Ignacy Łukasiewicz

Z Wikipedii

Ignacy Łukasiewicz
Urodzony	8 marca 1822 Zaduszniki
Zmarł	7 stycznia 1882 Chorkówka
Galeria w Wikimedia Commons

Ignacy Łukasiewicz herbu Łada^[1] (ur. 8 marca 1822 w Zadusznikach, zm. 7 stycznia 1882 w Chorkówce), polski aptekarz i przedsiębiorca ormiańskiego pochodzenia, wynalazca lampy naftowej, twórca przemysłu naftowego; rewolucjonista i działacz niepodległościowy.

Jako pierwszy na świecie wykorzystał na skalę przemysłową bogactwo korzyści jakie daje ropa naftowa. Bardzo sprawny organizator, z czasem dorobił się na ropie naftowej dużego majątku. Był również wielkim społecznikiem. Propagował zakładanie sadów, budowę dróg i mostów, szkół, szpitali itd., finansując wiele inicjatyw z własnej kieszeni, walczył z biedą i alkoholizmem w regionie, tworzył kasy zapomogowe i fundusze emerytalne. Całe życie związany z Podkarpaciem, zrobił wiele dla tego regionu, uznawany za jednego z jego największych dobroczyńców.

Mawiano o nim, że wszystkie drogi w Zachodniej Małopolsce brukowane były guldenami Łukasiewicza. Szeregowi pracownicy nazywali go ojcem Ignacym. Dążył do rozwoju rodzącego się tam przemysłu naftowego nie skupiając go całkowicie w swoich rękach, lecz namawiając i pomagając w tworzeniu również innych firm.

[edytuj] Biografia

• 1822, 8 marca - Zaduszniki (powiat mielecki). Ignacy Łukasiewicz urodził się w ormiańskiej szlacheckiej rodzinie inteligenckiej. Syn Józefa (posesora, żołnierza Kościuszki, zubożałego szlachcica herbu Łada, dzierżawcy folwarku) i Apolonii z Świetlików. Miał czworo rodzeństwa, dwie siostry - Marię i Emilię i dwóch braci - Aleksandra i Franciszka.
• 1830 - Rodzina Łukasiewiczów przeniosła się do Rzeszowa.
• 1832-1836 - Rzeszów. Nauka w popijarskim gimnazjum, gdzie ukończył tylko 5 klas, jednak już 4 klasy pozwalały na rozpoczęcie praktyki w zawodzie. Zła sytuacja finansowa rodziny zmusiła go do przedwczesnego rozpoczęcia pracy.
• 1836-1840 - Praktyka w aptece Antoniego Swobody w Łańcucie.
• 1837-1840 - Udział w kolejnych organizacjach demokratyczno-niepodległościowych, w końcu Łukasiewicz został zarejestrowany przez władze jako politycznie podejrzany.
• 1840 - Pomyślnie zdany egzamin tyrocynalny i awans na pomocnika aptekarskiego.
• 1840-1846 - Rzeszów. Pomocnik aptekarski u Edwarda Hübla. Przez kilka najbliższych lat poświęcił się nauce zawodu.
• 1845 - Poznał Edwarda Dembowskiego. Został zaprzysiężony jako agent Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego Polskiego na Rzeszów - była to organizacja o podobnym charakterze jak poprzednie, ale tym razem Łukasiewicz działał już bardzo aktywnie.
• 1846, 19 lutego - Został aresztowany razem ze współpracownikami. Aresztowanie to uniemożliwiło wybuch powstania w Rzeszowie (patrz: powstanie krakowskie). Następnie został osadzony we Lwowie.
• 1847, 27 grudnia - Po rocznym dochodzeniu zwolniony z więzienia z braku dowodów, pozostał jednak pod stałą obserwacją i miał zakaz opuszczania Lwowa. Łukasiewicz zaprzestał działalności konspiracyjnej.
• 1848-1852 - W sierpniu 1848 podjął pracę w aptece "Pod Złotą Gwiazdą", której właścicielem był Piotr Mikolasch. Dzięki jego wstawiennictwu dostał zgodę na opuszczenie miasta i rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie zdał w końcu wszystkie egzaminy z wyjątkiem farmakognozji, co uniemożliwiło mu otrzymanie dyplomu. Dyplom magistra farmacji uzyskał na Uniwersytecie Wiedeńskim 30 lipca 1852 r.

