Kędzierzynka
Z Wikipedii
| Kędzierzynka | |
| Województwo | małopolskie |
| Powiat | myślenicki |
| Gmina | Dobczyce |
| Sołtys | Bogumiła Surma |
| Powierzchnia | 498,3 km² |
| Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności |
400 |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
12 |
| Tablice rejestracyjne | KMY |
Kędzierzynka – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w gminie Dobczyce.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Spis treści |
[edytuj] Przysiółki wchodzące w skład sołectwa
Knieje, Brusznica, Boczoniec, Zadziele, Pod Willą, Kobylanka, Siciny, Brzegi, Pod Olszyną, Łącki, Zielona, Potoki, Działy, Sękówka, Granice, Brzeg.
[edytuj] Historia
[edytuj] Średniowiecze
Historia Kędzierzynki sięga XIII wieku. W średniowieczu istniała tutaj miejscowość o nazwie Kędzierza Wola. Później wieś należała do dóbr Stadnickich. Długosz pisał, że w Kędzierzynce siedzą [...] kmiecie łanowi i płacą dziesięcinę do kościoła Najświętszej Marii Panny w Gdowie. Wspomina też, że we wsi istnieją dwie karczmy. Byli także kmiecie łanowi (posiadający co najmniej po 30 mórg ziemi). Pamięć o karczmach pozostała na długo wśród miejscowej ludności.
[edytuj] Okres zaborów
W 1846 r. ludność Kędzierzynki nie brała udziału w rzezi gdowskiej. Na przełomie XIX i XX wieku wielu ludzi emigrowało z powodów ekonomicznych, przede wszystkim do Stanów Zjednoczonych. Niektórzy wracali z emigracji, a zaoszczędzone pieniądze przeznaczali na rozwój swych gospodarstw.
[edytuj] Dwudziestolecie międzywojenne
W okresie międzywojennym rozwinęła się we wsi działalność młodzieży zorganizowanej w Kole Młodzieży przy MTR (Małopolskie Towarzystwo Rolnicze).
W latach 1928-1939 powstały w w kilku gospodarstwach ogrody owocowe. Rozwijało się pszczelarstwo.
Koło młodzieży wystawiało we wsi i okolicznych miejscowościach takie sztuki jak m.in. Karpaccy Górale i Cyganie.
W 1928 r. z funduszów Koła Młodzieży i składek mieszkańców wsi zbudowano pomnik obok szkoły - jako wyraz rozwijającej się kultury i patriotyzmu ku czci 10-lecia niepodległości Polski. Pomnik wykonał Jakub Zabdyr, ludowy artysta, z zawodu murarz. Mieszkał on w Stadnikach. W postumencie pomnika wmurowano akt erekcyjny.
W latach 1936-[1939]], wraz z ożywieniem życia gospodarczego kraju we wsi w wielu gospodarstwach na miejscu sierpa pojawiła się kosa, zarzucono orkę na wąskie zagony. Pojawiły się również kieraty konne, młockarnie na korby.
[edytuj] II wojna światowa
Panika, jaka ogarnęła społeczeństwo w chwili wybuchu wojny, ogarnęła również i wieś. Wielu mieszkańców wsi ruszyło do ucieczki. Po kilku tygodniach obdarci, głodni, zmęczeni powrócili do swoich domów. Wielu uciekinierów dotarło do wschodnich krańców Polski.
Wieś leżąca na uboczu od głównych szlaków nie była nawiedzana przez Niemców, widziano ich sporadycznie. Najczęściej pojawiała się żandarmeria, głównie przy budowie rowów przeciwczołgowych.
We wsi organizowano tajne nauczanie (1940-1945). Na kompletach przerabiano program szkoły średniej. Na koniec roku odbywały się egzaminy z udziałem komisji oraz delegata na powiat myślenicki. Świadectwa egzaminacyjne sporządzano na kartkach, wkładano je do butelek i zakorkowane wkopywano w ziemię. Po zakończeniu wojny były one weryfikowane przez Powiatową Komisję Egzaminacyjną w Myślenicach.
We wsi działał ruch partyzancki AK. Kędzierzynka była też azylem dla wielu rodzin inteligencji z różnych części Polski. Ludzie zbierali się prawie codziennie, słuchali nowin przywiezionych z terenu lub czytali prasę podziemną.
[edytuj] Czasy PRL-u
Wielu mieszkańców wsi zaczęło wyjeżdżać do pracy do Wieliczki, Płaszowa, Podgórza i Nowej Huty. Pojawiły się motory spalinowe. Domy przestawano kryć gontem, a najczęściej dachówką. Coraz częściej rozlega się we wsi warkot samochodów czy motocykli. Wielu gospodarzy posiadało siewniki.
Za tym rozwojem gospodarczym nie szedł w parze rozwój kulturalny wsi. Istniejący wówczas w szkole punkt biblioteczny, nie przyciągał wielu czytelników. Młodzież nie kontynuowała tradycji z okresu międzywojennego i nie organizowała poważniejszych imprez kulturalno-rozrywkowych. Inicjatywą kulturalną wykazało się Kółko Rolnicze.
Na terenie wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna.
[edytuj] Zabytki
- Pomnik Niepodległości Polski ufundowany przez "wieśniaków Kędzierzynki" w 1928 r. w dziesiątą rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości;
- Kamienna kapliczka z Matką Boską, ufundowana w 1871 r. przez Sebastiana i Franciszkę Mixa.
[edytuj] Turystyka
Wieś ze względu na położenie i sąsiedztwo lasów jest miejscem wycieczek turystów i grzybiarzy, także miejscem wypoczynku.
[edytuj] Bibliografia
- Kroniki szkół podstawowych (Kędzierzynki i Stadnik)
- www.dobczyce.pl
