Iwan Dziuba
Z Wikipedii
Iwan Dziuba (ukr. Дзюба Іван)(ur. 26 lipca 1931 roku we wsi Nikołajewka - obwód doniecki) - ukraiński pisarz, jeden z liderów pokolenia lat 60. (szistdesiatnykiw), sekretarz Wydziału Literatury, Języka i Wiedzy o Sztuce Akademii Nauk Ukrainy, redaktor czasopisma „Suczasnist’” („Сучасність”), prezes Narodowego Stowarzyszenia Ukraińców, współprzewodniczący kolegium red. wydawnictwa Енциклопедія Сучасної України (Encyklopedia współczesnej Ukrainy). Były minister kultury Ukrainy. Prześladowany i więziony w czasach reżimu komunistycznego. Pozostaje jednym z najbardziej szanowanych i cenionych działaczy kultury ukraińskiej. Obecnie mieszka w Kijowie.
W swoim głośnym eseju pt. Internacjonalizm czy rusyfikacja? (Інтернаціоналізм, чи рисифікація?), nie odstępując od podstawowych założeń oficjalnej ideologii marksistowsko-leninowskiej, próbował zwrócić uwagę władz na sytuację narodu ukraińskiego w ZSRR. Najmocniejszy wydźwięk miały fragmenty poświęcone rusyfikacji, przykładom ukrainofobii, historii rosyjskiej ekspansji i wielkomocarstwowego szowinizmu. Pracę wkrótce rozpowszechnił samizdat, czytano ją w odpisach na całej Ukrainie. Szybko trafiła też za granicę. W 1968 roku wydawnictwo Suczasnist’ w Monachium jako pierwsze wydało ją w formie książkowej. Później została przetłumaczona na wiele języków. Publikacja książki za granicą spowodowała prześladowania Dziuby, wykluczenie ze Związku Pisarzy Ukraińskich, uwięzienie i zesłanie. Złamany przez władzę, zmuszony do publicznej samokrytyki i częściowego przyznania się do winy, został ostatecznie ułaskawiony.
[edytuj] Utwory
- Zwyczajna liudyna czy miszczanyn? (Звичайна людина чи міщанин?, 1959);
- Internacionalizm czy rusyfikacija ( Інтернаціоналізм, чи рисифікація?, 1965);
- Hrani krystała (Грані кристала, 1978);
- Stefen Zorjan w istoriji wirmeńskoji literatury (Стефан Зорян в історії вірменської літератури 1982);
- Awtohrafy widrodżennja (Автографи відродження 1986);
- Sadriddin Ajni (Садріддін Айні 1987);
- U wsjakoho swoja dolja (У всякого своя доля, 1989);
- Bo to ne prosto mowa, zwuky (Бо то не просто мова, звуки, 1990);
- Zastukały serdesznu wolju… (Застукали сердешну волю…, 1995);
- Miż kulturoju i politykoju (Між культурою і політикою, 1998);
- Spraha (Спрага, 2001);
- Pastka (Пастка, 2003).
