Kaplica Trójcy Świętej w Lublinie
Z Wikipedii
| Kaplica Trójcy Świętej | |
 Kaplica Trójcy świętej podczas Nocy Kultury 2008. |
|
| Miejsce | Lublin Polska |
| Typ budynku | Kaplica |
| Styl architektoniczny | renesans |
| Rozpoczęcie budowy | XIV wiek |
| Ważniejsze przebudowy | 1407 |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Kaplica Trójcy Świętej w Lublinie (pot. Kaplica Zamkowa) – kaplica znajdująca się na dziedzińcu zamkowym w Lublinie, połączona z częścią muzealną zamku.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Kaplica powstała zapewne przed rokiem 1327, już wtedy wymieniano ją jako należącą do zamku. W XIV wieku kościół ten był budowlą jednokondygnacyjną z kryptą. Posiadał nawę oraz wielokątne prezbiterium, które leżało w obwodzie murów obronnych. W 1407 roku został, z inicjatywy Władysława Jagiełły, przebudowany w stylu gotyckim. Po podwyższeniu ścian powstała świątynia dwukondygnacyjna z dawną kryptą. W bryle kościoła dominowały dwa strome, schodkowe szczyty, które przetrwały do lat pięćdziesiątych XVII wieku. Dolną kondygnację przeznaczono na kryptę dla zmarłych kapelanów i miejscowych dostojników, zaś górną dla potrzeb religijnych. Wieloboczne prezbiterium oraz kwadratowa nawa sklepione były żebrowo. Sklepienie nawy podtrzymywał centralnie osadzony filar. Ten element konstrukcyjny był typowy dla architektury sakralnej i świeckiej w okresie panowania Kazimierza Wielkiego. W okresie renesansu kościół miał nadal charakter gotycki, chociaż wejście umieszczono na poziomie pierwszego piętra i ujęto je w nowy renesansowy portal, wykonany w warsztacie kamieniarskim Komasków. Dopiero w XVII wieku fasada świątyni była już zwieńczona szczytem w stylu renesansu lubelskiego.
W drugim dziesięcioleciu XV wieku podjęte zostały prace malarskie we wnętrzu kościoła. Wykonał je anonimowy zespół malarzy ruskich pod kierownictwem mistrza Andrzeja. Ściany i sklepienie pokryte zostały polichromią w stylu rusko-bizantyńskim. Malowidła ukończono w 1418 roku, co zostało utrwalone cyrylicą na tablicy fundacyjnej w łuku tęczowym kościoła. Poza scenami religijnymi zdobiącymi wnętrze kościoła, znajdują się tu dwa portrety Władysława Jagiełły. Polichromię wykonano różnymi technikami: na suchym i na mokrym tynku, farbami temperowymi.
Podczas prac nad nową budowlą więzienną, w latach 1823-1826, kościół został połączony z zabudowaniami neogotyckimi i stał się kaplicą więzienną. Z zewnątrz i od wewnątrz otynkowano go przez co zniszczono bezcenne malowidła. W końcu XIX wieku kaplica więzienna uległa niewielkim przeobrażeniom: zdemontowano zewnętrzne schody a portal przekształcono w okno. W 1897 roku Józef Smoliński odkrył fragmenty XV-wiecznej polichromii. W latach 1917-1918 odsłonięto dalsze partie malowideł.
[edytuj] Renowacja i prace zabezpieczające
W latach 50. XX wieku, po przeznaczeniu zamku na cele kultury, rozpoczęto gruntowną renowację kościoła. Zdjęto zewnętrzne tynki oraz zrekonstruowano zabytkowe freski. Ostatecznie renowacja malowideł zakończona została w latach dziewięćdziesiątych.
W sierpniu 2007 roku, przez prawie trzy tygodnie, trwały prace mające na celu zalepienie pęknięć ścian prezbiterium. Pod fundamenty kaplicy zostały podłożone masywne podpory betonowe. Pęknięcia, mające nawet do 1 cm szerokości, spowodowała deszczówka, która wypłukiwała grunt spod fundamentów. Możliwe, że uszkodzenia powstały już ponad sto lat temu. Fachowcy z krakowskiej firmy budowlanej wstrzykiwali w nie ponad 2 tysiące litrów specjalnej substancji klejącej - mieszaniny białego cementu i ciasta wapiennego. Na sklepieniu prezbiterium ułożono wzmacniającą matę z włókna węglowego - materiał bardzo lekki i ogromnie wytrzymały. Nad sklepieniem natomiast zainstalowano stalową opaskę, utrzymująca całą konstrukcję. Na wiosnę 2008 odbyła się ostatnia faza prac: usunięto ślady pęknięć i przykryto je zrekonstruowanymi freskami.
[edytuj] Bibliografia
Tomasz Stawecki, Cudowne ocalenie, Kurier Lubelski, nr 198 (13 324), s. 5.
