Jan Fryderyk

Z Wikipedii

Jan Fryderyk (zwany Mocnym, ur. 27 sierpnia 1542 w Wołogoszczy, zm. 9 lutego 1600, tamże) – w latach 1560-1569 książę wołogoski (wraz z bratem Bogusław XIII, od 1569 książę szczeciński. Biskup kamieński w latach 1557-1574, syn Filipa I z dynastii Gryfitów.

Był drugim dzieckiem, a zarazem drugim synem (i najstarszym, który dożył wieku dojrzałego) księcia wołogoskiego Filipa I i Marii saskiej. Imiona otrzymał po bracie matki, elektorze saskim Janie Fryderyku I. Kapituła kamieńska 29 sierpnia 1556 wybrała go na urząd biskupa kamieńskiego. Diecezję objął ostatecznie 15 czerwca 1557. Po objęciu tego stanowiska był w latach 1558-1560 studentem na uniwersytecie w Gryfii. Po zaledwie dwóch latach przerwał je, by objąć po zgonie ojca władzę w księstwie wołogoskim. pod regencją matki i stryja Barnima IX Pobożnego a także krewnych: księcia saskiego na Gotha Jana Fryderyka II oraz Wolfganga, księcia Anhalt-Köthen. Następnie książę przez dwa lata przebywał na dworze cesarza w Wiedniu, po czym w 1567 objął samodzielne rządy w księstwie wołogoskim wraz z bratem Bogusławem XIII. W wyniku zrzeczenia się 4 kwietnia 1569 przez stryja Barnima IX Pobożnego księstwa szczecińskiego Jan Fryderyk objął je i panował w nim aż do śmierci, ponieważ także w podziale z 23 lipca 1569 przypadło mu ono w udziale. W 1574 zrezygnował z biskupstwa kamieńskiego, przekazując je najmłodszemu z braci – Kazimierzowi VII.

W 1570 r. był gospodarzem wielkiego kongresu pokojowego w Szczecinie, który zakończył wojnę północną z udziałem Polski, Danii, miast hanzeatyckich, Szwecji i Rosji; skutecznie wystąpił w imieniu cesarza jako pośrednik w rokowaniach. Jednak koszty kongresu i krach finansowy spowodowany bankructwem w 1572 r. wielkiego domu bankowego Loitzów zrujnowały księstwo: jednym z wierzycieli, którzy nie spłacali długu, była Polska. Mimo to w latach 1575-1577 Jan Fryderyk przebudował w renesansowym stylu Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie. Był znanym mecenasem nauki. Utrzymywał bliskie kontakty z Polską.

Początkowo (około 1560/1561) zamierzano na dworze polskim wydać za ówczesnego księcia wołogoskiego najmłodszą z sióstr Zygmunta II Augusta – Katarzynę, co mogłoby ułatwić objęcie przez Gryfitę tronu polskiego po śmierci ostatniego Jagiellona. Jednak wobec niemożności uzgodnienia wspólnego stanowiska (strona polska wymagała od władcy pomorskiego udzielenia jej pożyczki, strona pomorska zaś godziła się ją dać jedynie pod zastaw dóbr w Prusach Królewskich) do finalizacji rozmów nie doszło. Ostatecznie Jan Fryderyk, po konsultacjach z bratem Bogusławem XIII 5 kwietnia 1569 i podpisaniu układu małżeńskiego oraz zaręczynowego 5 czerwca tegoż roku w Zechlinie, ożenił się 17 lutego 1577 na zamku szczecińskim z młodszą o prawie 19 lat Erdmutą, elektorówną brandenburską. Małżeństwo to było bezpotomne, a stosunki między małżonkami nie układały się najlepiej, co zdaje się potwierdzać naturalne potomstwo księcia.

Jan Fryderyk zmarł po długiej chorobie, trwającej od 1593, 9 lutego 1600 w Wołogoszczy, dokąd przybył pod koniec stycznia. Ciało zostało przewiezione do Szczecina 13 i 14 lutego 1600 i złożone w grobie w kościele zamkowym pod wezwaniem św. Ottona 15 marca 1600. Księstwo szczecińskie w trudnej sytuacji finansowej przejął brat Barnim X Młodszy.

Z nieznanej z imienia konkubiny miał jedno znane dziecko:

• córka (ur. przed 1585, zm. ?). Przed 1600 została ona wydana za mąż za książęcego kamerdynera Hansa Rambowa (1564-1613)

[edytuj] Bibliografia

• Boras Z.,"Książęta Pomorza Zachodniego".
• Kozłowski K., Podralski J.,"Gryfici książęta Pomorza Zachodniego".
• Rymar E., Rodowód książąt pomorskich, t. II, Szczecin 1995, ISBN 83-902780-0-6.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Horoskop księcia pomorskiego Jana Fryderyka sporządzony ok. 1566 roku