Józef Korzeniowski
Z Wikipedii
| Józef Korzeniowski | |
 |
|
| Urodzony | 19 marca 1797 Brody |
| Zmarł | 17 września 1863 Drezno |
Józef Korzeniowski (ur. 19 marca 1797 w Brodach, zm. 17 września 1863 w Dreźnie) - polski dramatopisarz i powieściopisarz wpisujący się w nurt romantyczny. Popularny jako twórca realistyczny (jeden z prekursorów realizmu polskiego) okresu międzypowstaniowego.
[edytuj] Życie
Był uczniem Liceum Krzemienieckiego. Po kilkuletnim pobycie w Warszawie, w 1823 wrócił do Krzemieńca, gdzie został profesorem liceum. Od 1829 był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W latach 1833-1838 był wykładowcą filologii klasycznej na uniwersytecie kijowskim, w latach 1838-1846 - dyrektorem gimnazjum w Charkowie. Od 1846 zamieszkał w Warszawie. Od 1848 był wizytatorem oraz członkiem Rady Wychowania. Był jednym z założycieli Szkoły Głównej. W 1863 wyjechał do Drezna.
[edytuj] Twórczość
W początkowym okresie swej twórczości (lata 1825 - 1846) zajmował się wyłącznie dramatami - powstały m. in. Aniela (1830), Mnich (1832) oraz najsłynniejsze z dzieł dramatycznych Korzeniowskiego: Karpaccy górale (1840). W tym początkowym okresie swej działalności literackiej przejawiał cechy twórcy całkowicie romantycznego.
W 1846 r., wraz z opublikowaniem Spekulanta nastąpił w jego twórczości stanowczy zwrot w stronę realizmu. Od tego czasu zajmował się jedynie powieściami - wydał ich 12, w tym popularną Kollokację (1847), Nowe wędrówki Oryginała (1851), Garbatego i najbardziej dopracowane dzieło: Krewnych (1856). Zaistaniał tym samym jako autor poczytnych po upadku powstania listopadowego powieści, w których przedstawiał głównie obraz niezbyt zamożnej szlachty i ziemiaństwa na kresach wschodnich Rzeczypospolitej. Mimo krytyki romantyków (zwł. Juliana Klaczki) tworzył aż do śmierci w 1863.
Cechą charakterystyczną jego utworów są dokładne opisy życia codziennego szlachty oraz częste zwroty do czytelnika (w większości powieści do "czytelniczek"). Jego sztuki były często grane w lwowskich teatrach: Skarbkowskim i Wielkim obok sztuk Jana Nepomucena Kamińskiego i Aleksandra Fredry.
Dziś pamięta się go szczególnie jako prekursora polskiego realizmu pozytywistycznego, zwł. Eliza Orzeszkowa nadawała mu tytuł mistrza realistów, wraz z J. I. Kraszewskim. W przeciwieństwie do Kraszewskiego, Korzeniowski nie tworzył wokół siebie otoczki romantycznej (choć jego dzieła mają taki charakter - występuje w nich romantyczna miłość i chęć zmian). Jest autorem popularnej piosenki Czerwony pas.
