Fisharmonia

Z Wikipedii

Fisharmonia (z fr. harmonium) - instrument muzyczny z grupy idiofonów dętych klawiszowych ze stroikami przelotowymi. Wyglądem zewnętrznym przypomina pianino ścięte nisko nad klawiaturą.

Pierwsze próby skonstruowania tego instrumentu podjął we Francji w 1810 roku Grenié (żył na przełomie XVIII/XIX w.). Podstawą dla powstania fisharmonii była chińska harmonijka ustna (szeng), a właściwie zastosowane w niej "języczki przelotowe" które w XVIII wieku bardzo się rozpowszechniły w całej Europie. Drugą, ulepszoną wersję instrumentu, zbudował August Debain w 1840 roku w Paryżu. Działanie tego instrumentu opierało się na ruchach między dwiema wiatrownicami sprężonego powietrza. Dopiero ten typ fisharmonii można zaliczyć do instrumentów dętych (aerofonów). W 1836 roku Friedrich Buschmann, w Hamburgu skonstruował fisharmonię, której miechy nie sprężały powietrza ale wytwarzały podciśnienie - czyli nie tłoczyły, lecz zasysały powietrze. Za wynalazcę urządzenia wytwarzającego podciśnienie uważa się francuskiego rzemieślnika. Był to punkt wyjścia dla powstania fisharmonii amerykańskiej - z miechami wytwarzającymi podciśnienie, skonstruowanej w 1856 roku przez Esteya w Brattlegoro, a w 1861 przez firmę Mason and Hamlin z Bostonu. Fisharmonium amerykańskie charakteryzowało się miększym, "organowym" brzmieniem.

Fisharmonia nie znalazła zastosowania w muzyce koncertowej. Używana była w kaplicach i kościołach, w których nie było organów.