Jan Piotr Sapieha

Z Wikipedii

Jan Piotr Sapieha herbu Lis (ur. 1569 - zm. 15 października 1611 w Moskwie) - hetman Dymitra II Samozwańca, uczestnik Dymitriad, rotmistrz królewski od 1605, starosta uświacki od 1606.

Syn Kasztelana Kijowskiego Pawła Sapiehy. Pobierał nauki w Akademii Wileńskiej (do 1587), następnie na Uniwersytecie w Padwie. Po powrocie z zagranicy towarzyszył ojcu w walkach z Tatarami i Wołochami. W roku 1600 posłował na sejm z Grodna. Mimo początkowej odmowy przyjęcia listu przepowiedniego od Krzysztofa Radziwiłła "Pioruna" wziął udział w wojnie inflanckiej lat 1601-1602. 5 marca 1603 jego chorągwie wyróżniły się w bitwie pod Rakiborem (dowództwo Jana Karola Chodkiewicza). W bitwie pod Kircholmem dowodził lewym skrzydłem armii litewskiej. W rokoszu Zebrzydowskiego mimo początkowych sympatii dla rokoszan opowiedział się ostatecznie po stronie króla.

W sierpniu 1607 za namową Lwa Sapiehy ofiarował swoje usługi Dymitrowi II Samozwańcowi. Wspierając go zajął m.in. Wiaźmę, a także rozbił wojska J. Szujskiego (2 października1608). Po rozpoczęciu wyprawy moskiewskiej Zygmunta III pierwotnie skłaniał się ku rokowaniom z królem, jednak pod naciskiem reszty wojsk polsko-litewskich skonfederowanych przy Dymitrze przechodzi na ich stronę. 25 czerwca1610 wojsko to wybrało Jana Piotra na swojego hetmana w miejsce zmarłego Różyńskiego. W lipcu udaje się do Moskwy, gdzie 27 sierpnia zaprzysięga umowę z dumą bojarską zobowiązującą wojska do odstąpienia Dymitra i oddania korony carskiej królewiczowi Władysławowi. Po śmierci Dymitra 22 grudnia 1610 próbuje zdobyć Kaługę, po czym rusza na Peremyszl, który zajmuje. Od stycznia do marca 1611 prowadzi pertraktacje z bojarami mające doprowadzić bądź to do osłabienia uprzywilejowanych przez króla pozycji wojsk hetmana Żółkiewskiego, bądź to do osadzenia siebie na wakującym tronie carskim. 27 marca1611 uzywskuje od króla obietnicę wypłaty zaległego żołdu - na wieść o tym wojsko postanowiło przejść na stronę króla. Jan Piotr połączył się z nim 8 maja, a 18 czerwca przybył pod Moskwę, nie przejawiając jednak chęci do walki z oblegającymi Kreml wojskami moskiewskimi. Zdemoralizowane brakiem wypłaconego żołdu wojsko popadało w marazm i nie chciało prowadzić żadnych kolejnych walk. 15 września Jan Piotr zachorował i został przeniesiony na Kreml, gdzie zmarł 15 października 1611.

Był ojcem Pawła Jana Sapiehy.

[edytuj] Varia

Na obrazie Jana Matejki Kazanie Skargi siedzi u stóp Piotra Skargi.