Wnętrze apteki Mikolascha we Lwowie, w której pracował Ignacy Łukasiewicz

• 1852 - Powrót do Lwowa i apteki Mikolascha. W laboratorium przy aptece, na zlecenie Mikolascha, on oraz drugi asystent - Jan Zeh prowadzili badania nad destylacją ropy naftowej. Z czasem Mikolasch wycofał się z tych badań, nie widząc praktycznego zastosowania nowych destylatów jako lekarstw.
• 1853 na przełomie roku 1852/1853 Łukasiewicz i Jan Zeh otrzymali naftę metodą frakcjonowanej destylacji. Łukasiewicz starał się teraz znaleźć dla nafty zastosowanie praktyczne. Stosowane do tej pory lampy oliwne nie nadawały się jednak do nafty i wymagały przekonstruowania. Pierwsza skonstruowana przez Łukasiewicza lampa rozświetliła wystawę apteki.
• 1853, 31 lipca - symboliczna, oficjalna data narodzin przemysłu naftowego. Tego dnia po raz pierwszy zastosowano w praktyce oświetlenie naftowe podczas pilnej nocnej operacji w szpitalu powszechnym na lwowskim Łyczakowie.
• 1854 - Na początku roku Łukasiewicz przeniósł się do Gorlic, aby być bliżej terenów roponośnych. To tu właśnie w tym roku w dzielnicy Zawodzie na skrzyżowaniu ulic Węgierskiej i Kościuszki zapłonęła pierwsza na świecie uliczna lampa naftowa. Ropę naftową eksploatowano tam już od dawna, wykorzystując ją do różnych celów gospodarczych, jak np. lekarstwo dla bydła lub smar. Rozpoczął pracę w miejscowej aptece Jana Tomaszewicza. Jednocześnie zaczął z okolicznymi właścicielami terenów roponośnych zakładać pierwsze spółki i kopalnie ropy, które powstały w następnych latach w rejonie Gorlic, Jasła i Krosna.
• 1854 - Pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej powstała w Bóbrce koło Krosna (spółka naftowa Trzecieski-Łukasiewicz), czynna zresztą do dzisiaj.
• 1857 - Klęczany koło Gorlic. Łukasiewicz otworzył pierwszą na świecie rafinerię. Z ropy produkował nie tylko naftę, ale i smary, oleje smarne i asfalt.
• 1858 - Przenosiny z Gorlic do Jasła.
• 1859 - Śmierć córki Marianny. Przenosiny do Polanki pod Krosnem, gdzie po spłonięciu rafinerii założył kolejną.
• 1863 - Wspierał finansowo powstanie styczniowe, a później pomagał popowstaniowym uchodźcom.
• 1865 - Pod Krosnem kupił wieś Chorkówka i przyległy folwark Leśniówka. W Chorkówce założył nowoczesną rafinerię.

Grób Honoraty i Ignacego Łukasiewicza na cmentarzu wZręcinie

• 1868-1881 Łukasiewicz zainicjował powstanie kilku kolejnych kopalni nafty w Beskidzie Dukielskim (Ropianka, Wilsznia, Smereczne) i w Gorlickiem (Ropa, Wójtowa), w Bóbrce otworzył leczniczy zakład kąpielowy jodowo-bromowy, w Chorkówce kaplicę dla miejscowej ludności, a w miejscowości Zręcin (pod Chorkówką) ufundował ze swoim wspólnikiem Klobassą duży kościół w stylu neogotyckim. Pod koniec życia został wybrany do Sejmu Galicyjskiego.
• 1877 - Łukasiewicz zorganizował we Lwowie kongres naftowy, a następnie założył w Gorlicach Krajowe Towarzystwo Naftowe.
• 1882, 7 stycznia - Śmierć z powodu ciężkiego zapalenia płuc. Został pochowany na cmentarzu w Zręcinie.

[edytuj] Pomniki Łukasiewicza

Tablica pamiątkowa w Jaśle

• Płock róg al. Kobylińskiego i ul. Łukasiewicza. Pomnik postawiony jest na cokole. Łukasiewicz stoi na ziemi i opiera się o rurę (aluzja do ropy). W ręku zaś trzyma swoje dzieło - lampę naftową, którą skonstruował. Po zmierzchu rzuca ona delikatne światło.

31 maja 2007 r. prezes PKN ORLEN Piotr Kownacki, prezydent Płocka Mirosław Milewski i minister skarbu Wojciech Jasiński wspólnie odsłonili pomnik Ignacego Łukasiewicza. Za pomnik zapłacił PKN ORLEN.

• Bóbrka (powiat krośnieński) - popiersie Łukasiewicza na cokole, stojące na skwerze przed domem, w którym mieszkał, autor: Władysław Kandefer.
• Chorkówka (powiat krośnieński) - pomnik wzniesiony w 1979 r.
• Gorlice
  • ul. Legionów, jedna z postaci Pomnika Tysiąclecia z 1968 r.
  • ul. Wyszyńskiego, przed wejściem do Zespołu Szkół Nr 1, dawne Technikum Mechaniczne
  • ul. Kościuszki
  • Rynek, tablica na budynku ratusza
• Jasło - Rynek, tablica pamiątkowa
• Kraków - ul. Lubicz, przed budynkiem "NAFTA" w którym znajdują się różne instytucje związane z górnictwem naftowym, a obok Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa - popiersie takie samo jak w Bóbrce
• Krosno - plac Konstytucji 3 Maja - figura całej postaci, w prawej ręce trzyma lampę naftową, pomnik wzniesiono w 1932 r., autor: Jan Raszka.

Imię Ignacego Łukasiewicza nosi również Politechnika Rzeszowska.

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Szlak naftowy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Ignacy Łukasiewicz
• Pierwsza w świecie lampa naftowa
• Arkusz ocen Ignacego Łukasiewicza uzyskanych w 1836 roku