Zabytki i atrakcje turystyczne Lublina i okolic

Z Wikipedii

Lublin stanowi jedno z najstarszych miast Polski. Dzięki temu można znaleźć tu pamiątki z wszystkich epok począwszy od zarania polskiej państwowości, poprzez średniowiecze i renesans, który stanowił złoty okres w rozwoju Lublina, a następnie barok i klasycyzm. Swoje materialne ślady pozostawili tu zarówno zaborcy jak i działacze niepodległościowi. Również XX wiek dostarczył wiele ciekawych obiektów. Atrakcje te uzupełniają bogate zbiory muzeów, oferta kulturalna teatrów i kin.

Architektura Lublina to nie tylko Starówka i zabytkowe kamienice miasta, ale również architektura kościelna. Szczególną pozycję w architekturze Lublina zajmują budowle sakralne. Prezentują one różne okresy stylowe od gotyku do czasów współczesnych. Zamek lubelski stanowi, podobnie jak Brama Krakowska, drugi, architektoniczny, symbol nierozerwalnie związany z miastem. Budowę grodu na wzgórzu zamkowym przypisuje się Bolesławowi Chrobremu. Najstarszymi zachowanymi budowlami są: kościół św. Trójcy oraz donżon, znajdujący się również na zamku. Czasy budowy i rozbudowy zamku pamięta również gotycka baszta obronna znajdująca się obok Bramy Krakowskiej. W pobliżu zamku usytuowane są natomiast dawne zabudowania szpitala św. Łazarza i kościół św. Wojciecha.

Spis treści 1 Stare Miasto 1.1 Kamienice staromiejskie 2 Zabytki sztuki sakralnej 3 Judaica 4 Nekropolie 5 Pałace i dwory 6 Śródmieście 7 Okolice Lublina 8 Inne 9 Kultura 9.1 Centrum Kultury w Lublinie 9.2 Akademickie Centrum Kultury 9.3 Wojewódzki Ośrodek Kultury 9.4 Galerie 9.5 Muzea 9.6 Teatry 9.7 Filharmonie 9.8 Chóry 9.9 Opera 9.10 Festiwale 9.11 Kultura alternatywna 9.12 Kina 9.13 Kabarety 10 Legendy 11 Zobacz też 11.1 Linki zewnętrzne 12 Galeria

[edytuj] Stare Miasto

• Zamek Królewski z unikalną na skalę światową Kaplicą Zamkową i XIII-wiecznym donżonem.
• Brama Krakowska - brama wjazdowa na Stare Miasto, pozostałość murów obronnych z XIV wieku; zbudowana w stylu gotyckim, w XVIII wieku nadano jej rys barokowy.

• Brama Grodzka w Lublinie - pierwotnie brama w murach miejskich, pod koniec XVIII wieku przebudowana według projektu Dominika Merliniego na kamienicę z drogą prowadzącą ze Starego Miasta na zamek, obecny jej kształt pochodzi z XVIII wieku, aż do wojny łączyła Stare Miasto z dzielnicą żydowską.
• Brama Rybna - XV-wieczna brama prowadząca do Placu Rybnego, gdzie niegdyś odbywał się ożywiony handel.
• Baszta Gotycka - zrekonstruowana w latach 80. XX wieku jest, wraz z fragmentem murów obronnych, świadectwem gotyckich obwarowań staromiejskich.
• Wieża Trynitarska - wieża wchodząca w skład zabudowań kolegium jezuickiego.
• Trybunał Koronny - zbudowany pod koniec XIV wieku służył początkowo jako ratusz, od 1578 mieścił się w nim Trybunał Koronny, najwyższy sąd dla szlachty małopolskiej i ruskiej, w XVIII wieku przebudowany w stylu klasycystycznym przez Dominika Merliniego, obecnie znajduje się tam Urząd Stanu Cywilnego.
• Teatr Stary - najstarszy obiekt teatralny w Polsce;XIX-wieczny budynek w granicach Starego Miasta, początkowo mieściły się tam lubelska scena dramatyczna i operowa, grywano opery Rossiniego, Mozarta, Webera (XIX wiek), a w XX wieku także kino, obecnie budynek popada w ruinę. Budynek został wpisany na listę 100 Najbardziej Zagrożonych Obiektów Światowej Straży Zabytków (WMW), programu Światowego Funduszu Zabytków (WMF).
• Teatr im. Hansa Christiana Andersena - teatr, na którego siedzibę przeznaczono podominikańskie budynku na lubelskim Starym Mieście.
• Plac po Farze - odrestaurowany plac z wyeksponowanymi fundamentami XIII-wiecznego kościoła farnego św. Michała.

