Gabriel Zabłudowski

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Św. Gabriel Zabłudowski, (Muczenik mładieniec Gawriił Zabłudowskij), męczennik-dzieciątko, święty cerkwi prawosławnej kanonizowany w 1820 przez Cerkiew rosyjską.

Urodził się 22 marca 1684 w Zwierkach niedaleko Zabłudowa w prawosławnej rodzinie Gowdelów. 11 kwietnia 1690 pozostawiony w domu bez opieki zaginął. Po jakimś czasie jego ciało odnaleziono na pobliskich polach. Przeprowadzone śledztwo, a potem proces sądowy zakończyło się oskarżeniem miejscowych żydów o porwanie chłopca, czego dokonać miał żydowski arendarz wsi Zwierki - Szutko, który przewiózł chłopca do Białegostoku. Według oskarżenia, dziecko poddano tam kilkudniowym torturom i mordowi rytualnemu. Z powodu upływu krwi zmarło 20 kwietnia (wg dzisiejszego kalendarza 3 maja) 1690, a jego ciało potajemnie pozostawiono na skraju zwierkowskiego lasu. Oskarżeniu sprzyjał fakt, iż śmierć dziecka nastąpiła w czasie święta Pesach, kiedy to zgodnie z rozpowszechnioną wiarą ówczesnego świata chrześcijańskiego żydzi dokonywali mordów rytualnych.

Wśród społeczności prawosławnej od momentu pogrzebania chłopca na cmentarzu w Zwierkach narastał kult dziecka, rozpowszechniano podania, że w dzieciństwie wyróżniał się wśród rówieśników pobożnością i stronieniem od zabaw. Wzmocnienie legendy Gabriela nastpiło po trzydziestu latach, gdy rozeszła się wiadomość, że podczas jednego z pochówków, nieumyślnie naruszono jego grób i zobaczono, że ciało nie uległo rozkładowi. Bezpośrednio po tym, wiele osób zaczęło twierdzić, że ozdrowiało. Według legend ustała również panująca w okolicy epidemia. Kiedy złożone w zwierkowskiej cerkwi ciało ocalało podczas pożaru świątyni w 1746 r., kult jeszcze się nasilił, a zwłoki zostały przeniesione do monastyru Zabłudowskiego. W obawie przed innowiercami w 1755 r. relikwie przeniesiono do Słucka. W 1820 r. odbyła się kanonizacja Gabriela, traktowanego jako męczennika. Od tej pory kult stał się ogólnorosyjski, a dzień jego śmierci ustanowiono świętem cerkiewnym. Później relikwie kilkakrotnie jeszcze zmieniały miejsce pobytu, będąc przez pewien czas w Białymstoku, Supraślu, Słucku, Mińsku i Grodnie. 22 września 1992 r. ostatecznie spoczęły w białostockim soborze św. Mikołaja. Obecnie w Zwierkach budowana jest cerkiew pod wezwaniem św. Gabriela, do której mają zostać przeniesione jego relikwie.

Po 1988 w związku z ateizacją ZSRR i walką z antysemityzmem kult Zabłudowskiego znacząco podupadł w Rosji. Obecnie kult świętego jest największy wśród społeczności prawosławnej w Polsce i na Białorusi. Uznawany jest za największego prawosławnego świętego urodzonego w obecnych granicach naszego kraju. Jest też patronem Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Polsce. We wzmocnienie kultu Gabriela zaangażował się metropolita Sawa, zwierzchnik Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, który doprowadził do przeniesienia szczątków dziecka z Grodna do Polski. Również państwowa telewizja Białorusi podtrzymała w 1997 tezę o rytualnym mordzie żydowskim dokonanym na prawosławnym dziecku. Za wyjątkiem Cerkwi Prawosławnej i władz Białorusi, współcześnie traktuje się casus Gabriela identycznie jak wszystkie inne doniesienia o żydowskich mordach rytualnych, tzn. jako inspirowane antysemicką histerią średniowieczne procesy, na których drogą tortur zmuszano żydów do przyznawania się do wyimaginowanych przestępstw.