HD 209458b
Z Wikipedii
|
|
|
|---|---|
| Gwiazda HD 209458 | |
| Gwiazdozbiór | Pegaz |
| Rektascensja | 22h3m10,8s |
| Deklinacja | +18° 53' 4" |
| Średnia odległość od Słońca | 153,560 l.y. (47,8 pc) |
| Typ widmowy | G0V |
| Jasność widzialna | 7,65m |
| Inne oznaczenia | BD+18°4917; HIP 108859; V376 Peg |
| Odkrycie planety | |
| Odkrywcy | Gregory W. Henry, Geoffrey Marcy, R. Paul Butler, Steven S. Vogt |
| Data odkrycia | 1999 |
| Charakterystyka orbity (J2000) | |
| Średnia odległość od Słońca | 153,560 l.y. |
| Średnia odległość od HD 209458 | 6,7 mln km (0,045 j.a.) |
| Obwód orbity | 42 mln km (0,28 j.a.) |
| Rok gwiazdowy | 3,5247454 dni (85 h 36 min) |
| Średnia prędkość orbitalna | 139 km/s |
| Charakterystyka fizyczna planety | |
| Średnica | 189 000 km (1,32 śred. Jowisza) |
| Obwód równika | 593 000 km |
| Powierzchnia | 1,12×1011 km² |
| Objętość | 3,52×1012 km³ |
| Masa | 5,9736×1024 kg (0,69 masy Jowisza) |
| Gęstość | 3,77 g/cm³ |
| Przyspieszenie ziemskie na równiku | 9,95 m/s² (1,01 g) |
| Prędkość ucieczki | 21,66 km/s |
| temperatura powierzchni | 1130K |
| Skład atmosfery planety | |
| wodór | ?% (w dużej większości) |
| tlen | ?% |
| węgiel | ?% |
| sód | ?% |
Ozyrys (nazwa katalogowa: HD 209458b) – planeta pozasłoneczna orbitująca wokół gwiazdy HD 209458 w gwiazdozbiorze Pegaza.
Nazwa planety pochodzi od imienia Ozyrysa, boga starożytnego Egiptu.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
Ozyrys znajduje się w odległości 153,560 lat świetlnych od Ziemi. Gwiazda HD 209458 klasy G0V ma jasność 7,65 magnitudo i jest widoczna z powierzchni naszej planety już po użyciu zwykłej lornetki. Słońce Ozyrysa jest 1,05 razy cięższe od naszego, a promień 1,12 razy większy. Planeta krąży po kołowej orbicie o promieniu 0,045 j.a., co stanowi ósmą część promienia orbity Merkurego. Rok Ozyrysa trwa zaledwie 3,5 doby. Temperatura powierzchni planety wynosi 850°C. Masa Ozyrysa jest 220 razy większa od masy Ziemi, co stanowi zaledwie 0,69 masy Jowisza. Ozyrys jest jednym z wielu gorących jowiszy, odkrytych poza Układem Słonecznym.
[edytuj] Odkrycie i badanie planety
Ozyrys został odkryty w roku 1999. Dnia 27 listopada roku 2001 Teleskop Hubble'a wykrył obecność sodu w jego atmosferze. Był to pierwszy pomiar widma światła pochodzącego z pozasłonecznej planety. W roku 2003 astronomowie odkryli ogromną wodorową atmosferę, która otacza Ozyrysa. Otoczka wodorowa ma temperaturę 10 000°C. Tak rozgrzany gaz może opuścić studnię grawitacyjną Ozyrysa, co powoduje że 10 000 ton wodoru ucieka z tej planety w ciągu tylko jednej sekundy. Analiza światła gwiazd (w 2004) przechodzącego przez otoczkę gazową Ozyrysa wykazało, że również atomy węgla i tlenu opuszczają rozdętą atmosferę. Przyczyną tego zjawiska może być unoszenie hydrodynamiczne. Ozyrys ma podobny do komet ogon który ciągnie się na 200 000 km. W 2007 roku na podstawie analizy światła podczas kolejnego tranzytu gwiazdy badacze ustalili, że istnieje duże prawdopodobieństwo obecności pary wodnej na HD 209458b[1].
[edytuj] Po raz pierwszy
Ozyrys jest pierwszą planetą, przy której udało się zaobserwować przejście na tle tarczy macierzystej gwiazdy, pierwszą posiadającą uciekającą atmosferę zawierającą tlen i węgiel. Tranzyt następuje co 3,5 dnia i trwa 3 godziny. Sam Ozyrys zasłania 1,5% tarczy swojego słońca, lecz jego rozdęta otoczka wodorowa przesłania aż 15% powierzchni gwiazdy HD 209458. Dnia 22 marca 2005 roku Ozyrys jako pierwsza planeta pozasłoneczna został poddany bezpośrednim obserwacjom przez należący do NASA Teleskop Spitzera.
[edytuj] Hipoteza gorącego jowisza
Istnieje hipoteza, według której gorące jowisze bliższe swoim gwiazdom niż 0,1 j.a. tracą atmosferę, aż pozostanie z nich tylko skaliste jądro. Niektórzy astronomowie przypuszczają, że podobny los mógł spotkać Merkurego, który kiedyś był gazowym olbrzymem i został odarty ze swojej atmosfery przez słoneczny żar. Ciągle jest to tylko hipoteza.
Przypisy
- ↑ Pozasłoneczna para wodna. gazetawyborcza.pl, 13 kwietnia 2007.
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Angielskie
- Informacje o układzie HD 209458
- Artykuł w New Scientist
- Artykuł w Nature News
- Informacja o wykryciu sodu
- Informacja o wykryciu wodoru
- Informacja o wykryciu tlenu i węgla
- Tabela tranzytów Ozyrysa
- Podsumowanie szeregu pomiarów astronomicznych
- Informacja o bezpośrednich obserwacjach w JPL NASA
[edytuj] Polskie
_gwiazdozbior.png/350px-Ozyrys_(planeta)_gwiazdozbior.png)