• Plac Łokietka - centralne miejsce Lublina, łączące Stare Miasto z ulicami: Królewską, Krakowskim Przedmieściem i Lubartowską. Na jego obrzeżu stoi Brama Krakowska i Nowy Ratusz. Plac powstał w 1611 r. po zasypaniu fos i rozplantowaniu wałów obronnych. Na pozyskanym w ten sposób placu utworzyło się dogodne miejsce targowe, na którym handlowano głównie zbożem, stosując ówczesną miarę - korzec; plac nazywano wówczas Korce. Obecna nazwa, nawiązuje do 600-lecia nadania Lublinowi praw miejskich przez króla Władysława Łokietka w 1317 r.
• Nowy Ratusz - siedziba lubelskich władz miejskich przy Placu Łokietka. Codziennie w samo południe z balkonu Ratusza odgrywany jest Hejnał Miasta Lublina.
• Trakt Królewski - szlak komunikacyjny wiodący od Zamku Królewskiego do obecnego ratusza. Wzdłuż Traktu Królewskiego znajduje się szereg zabytkowych budowli, m.in. ruiny po Farze, Apteka-Muzeum, zabytkowe kamienice.
• Lubelskie Podziemia - około 300-metrowa trasa turystyczna biegnąca pod zabudową Starego Miasta. Korytarze i 14 sal rozłożone są na trzech kondygnacjach na głębokości od 9 do 12 metrów.

[edytuj] Kamienice staromiejskie

Kilkadziesiąt barokowych i klasycystycznych kamienic otaczających Rynek było wiele razy przebudowywanych. Nie pozostały tam ślady po gotyckich poprzednikach tych obiektów. W późniejszych latach renesansowy wystrój zniknął, lecz pozostało kilka nienaruszonych obiektów. Podziwiać za to można jeden z najpiękniejszych barokowych rynków w Polsce. Od lat prowadzone są prace konserwatorskie które mają na celu upiększenie tego centralnego punktu Starego Miasta. Spośród kilkudziesięciu pięknych kamienic wyróżnić można:

