Gusiew
Z Wikipedii
| Gusiew | |||||
|
|||||
| Państwo |  Rosja |
||||
| Obwód |  kaliningradzki |
||||
| Położenie | 54° 35' N 22° 1' E |
||||
| Ludność (2004) • liczba ludności |
28 000 |
||||
| Miasta partnerskie | Pieniężno | ||||
|
Położenie na mapie kraju
  Gusiew
|
|||||
Gusiew (ros. Гусев, do 1946 niem. Gumbinnen, pol. Głąbin, Gąbin, lit. Gumbinė) – miasto w obwodzie kaliningradzkim w Rosji (28,1 tys. mieszkańców w 2005)
Miejscowość położona u zbiegu rzek Pissy i Rominty około 20 kilometrów na wschód od Czerniachowska, na trasie E28 i linii kolejowej Kaliningrad - Moskwa.
Pierwsza wzmianka o miejscowości Gumbinen pochodzi z 1580, jednak już na mapie z 1576 w miejscu tym istniała osada Bisserkeim. Nazwa Gumbinen pochodzi z języka litewskiego i oznacza zakole rzeki. W wyniku najazdu tatarskiego w 1656 roku oraz zarazy z lat 1709-1711 wieś podupadła. Program osadnictwa realizowany przez króla pruskiego Fryderyka I spowodował napływ na okoliczne tereny imigrantów z Salzburgii i rozwój wsi. W 1724 Gumbinen uzyskało prawa miejskie. Wojna siedmioletnia i wojny napoleońskie stanowiły znaczne obciążenie ekonomiczne dla miasta, w którym stacjonowały i przez które maszerowały wojska rosyjskie, pruskie i francuskie. W czerwcu 1812 roku w mieście przez 4 dni przebywał Napoleon. Po reformie administracyjnej Prus od 1818 roku miast było siedzibą powiatu grodzkiego (Kreis), a od 1878 stolicą rejencji Gumbinen. W XIX wieku miasto rozrosło się, stanowiło ważne miasto garnizonowe oraz ośrodek przemysłowy.
Podczas I wojny światowej w 1914 w pobliżu miasta doszło do dużej bitwy pomiędzy wojskami rosyjskimi i niemieckimi. W 1930 roku w mieście otwarto wyższą szkołę inżynieryjną.
W 1944 roku wobec zbliżających się wojsk radzieckich rozpoczęto ewakuację ludności miasta. 21 stycznia 1945 po zaciętych walkach miasto zostało zdobyte przez oddziały 3. Frontu Białoruskiego.
Po wojnie miasto przypadło ZSRR. W 1946 jego nazwę zmieniono na Gusiew, na pamiątkę Bohatera Związku Radzieckiego Siergieja Iwanowicza Gusiewa, zastępcy dowódcy batalionu d/s politycznych, który poległ 18 stycznia 1945 podczas walk o miasto (utonął wraz z czołgiem w rzece). Obecnie Gusiew jest siedzibą powiatu, ośrodkiem przemysłu elektrotechnicznego.
Spis treści |
[edytuj] Zabytki
- gmach regencji, pocz. XX w.
- kościół ewangelicki, tzw. salzburski (niem. Salzburger Kirche, ros. Zal'cburgskaja kircha) – klasycystyczny z 1840, odbudowany w latach 90. XX w.
- technikum rolnicze, dawne gimnazjum; neogotyckie.
- posąg łosia (1911) – uważany za symbol miasta
- muzeum historyczno-krajoznawcze
- kościół prawosławny (dawniej staroluterski), 1926
- niezachowane m.in. kościół ewangelicki (staromiejski) z 1720 i kościół ewangelicko-reformowany (1736-1739).
[edytuj] Bibliografia
- Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
- Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
- Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5
- Anatolij Bachtin, Gerhard Doliesen, Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2
- Vadim Jur'evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast. Putevoditel, Kaliningrad, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2
