum religijnym. W 1981 medyna w Fezie została wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO. W 2001 utworzono w Fezie ogród botaniczny.

[edytuj] Ważniejsze zabytki

Stara medyna - Fas al-Bali i nowsza Fas al-Dżdid
Meczet Al-Karawijjin,
Meczet Andaluzyjski z IX i XII w.
Synagoga Ibn Danana
Medresa Bu Inania
Medresa Al-Attarin
Grobowce Marynidów - ruiny na wzgórzu ponad miastem
System dawnych murów obronnych z licznymi bramami (m. in. Bab Bu Dżelud, Bab al-Maruk i inne).
Pałac królewski (obecnie nieudostępniany zwiedzającym)