• • Kamienica Klonowica (nr 2) - Jej fasadę zdobią sgraffitowe medaliony z wyobrażeniami znanych osób związanych z Lublinem: Sebastiana Klonowica, Biernata z Lublina, Jana Kochanowskiego zmarłego w Lublinie i Wincentego Pola.
  • Kamienica Lubomelskich (nr 8) - zachowanym renesansowym portalem oznaczonym datą 1540 i cennymi polichromiami o tematyce świeckiej. Jej fasada ma bardzo specyficzny czerwony odcień. U szczytu budowli znajduje się wmurowana w fasadę attyka renesansowa.
  • Kamienica Konopniców (nr 12) - Jako jedna z nielicznych zachowała oryginalną fasadę pokrytą wspaniałą dekoracją rzeźbiarską, wykonaną w warsztatach pińczowskich, zapewne przez Jana Wolffa. Posiada attykę dodaną w latach 50. XX wieku.
  • Kamienica Wieniawskich (nr 17) - mieszkał w niej Tadeusz Wieniawski, ojciec genialnego skrzypka i kompozytora - Henryka, który urodził się tu w 1835 roku.
  • Kamienica Chociszewska, Rynek 6 - kamienica przy lubelskim Rynku, która rozpoczyna tak zwaną „stronę Lubomelskich”. W 1524 roku jej właścicielem był rajca Adam Doydzwon, a następnie Barbara Skromowska. W kamienicy tej odkryto fragmenty późnogotyckich obramień okiennych. Po 1630 roku kamienica stał się własnością Chociszewskich stąd jej nazwa - chociszewska.
  • Kamienica, Rynek 7 - odbudowana po pożarze w XVI wieku. Odbudowana w stylu klasycystycznym. Na piętrze zachowane są oryginalne malowane stropy z XVII wieku.
  • Kamienica Pod Lwami, (Rynek 9) - renesansowa kamienica, której właścicielem był pierwotnie Jerzy Organista. Jej gzyms zdobią trzy kute w kamieniu lwy.
  • Kamienica Muzyków, Rynek 16 - była własnością Stanisława Mężyka, rajcy lubelskiego. Ze względu na dekorację zyskała nazwę kamienicy Muzyków, gdyż zdobi ją fryz z postaciami grajków. Poświęcona jest Janowi z Lublina - twórcy Tabulatury organowej - największego w XVI wieku w Europie zbiorowi pieśni i tańców na organy. Na budynku znajduje się także medalion Henryka Wieniawskiego.
• Na ulicach Starego Miasta panuje atmosfera sprzed wieluset lat. Do naszych czasów przetrwało dziesiątki, lub setki zabytków w prawie całkowicie niezmienionym kształcie. Spomiędzy ich wszystkich można wymienić takie jak:
  • Kamienica przy ul. Grodzkiej 11 - powstała na początku XVII w. jako plebania kościoła farnego. Po wyburzeniu fary została przejęta przez Skarb Państwowy w 1870 r. i przekazana gminie żydowskiej jako przytułek dla ubogich.
  • Mansjonaria (ul. Archidiakońska 9) - pierwotnie była to baszta w murach miejskich, z furtą prowadzącą z zamku do kościoła farnego. Po powołaniu w XVI w. grupy mansjonarzy (duchownych, których zadaniem było stałe rezydowanie przy farze) przebudowano basztę na kamienicę mieszkalną.
  • Kamienica przy ul. Złotej 4 - Uzyskała swój wygląd poprzez wiele przebudów. Jej fasada składa się z złotych fresków, a kończąca budowlę attyka barokowa została wmurowana w gmach i przepięknie zlewa się z malowidłami. Posiada dwie bramy, z czym wiąże się znana lubelska legenda o starym złotniku i jego młodej żonie
  • Kamienice przy ul. Grodzkiej 5 i 5a - na parterze kamienic znajduje się Muzeum Aptekarstwa. Kiedyś stanowiły odrębną własność, od XVII w. należały do rodziny lubelskich aptekarzy - Lewickich. Więc zostały połączone jedna klatką schodową.
  • Kamienica pryz ul. Złotej 2 - Zbudowana w XVI w., w latach międzywojennych była własnością rodziny Arnsztajnów, mieszkała w niej m.in. poetka Franciszka Arnsztajnowa a także poeta Józef Czechowicz. Historia tej kamienicy stała się tematem książki Hanny Krall "Wyjątkowo długa linia".
  • Kamienica przy ul. Złotej 3 - Od niedawna jest siedzibą Muzeum Literackiego im. J. Czechowicza, będącego filią Muzeum Lubelskiego. Mieszka tam rodzina Riabininów. Budynek świetnie współgra z otaczającymi go barokowymi kamienicami choć sama jest klasycystyczna.
  • Pałac Pawęczkowskich (ul. Rybna 10) - powstał w 1. poł. XIX w. w wyniku przebudowy nieukończonego kościoła trynitarzy, którzy przenieśli się do opuszczonych budynków pojezuickich.

