František Martin Pelcl
Z Wikipedii
František Martin Pelcl , również Pelzel (ur. 11 listopada 1734 Rychnov nad Kněžnou – zm. 24 lutego 1801 w Pradze) był czeskim pisarzem, historykiem i filologiem.
[edytuj] Życie
Studiował w szkole jezuitów, później studiował w Pradze filozofię, teologię i prawo. W roku 1757 kontynuował naukę w Wiedniu, gdzie studiował estetykę i historię.
Od 1761 do 1769 pracował jako wychowawca u hrabiego Sternberga, później u hrabiego Nosticů i innych rodzin.
Od roku 1773 uczył w Wiedniu języka czeskiego i historii. W roku 1793 został pierwszym profesorem nowo utworzonej katedry języka czeskiego i literatury na Uniwersytecie Karola w Pradze. Ta nominacja przyniosła mu uznanie wśród czeskich patriotów.
Pelcl był zaprzyjaźniony z wybitnym ludźmi czeskiego oświecenia, np. z Josefem Dobrovským, i z Václavem Matějem Kramériovém, z którymi współpracował i których pisma redagował.
W latach siedemdziesiątych XVIII wieku brał, wraz z Mikulášem Adauktem Voigtem, aktywny udział w życiu politycznym.
[edytuj] Twórczość
Większość książek napisał w języku niemieckim. Dotyczyły one niemal wyłącznie historii Czech i języka. W latach 80. opublikował monografie o Karolu IV, Wacławie IV i leksykon o jezuitach, którzy zostali wybitnymi naukowcami; dalej dzieło o czeskich pisarzach i książkę historyczną o Niemcach w Czechach i ich języku.
- Kurzegefasste Geschichte der Böhmen von den ältesten bis auf die itzigen Zeiten (Krótka historia Czechów od czasów najdawniejszych do współczesności) – (1. wyd. 1774, 2 wyd. 1779, 3. wyd. 1782, 4. wyd. 1817) praktyczne uwagi do wykładu wygłoszonego u hrabiego Nosticů. W tamtym czasie najlepsze studium o czeskiej historii.
- Scriptores rerum bohemicarum (1783-1784) razem z Josefem Dobrovským. Najważniejszym źródłem edycji o czeskiej historii była Kronika Kosmasa.
- Kaiser Karl der Vierte, König in Böhmen (Cesarz Karol VI, Król czeski) dwutomowe dzieło o Karolu IV.
- Nová kronika česká (Nowa kronika czeska) – czteroczęściowa, zaczyna się od roku 1434. Pracował nad nią od 1791 do 1795 roku. Stała się wzorem dla wielu ludzi propagujących idee narodowe. Dzięki użyciu języka czeskiego autor udostępnił szerokiemu gronu czytelników wyniki badań dotyczące historii Czech. Jako historyk kontynuował myśl Gelasiusa Dobnersa.
Wydał kilka książek, które nie mogły być wcześniej wydane. Np. Balbínovu obranu českého jazyka (Balbinovu obrona czeskiego języka) (1774)
