Gmach Sejmu Śląskiego
Z Wikipedii
Gmach Sejmu Śląskiego - zabytkowy budynek znajdujący się w Katowicach, przy ulicy Jagiellońskiej 25.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Budynek został zbudowany w latach 1925-1929 jako gmach Sejmu Śląskiego. Został poświęcony w 5 maja 1929 roku przez ks bpa Arkadiusza Lisieckiego i przekazany przez ówczesnego Prezydenta II RP Ignacego Mościckiego. Ostatnie prace wykończeniowe i wyposażeniowe zakończono w 1932. Koszt budowy gmachu wyniósł 12,5 mln złotych. W całości sfinansował ją Skarb Śląski.
W pierwszych latach po założeniu Muzeum Śląskiego, od roku 1929 do ukończenia budowy budynku wystawowego muzeum, ono również mieściło się w budynku sejmowym. W czasie II wojny światowej budynek był siedzibą gauleitera utworzonej w 1941 „Gau Oberschlesien“, w skład której wchodził Górny Śląsk i zachodnia Małopolska, z Katowicami jako stolicą. Obecnie w budynku Sejmu Śląskiego mieści się Śląski Urząd Wojewódzki oraz kilka innych urzędów np. Śląskie Kuratorium Oświaty.
[edytuj] Architektura
[edytuj] Dane ogólne
Budynek został zbudowany głównie z piaskowca. Obiekt zawiera 634 pomieszczenia o łącznej kubaturze 161 474 m³ i w owym czasie był największym budynkiem w Polsce. Budynek ma łącznie siedem kondygnacji: cztery piętra, parter oraz dwa piętra pod ziemią. Budynek jest wyposażony w 1300 okien. Łączna długość korytarzy wynosi ponad 6 km. Budynek składa się z czterech głównych skrzydeł, natomiast wewnątrz mieści się część sejmowa.
[edytuj] Sala Sejmowa
Sala Sejmowa liczy 80 miejsc dla posłów i prezydium Sejmu, 30 miejsc dla przedstawicieli Urzędu, 30 miejsc dla prasy oraz miejsca dla publiczności obliczone na 120 osób. Nad miejscami góruje trybuna marszałkowska z bogato zdobionymi fotelami marszałka i wicemarszałków. Sala Sejmowa posłużyła jako wzorzec dla budowanej w podobnym czasie siedziby Sejmu Rzeczypospolitej.
[edytuj] Sala Marmurowa
Sala Marmurowa nazywana kiedyś Salą Recepcyjną służyła jako miejsce balów i oficjalnych spotkań. Jej obecny kształt nadał w latach 40. XX wieku Albert Speer, nadworny architekt Adolfa Hitlera. Została ona zaaranżowana na wzór Kancelarii III Rzeszy. Dzisiaj w Sali Marmurowej odbywają się m.in. konferencje. W Sali Marmurowej powstały niektóre sceny z serialu Stawka większa niż życie.
[edytuj] Sala Boazeryjna
Przed II wojną światową sala ta służył jako prywatny salon wypoczynkowy Wojewody Śląskiego Michała Grażyńskiego. W latach 90. XX wieku, z inicjatywy ówczesnego wojewody Czecha, rozpoczęto w tej sali prace konserwatorskie, w trakcie których odkryto, że na ścianach pod wieloma warstwami malatury, emulsji i farb znajduje się reprezentacyjna drewniana boazeria. Płyty boazeryjne, obecnie oczyszczone i odnowione są w postaci maksymalnie zbliżonej do ich pierwotnego wyglądu. Sala Boazeryjna obecnie jest wykorzystywana jako miejsce rozmów polityków śląskich z odwiedzającymi go dygnitarzami państwowymi i zagranicznymi.
[edytuj] Skarbiec
W podziemiach budynku znajduje się skarbiec, w którym przechowywano Skarb Śląski (skarb narodowy autonomicznego województwa śląskiego). Przed wybuchem II wojny światowej w skarbcu znajdowała się około tona złota w sztabach. Mury skarbca były grubsze od reszty budynku, miały około 1,5 metra grubości, tak samo jak stropy. Skarbiec zawiera mechanizm, który po otwarciu włazu przez osoby nieupoważnione zatapia Skarb Śląski w basenie znajdującym się poniżej. Obecnie skarbiec służy jako miejsce do archiwizowania dokumentów.
[edytuj] Tunele
W podziemiach gmachu znajduje się kilka tuneli, służących w założeniu do wyprowadzania dostojników z urzędu. Jeden z nich przechodzi pod ulicą Ligonia i prowadzi do ogrodu jednego z domów. Drugi prowadzi do placu Miarki i tam łączy się z tamtejszym systemem podziemnych przejść. Ten tunel odkryto podczas posadawania pomnika Wojciecha Korfantego. Trzeci tunel (niedrożny) prowadzi w stronę Górnośląskiego Centrum Kultury.
[edytuj] Schron
W czasie II wojny światowej część dawnych pomieszczeń piwniczych zostało przez Niemców przerobionych na schron. Znajduje się on pod mieszkaniem wojewody. Schron jest wyposażony w specjalne urządzenie wentylujące.
[edytuj] Winda
W gmachu znajduje się winda, zwana "winda paciorkowa" (dźwig okrężny), nazywana "pater noster". Kabiny windy są w ciągłym ruchu i nie zatrzymują się na piętrach. Do windy wchodzi się podczas ruchu pionowego kabiny. Znajduje się tu łącznie 14 kabin. Wszystkie są zawieszone na potężnym stalowym łańcuchu. Poruszają się z prędkością 0,286 metra na sekundę na specjalnych szynach zapewniających stabilność. Wybudowała ją austriacka firma VEB Aufzugswerk Lipzig. W 1967 roku Urząd Dozoru Technicznego postanowił wymienić urządzenie, winda zbudowana z nowego materiału, została uruchomiona w 1980 roku. Tego typu windy działają głównie w Niemczech i na Śląsku, dwie w Katowicach i Opolu oraz jedna we Wrocławiu.