[edytuj] Zabytki sztuki sakralnej

• Archikatedra - pierwotnie kościół jezuitów, zbudowany w latach 1586-1604, jeden z najstarszych barokowych kościołów poza Włochami, pierwszy rozpoczęty kościół barokowy w Polsce. Projektowany był przez Giovanniego Marię Barnardoniego i Giuseppe Brizio, architektów jezuickich. Po pożarze w 1752 przebudowany na późnobarokowy wg projektu jezuity Franciszka Koźmińskiego, w 1757-8 sklepienia pokryte freskami przez Józefa Mayera. Z wystroju XVII wieku zachował się wielki ołtarz, obrazy Franciszka Lekszyckiego, kompletny wystrój kaplicy Olelkowiczów-Słuckich ze stiukami przypisywanymi Janowi Baptyście Falconiemu oraz nagrobek Marcina Leśniowolskiego. Pozostałe elementy wystroju (malowidła, ołtarze, liczne obrazy, nagrobki) pochodzą z okresu odbudowy po pożarze w 1752 roku. Ponadto w kościele znajduje się gotycka chrzcielnica i epitafium poety Sebastiana Klonowica, przeniesione z rozebranego w XIX wieku kościoła farnego. Warto również zwiedzić archikatedralne krypty.

• Kościół Dominikanów pw. św. Stanisława, zwana także Bazyliką Relikwii (Drzewa) Krzyża Świętego lub Kościołem oo. Dominikanów – jedna z najstarszych świątyń Lublina, wraz z klasztorem jest jedną z najdłużej istniejących instytucji tego miasta (w 2003 roku obchodził jubileusz 750 lat).
• Kościół Bernardynów
• Kościół Bernardynek, obecnie Jezuitów - wzniesiony ok. połowy XVII wieku, przebudowany w połowie XVIII wieku po pożarze, wewnątrz malowidła i liczne obrazy z XVII-XVIII wieku.
• Kościół Powizytkowski pw. Matki Bożej Zwycięskiej - jeden z najcenniejszych zabytków gotyku i renesansu w Lublinie.
• Kościół św. Mikołaja na Czwartku - wg tradycji najstarszy kościół Lublina, według miejscowych podań założony przez Mieszka I na ruinach pogańskiej świątyni. Czwartek, jak wskazuje nazwa był osiedlem targowym, w którym w czwartki odbywały się targi. Kościół św. Mikołaja obsługiwał wczesnośredniowieczną osadę targową na Czwartku - wezwanie to jest częste w przypadku kościołów w dawnych osadach targowych. Obecny kościół murowany pochodzi z I połowy XVI wieku, w murach późnogotycki, przebudowany ok. 1603 w stylu tzw. renesansu lubelskiego i ponownie ok. 1620.
• Kościół św. Krzyża wraz z zespołem klasztornym Dominikanów Obserwantów, ob. KUL - pierwotny kościół powstał wg legendy w 1434, kiedy to gdański kupiec Henryk próbował ukraść lubelską relikwię drzewa Krzyża Świętego z kościoła oo. dominikanów. Pod osłoną nocy chciał wywieźć relikwię z miasta, ale już poza murami woły stanęły i nie chciały dalej ciągnąć wozu. Przerażony Henryk zawrócił do miasta, oddał relikwię, a następnie ufundował w miejscu cudownego zdarzenia drewniany kościół. Pierwotny kościół istniał do początku XVII wieku, kiedy to rajcy Lublina zapragnęli utworzyć w dużym już wówczas mieście drugą parafię, w związku z czym na miejscu starego drewnianego kościoła św. Krzyża wystawili nowy, murowany. Do utworzenia drugiej parafii w Lublinie wówczas nie doszło, w zamian za to powiększono stan osobowy duchowieństwa lubelskiej fary św. Michała, a kościół św. Krzyża pod koniec XVII wieku został przejęty przez dominikanów obserwantów, którzy wybudowali przy nim klasztor. Zakonnicy przebywali w tym miejscu do III rozbioru Polski, po którym rząd austriacki skasował "nieużyteczne" klasztory (pozostawiając tylko te, które np. prowadziły działalność szkolną, jak pijarzy). Lubelski klasztor dominikanów obserwantów zamieniono na koszary, rozbudowując go znacznie. Koszary tzw. Świętokrzyskie (od wezwania kościoła)mieściły się w nim do pocz. lat 20. XX wieku, kiedy to budynki oddano w użytkowanie nowo powstałemu Uniwersytetowi Lubelskiemu (obecnie KUL), który mieści się tam do dziś. W latach międzywojennych budynki zespołu, zwłaszcza kościół, zostały odnowione i częściowo przebudowane pod kierunkiem i wg projektów Mariana Lalewicza.
• Kościół św. Michała Archanioła nieistniejący obecnie rzymskokatolicki kościół farny, jedna z najstarszych świątyń w mieście, najprawdopodobniej pierwsza murowana świątynia we wschodniej Polsce. Nie doczekała ona jednak naszych czasów. Byłaby najstarszym gotyckim kościołem Lublina. Obecnie możemy oglądać tylko fundamenty w postaci Placu Po Farze.

