Brandenburgia

Brandenburgia (niem. Brandenburg, dlnłuż. Bramborska, grnłuż. Braniborska) - jeden z 16 krajów związkowych Niemiec. Podobnie jak pozostałe kraje związkowe we wschodniej części kraju, powstała w 1990 roku po połączeniu NRD z RFN. Stolicą jest Poczdam. Obecny premier Brandenburgii to Matthias Platzeck (SPD), stojący na czele lokalnej koalicji SPD/CDU.

Spis treści

1 Geografia
2 Historia
3 Administracja
- 3.1 Powiaty ziemskie i ich stolice:
- 3.2 Miasta na prawach powiatu:
4 Atrakcje turystyczne
- 4.1 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Na terenie Brandenburgii leży Berlin, wydzielony jako osobny kraj związkowy. Brandenburgia graniczy z Polską oraz krajami związkowymi: Meklemburgią-Pomorzem Przednim, Saksonią, Saksonią-Anhalt i Dolną Saksonią.

Część granicy wschodniej tworzy rzeka Odra; podobną rolę na zachodzie pełni Łaba. Pozostałe ważniejsze rzeki to Sprewa i Hawela. Na południu jest podmokły region zwany Spreewald; jest to najbardziej na północ wysunięta część Łużyc, do dzisiaj zamieszkiwanych przez potomków pierwotnych mieszkańców tych ziem, Serbołużyczan. W tej części oprócz niemieckiego jest również w użyciu język łużycki.

[edytuj] Historia

Z historycznego punktu widzenia, Brandenburgia była quasi-niepodległym krajem i rdzeniem zjednoczonych krajów związkowych niemieckich. Na jej terenie położna była przyszła stolica kraju Berlin i począwszy od roku 1618 zarówno Brandenburgia, jak i Prusy (jako Brandenburgia-Prusy) były rządzone przez książąt (później królów) Prus z dynastii Hohenzollernów.

Na początku X wieku plemiona germańskie zaczęły przemieszczać się na wschód i zdobywać tereny pomiędzy Łabą i Odrą, zamieszkane dotąd przez Słowian połabskich. Dzisiejsi Serbołużyczanie i Pomorzanie są potomkami pierwotnych mieszkańców tych ziem.

W 948 król Otton I Wielki ustanowił niemiecką kontrolę nad w większości słowiańskimi mieszkańcami tych ziem i ustanowił biskupstwa w Havelbergu (ówczesna nazwa Hobolin) i Brandenburgu. Jednak po śmierci Ottona I (973), wybucha w 983 wielkie powstanie Słowian. Niemcy tracą wtedy znaczną część zdobytych terenów i zmuszeni są wycofać się na zachód od Łaby.

W 1134, po przeprowadzeniu skutecznej akcji przeciwko Słowianom, Marchię Północną otrzymuje od cesarza Lotara III Albrecht Niedźwiedź.

Kontrola Alberta nad tym terytorium przez dziesięciolecia była tylko nominalna, ale zaangażował się on w wiele wypraw przeciwko Słowianom połabskim. Dzięki temu, a także dzięki wysiłkom dyplomatycznym jego władza stała się w połowie stulecia bardziej rzeczywista. W 1150 formalnie odziedziczył on Brandenburgię po ostatnim władcy połabskim, Przybysławie, a w 1157 została ostateczne utworzona Marchia Brandenburska. Albert i jego następcy z dynastii Askańczyków uczynili dużo dla chrystianizacji i rozwoju tych ziem. W tym czasie doszło w Polsce do rozbicia dzielnicowego i granica Wielkich Niemiec przesunęła się tak bardzo na wschód, że Brandenburgia stała się terenem granicznym między państwami Niemców i Słowian.

W 1320 wygasła brandenburska linia Askańczyków, stąd od 1323 do 1373 Brandenburgią władają przedstawiciele dynastii Wittelsbachów, znani bardziej jako władcy Bawarii. Po okresie rządów Luksemburgów, w 1415, marchia zostaje podarowana przez króla Zygmunta dynastii Hohenzollernów, którzy rządzą nią aż do końca pierwszej wojny światowej. Dodatkowo, od 1356 do końca istnienia Cesarstwa w 1806, margrabiowie Brandenburgii są również elektorami Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Brandenburgia była jednym ze stanów niemieckich, który w XVI w. (1539) przyjął wyznanie reformowane. W następnym stuleciu nastąpił rozwój i w 1618 rozszerzenie jej terenów o księstwo Prus i Prus Wschodnich, a także (w 1614) o tereny położone wzdłuż Renu. Powstałe w rezultacie państwo było niespójne i trudne do obrony, co dało się we znaki podczas wojny trzydziestoletniej.

Pomimo zniszczeń wojennych, dzięki utalentowanym władcom Brandenburgia zdołała wyrosnąć na znaczącą potęgę militarną Europy. Pierwszym z tych władców był Fryderyk Wilhelm , zwany "Wielkim Elektorem", który doprowadził do odbudowy i zjednoczenia kraju. Przeniósł on stolicę z Brandenburga do Poczdamu.

Po śmierci Fryderyka Wilhelma w 1688, władzę po nim przejął syn, również Fryderyk. W 1701 przyjął on tytuł króla Prus jako Fryderyk I. Odtąd Brandenburgia staje się formalnie częścią królestwa Prus, jako prowincja Brandenburgia (dotychczasowy teren Prus stał się prowincją Prusy Wschodnie. Brandenburgia składała się z dwóch rejencji: berlińskiej i frankfurckiej.

