K-PAX
Z Wikipedii
| K-PAX | |
| Oryginalny tytuł | K-PAX: Alles ist möglich |
| Gatunek | dramat |
| Kraj produkcji |  Stany Zjednoczone, Niemcy |
| Język | angielski |
| Główne role | Kevin Spacey, Jeff Bridges |
| Rok produkcji | 2001 |
| Data premiery |  22 października 2001 19 kwietnia 2002 |
| Czas trwania | 120 min |
| Produkcja | |
| Reżyseria | Iain Softley |
| Scenariusz | Charles Leavitt |
| Muzyka | Ed Shearmur |
| Zdjęcia | John Mathieson |
| Scenografia | John Beard, Alec Hammond, Cheryl Carasik |
| Kostiumy | Louise Mingenbach |
| Montaż | Craig McKay |
| Produkcja | Robert F. Colesberry, Lawrence Gordon, Lloyd Levin |
| Od lat | 12 |
| K-PAX na Filmweb.pl | |
| K-PAX na IMDb | |
K-PAX to tytuł powieści Gene Brewera, jak też opartego na niej filmu z roku 2001, którego reżyserem był Iain Softley, a główne role grali Kevin Spacey i Jeff Bridges. K-PAX (celowo pisane kapitalikami) to nazwa planety, z której rzekomo pochodzi główny bohater, prot (celowo NIE pisany wielką literą).
Spis treści |
[edytuj] Treść
K-PAX opowiada historię Roberta Portera (Kevin Spacey), tajemniczego pacjenta szpitala psychiatrycznego, znanego tylko jako prot (imię pisane małą literą) i opiekującego się nim lekarza (Jeff Bridges), który w wersji książkowej nosił nazwisko autora (Gene Brewer), a w filmie - Mark Powell. Prot twierdzi, że pojawił się na Ziemi w celach badawczych, a wizyta w szpitalu psychiatrycznym pozwoli mu lepiej poznać ludzi. Jego wyrozumiałość i stoicki spokój wywiera ogromne wrażenie na współpacjentach, którzy szybko przekonują się, że prot jest rzeczywiście kosmitą i jest w stanie im pomóc. Tymczasem dr Powell/Brewer jest przekonany, że bajeczne opisy planety K-PAX są skutkiem próby wymazania z pamięci jakiegoś traumatycznego przeżycia, a osobowość prota jedynie maską.
Nadzwyczajna inteligencja prota, jego wiedza o astronomii, niezwykłe cechy fizyczne (nadwrażliwość na światło, zdolność widzenia w ultrafiolecie), oraz umiejętność porozumiewania się ze zwierzętami zdają się potwierdzać jego historię, jednak dr Powell/Brewer natrafia na drobne ślady, które utwierdzają go w przekonaniu, że prot, choć wyjątkowy, nadal jest pacjentem, któremu powinien pomóc.
Historia z K-PAX kontynuowana jest w "Na promieniu światła" oraz "Światy prota" tego samego autora. W pierwszej połowie 2007 ukazała się (także w Polsce) trzecia część cyklu K-PAX.
[edytuj] Przesłanie
Postać prota jest uosobieniem motywowanego astrofizycznie światopoglądu - czym są ludzie i ich problemy wobec ogromu Wszechświata? Malutkimi, acz cennymi kropeczkami w wieczności. Prot upiera się, żeby nazwy planet pisać wyłącznie wielkimi literami, a nazwy własne osób i zwierząt małymi (stąd K-PAX i prot). Jego fascynacja fauną i florą Ziemi i pogarda dla ludzkiego przywiązania do struktur społecznych (rodzina, państwo, prawo, szpital) pozwala czytelnikowi i widzowi uświadomić sobie jak antropocentryczne jest typowe spojrzenie na świat i życie. Prot pokazuje, że oczekujemy od naszych struktur społecznych czegoś, co możemy dać sobie sami - oczekujemy od psychiatry, żeby z nami rozmawiał, a unikamy rozmowy z sąsiadem, oczekujemy szacunku, a jednocześnie nie szanujemy ludzi, których spotykamy na co dzień. Oczekujemy, by prawnicy powiedzieli nam co jest dobre, a co złe, a nie staramy się odkryć tego samodzielnie.
Mimo pozornej dewaluacji gatunku ludzkiego (prot uważa ludzi za nieco ciekawsze zwierzęta) i ludzi jako jednostek, prot wykazuje dla poznanych osób większy szacunek i zrozumienie niż inne postaci, co tylko pokazuje jak ogromny szacunek musi mieć dla planet i gwiazd.
Gene Brewer określa siebie jako pacyfistę, orędownika ochrony środowiska i praw zwierząt. Jego osobista strona domowa zawiera przeprosiny dla narodów świata za wojny wywołane przez Stany Zjednoczone. Nie kryje, że prot jest głosem, za pomocą którego wyraża swoje przekonania.
[edytuj] Krytyka
Niektórzy uważają, że historia K-PAX jest kalką filmu "Hombre Mirando al Sudeste" (Człowiek patrzący na południowy wschód) argentyńskiego reżysera Elisea Subieli, o co Subiela wytoczył sprawę sądową wytwórni Paramount Pictures. Brewer broni się, że przed napisaniem powieści nie widział tego filmu - o jego istnieniu dowiedział się pięć lat po wydaniu K-PAX.
K-PAX opisuje szpital psychiatryczny jako bajeczne, kolorowe miejsce, gdzie choroby pacjentów znikają dzięki interakcji z bohaterem. Podobny motyw można spotkać w Locie nad kukułczym gniazdem czy Patchu Adamsie. Krytycy uważają, że taka wizja szpitala psychiatrycznego oczernia pracujących w nim lekarzy, umniejszając ich rolę i pokazując jako niekompetentnych formalistów, niezdolnych zauważyć, że (cytując prota) "Każda istota we Wszechświecie potrafi się sama uzdrowić". Jednocześnie, fabuła tego typu twórczości skupia się głównie na dość spokojnych schizofrenikach i katatonikach, nie pokazując prawdziwego trudu pracy w szpitalu dla chorych umysłowo.
Na obronę K-PAX, dr Powell przedstawiony jest w filmie jako taki właśnie apatyczny formalista, nie zwracający uwagi na to, co mówią pacjenci, który pod wpływem fascynacji przypadkiem prota zaczyna zajmować się swoją pracą z maniakalnym uporem.
