Józef Majer
Z Wikipedii
Józef Majer (ur. 12 marca 1808 w Krakowie, zm. 3 lutego 1899 w Krakowie), polski lekarz, przyrodnik, antropolog, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, pierwszy prezes Akademii Umiejętności w Krakowie.
Był synem Jana (białoskórnika) i Marianny z Przybylskich. Ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie (1824), następnie studiował fizykę i matematykę (przez rok), a w latach 1825-1830 medycynę, uzyskując tytuł doktora medycyny w 1831. Brał udział w powstaniu listopadowym (jako lekarz), po którym spędził kilka miesięcy na internowaniu (przez władze pruskie). Odbył podróż naukową po Niemczech, od 1833 był profesorem instytucji lekarskich Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1848-1877 profesorem fizjologii Uniwersytetu. Dwukrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego (1845-1848, 1862/1863), również dwukrotnie rektora (1848-1851, 1865-1866).
W latach 1848-1852 i 1860-1873 był prezesem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. W 1873 był w gronie członków-założycieli Akademii Umiejętności w Krakowie (późniejszej Polskiej Akademii Umiejętności), został wybrany na jej pierwszego prezesa; kierował Akademią do 1890, jego następcą na tej funkcji został historyk literatury Stanisław Tarnowski. Józef Majer zainicjował działalność Komisji Antropologicznej AU, przewodniczył jej w latach 1874-1892 oraz redagował wydawnictwo Komisji "Zbiór Wiadomości Antropologicznych krajowych", a wcześniej powołał do życia Komisję Fizjograficzną (1865) i Muzeum Przyrodnicze (1870) Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, przejęte przez AU. Założył także i redagował (1838-1845) "Rocznik Wydziału Lekarskiego UJ". W pracach Komisji Antropologicznej AU współpracował z Izydorem Kopernickim.
Jego zainteresowania naukowe obejmowały przede wszystkim antropologię i fizjologię. Jako pierwszy wykładał w Polsce antropologię. Ogłosił szereg prac naukowych, także z przyrodoznawstwa, m.in.:
- Charakterystyka fizyczna ludności galicyjskiej (1877, z Izydorem Kopernickim)
- Zgodność oscylacji liczby osób przy rozdzielaniu różnej ludności według wzrostu (1880)
- O stuletnim życiu w krajach polskich w porównaniu z trwaniem życia prawidłowym (1880)
- Literatura fizjografii ziemi polskiej (1862)
- O teorii samorództwa (1847)
- O zębie jeżowca (1851)
- Przegląd potworów rybich (1841)
Źródła:
- Słownik biologów polskich (pod redakcją Stanisława Feliksiaka), Warszawa 1987