Po 1945 roku tereny Brandenburgii zmniejszyły się o obszary na wschód od Odry, tzw. Nowa Marchia, niem. Neumark, (m.in. Gorzów Wielkopolski, Słubice i Kostrzyn nad Odrą), które jako Ziemię Lubuską przyłączono do Polski. W latach 1947-52 istniał niezależny kraj związkowy Brandenburgia jako część okupacyjnej strefy sowieckiej, a później NRD. Został on zlikwidowany w wyniku reformy administracyjnej centralizującej władzę w NRD na wzór sowiecki. W 1990 kraj związkowy Brandenburgia wskrzeszono - jego stolicą stał się jednak nie Berlin a Poczdam.

Obecny kraj związkowy Brandenburgia powstał po ponownym połączeniu się Niemiec w 1990. W 1995 władze Berlina i Brandenburgii postanowiły połączyć oba kraje związkowe (powstałby kraj związkowy Berlin-Brandenburgia), ale ten pomysł został odrzucony w referendum w 1996 r. (głosami mieszkańców Brandenburgii). Obecnie prowadzone są ponowne negocjacje nad połączeniem obu krajów związkowych (zwolennikiem tego jest m.in. Klaus Wowereit, obecny burmistrz Berlina). Jako uzasadnienie podkreśla się głównie argumenty finansowe oraz tradycje historyczne. Pojawiły się nawet pomysły by zjednoczony land nazwać Prusami.

Zobacz też: Władcy Brandenburgii

[edytuj] Administracja

Powiaty Brandenburgii

Administracyjnie Brandenburgia dzieli się na czternaście powiatów i cztery miasta na prawach powiatu.

[edytuj] Powiaty ziemskie i ich stolice:

Powiat Barnim, Eberswalde
Powiat Dahme-Spreewald, Lübben
Powiat Elbe-Elster, Herzberg an der Elster
Powiat Havelland, Rathenow
Powiat Märkisch Oderland, Seelow
Powiat Oberhavel, Oranienburg
Powiat Oberspreewald-Lausitz, Senftenberg
Powiat Oder-Spree, Beeskow
Powiat Ostprignitz-Ruppin, Neuruppin
Powiat Potsdam-Mittelmark, Belzig
Powiat Prignitz, Perleberg
Powiat Spree-Neiße, Forst
Powiat Teltow-Fläming, Luckenwalde
Powiat Uckermark, Prenzlau

[edytuj] Miasta na prawach powiatu:

Brandenburg (BRB)
Chociebuż (niem.Cottbus) (CB)
Frankfurt nad Odrą (niem. Frankfurt an der Oder) (FF)
Poczdam (niem. Potsdam) (P)

[edytuj] Atrakcje turystyczne

W Brandenburgii zachowało się wiele miast z historycznym centrum otoczonym murami miejskimi i basztami. Są to: Altlandsberg, Angermünde, Beelitz, Beeskow, Belzig, Brandenburg an der Havel, Dahme, Gransee, Herzberg (Elster), Jüterbog, Königs Wusterhausen, Kremmen, Kyritz, Lenzen (Elbe), Luckau, Mühlberg (Elbe), Nauen, Neuruppin, Peitz, Perleberg, Potsdam, Rheinsberg, Templin, Treuenbrietzen, Uebisau-Wahrenbrück, Werder (Havel), Wittstock (Dosse) i Ziesar.

Okręgi turystyczne w Brandenburgii i miejsca warte zwiedzenia:

Dla potrzeb ruchu turystycznego Brandenburgię podzielono na 13 "okręgów turystycznych". Podział ten nie pokrywa się z podziałem na okręgi. (w internecie: [1])

okręg Poczdam
- zespół pałacowo-parkowy Sanssouci
- miasteczko filmowe Babelsberg, w internecie pod adresem http://www.filmpark.de
okręg Havelland
- stare miasto w Brandenburgu
- Glindow
- klasztor i kościół cystersów w Lehnin
okręg Fläming
- zamek Eisenhardt w Belzig
- zamek Rabenstein
- zamek Ziesar
- klasztor Zinna
okręg Prignitz
- zamek w Bad Wilsnack (uzdrowisko)
- klasztor cysterski w Heiligengrabe
okręg Ruppiner Land
- Neuruppin
- pałac i park w Oranienburgu
- pałac i park Rheinsberg
- Muzeum w Velten
okręg Uckermark
- stare miasto w Angermünde Templin
okręg Barnimer Land
- klasztor cysterski w Chorin
okręg Märkisch-Oderland
- Märkische Schweiz, Buckow
- Oderbruch
okręg Oder-Spree-Seengebiet
- Bad Saarow
- klasztor cysterski w Neuzelle
okręg Dahme-Sehngebiet
- pałac Königs Wusterhausen
okręg Spreewald
- park i pałac Branitz
okręg Niederlausitz
- twierdza i zamek Senftenberg
okręg Elbe-Elster-Land

Ochrona przyrody

W Brandenburgii duże znaczenie przywiązuje się do ochrony przyrody. W 2002 r. utworzono 15 stref ochrony przyrody: jeden park narodowy, trzy rezerwaty biosfery i 11 parków przyrody. Pod względem wielkości powierzchni chronionej Brandenburgia jest trzecim krajem związkowym w Niemczech.

Strefy ochrony przyrody w Brandenburgii: