Język albański
Z Wikipedii
| Gjuha shqipe | |
| Obszar | Albania, Kosowo, Macedonia, Czarnogóra, Włochy, Grecja i inne |
| Liczba mówiących | 6,2 mln |
| Ranking | (poza pierwszą 100.) |
| Klasyfikacja genetyczna | Języki indoeuropejskie *Język albański |
| Pismo | łaciński |
| Status oficjalny | |
| Język urzędowy | Albania, Kosowo, Macedonia |
| Regulowany przez | ? |
| Kody języka | |
| ISO 639-1 | sq |
| ISO 639-2 | sqi |
| SIL | ALS/ALN/AAE/AAT |
| W Wikipedii | |
| Zobacz też: język, języki świata | |
Język albański - język indoeuropejski, którym posługuje się ok. 6,2 mln Albańczyków zamieszkujących Albanię (3,6 mln), Kosowo (1,7 mln), Macedonię (450 tys.), a także Włochy i Grecję. W Albanii, Kosowie i Macedonii posiada on status języka urzędowego. Istnieją dwie odmiany terytorialne języka: dialekt gegijski na północy Albanii, w Kosowie i Macedonii oraz toskijski na południu Albanii, we Włoszech i Grecji. Norma literacka języka, nauczana w szkołach w Albanii, jest oparta głównie na dialekcie toskijskim.
Początki języka sięgają VII-VIII w. n.e. Jest on prawdopodobnie spokrewniony z językami iliryjskim i mesapijskim, które występowały również nad Adriatykiem lub z trako-dackimi. Tę drugą możliwość potwierdzają między innymi pewne podobieństwa z językiem rumuńskim, który ukształtował się prawdopodobnie na trako-dackim substracie językowym, a także liczne podobieństwa pomiędzy słownictwem albańskim i trako-dackim. Najstarszy zapis w tym języku to formuła chrztu, zapisana przez biskupa Pala Engjëlliego w 1462 roku. Współczesny język literacki istnieje od XIX w. Od 1908 do zapisu używa się alfabetu łacińskiego, wcześniej używano alfabetu greckiego, cyrylicy i pisma arabskiego.
Alfabet języka albańskiego zawiera 36 znaków: a, b, c, ç, d, dh, e, ë, f, g, gj, h, i, j, k, l, ll, m, n, nj, o, p, q, r, rr, s, sh, t, th, u, v, x, xh, y, z, zh.
- ç - wymawiane jak polskie cz
- dh - wymawiane jak th w angielskim the
- ë - wymawiane nieco podobnie do y, bądź w ogóle (zwłaszcza na końcu wyrazu) [ə]
- gj - wymawiane jakby krótkie dź [ɟ]
- ll - wymawiane jak ł sceniczne [ɫ]
- nj - wymawiane jak ń
- q - wymawiane jak ć [c]
- r - wymawiane jak słabe r [ɾ]
- rr - wymawiane jak mocne r [r]
- sh - wymawiane jak sz
- th - wymawiane jak th w angielskim three
- x - wymawiane jak polskie dz
- xh - wymawiane jak polskie dż
- y - wymawiane jak niemieckie ü
- zh - wymawiane jak ż
[edytuj] Literatura
- Jeziorski Marek, Wiśniewski Jerzy, Słownik minimum albańsko‑polski i polsko‑albański, Warszawa 1992.
- Mindak Jolanta, Sawicka Irena, Zarys gramatyki języka albańskiego, Warszawa 1993.
- Saneja Mazllum, Wójcik Alina, Mini rozmówki albańskie, Warszawa 1992.
- Sawicka Irena, Charakterystyka fonetyki albańskiej; [w:] Albanistyka polska, red. I. Sawicka, Toruń 2007, s.183-195.
Porównaj: Język albański (Kaukaz)