• Kościół Karmelitów Bosych pw. św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Marii Panny - Kościół ten został wystawiony w latach 1635 - 1644 w stylu renesansu lubelskiego. Jest jednonawowy, prezbiterium jest węższe od nawy. Ma bogata dekorację architektoniczną.
• Kościół pw. św. Wojciecha - kościół przy istniejącym, szpitalu św. Łazarza wybudowany w XVII wieku przez Stanisława Garwaskiego. Na skutek wielkich kosztów wydawanych ze względu na zawilgocenie murów, chorych ze szpitala przeniesiono. Szpital i kościół sprzedano na publicznej licytacji. Później w części mieszkalnej ulokowali się Żydzi a kościół zamieniono na skład żelaza. Dopiero w 1920 zabudowania wraz z kościołem stały się własnością diecezji lubelskiej. Do 1937 przebywali tu bracia kresowi, mieszkały ( do 1974) również SS. kanoniczki i w części pomieszczeń prowadziły internat dla dziewcząt ze swojego gimnazjum. W 1974 po gruntownym remoncie, urządzono w budynkach mieszkalnych Diecezjalny Dom Rekolekcyjny, a pracują w nim Córki św. Franciszka Serafickiego. Kilka pomieszczeń zajmuje Muzeum Diecezjalne, a w części gmachu mieści się przedszkole. Pierwotny kościół był drewniany. Obecna świątynia została zbudowana ok. 1630. Tworzy ona ze szpitalem zamknięty czworobok. Jest 1-nawowa i zakończona półkolistą absydą. Sklepienia kolebkowe, budowla należy do grupy kościołów renesansu lubelskiego. Przy kościele jest zakrystia wkomponowana w budynek mieszkalny. Dawne wyposażenie świątyni uległo dewastacji w XIX wieku. Obecne 3 ołtarze pochodzą z kaplicy zamkowej św. Trójcy, przeniesione tu w 1954. Ołtarz główny z obrazem Wniebowzięcia NMP malarza S. Janowickiego, 1611. Jeden z ołtarzy bocznych mieści obraz św. Antoniego, drugi - ukrzyżowania P. Jezusa. Do zabytków zaliczyć jeszcze należy obrazy św. Wojciecha i św. Trójcy na chórze kościelnym. Świątynia do 1962 r. była zamknięta dla wiernych, później po przeprowadzeniu remontu - otwarta. W latach 1976-1980 miała miejsce gruntowna renowacja. W 1981 poświęcenia nowego wnętrza dokonał ks. kan. S. Rojek. W latach 1989-94 miał miejsce remont generalny całego kompleksu zabudowań.
• Kościół i klasztor pomisjonarski - znajdujący się przy ul. Prymasa Wyszyńskiego 6 należy do kompleksu Metropolitalnego Seminarium Duchownego. Otacza go pseudogotycki, XIX-wieczny mur z furtką, która umożliwia dostęp do dziedzińca kościelnego i świątyni, po wcześniejszym uzgodnieniu z przełożonymi seminarium.
• Kościół pw. Św. Ducha
• Kościół Karmelitanek pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
• Kościół Franciszkanów, ob. Salezjanów pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych
• Kościół Augustianów, ob. parafialny pw. św. Agnieszki - kościół wybudowany w 1624 na terenie ówczesnego przedmieścia Lublina, Kalinowszczyźnie.
• Kościół Kapucynów św. Piotra i Pawła
• Kościół Reformatów
• Klasztor Wizytek, obecnie Centrum Kultury, w pobliżu znajduje się kościół Powizytkowski
• Cerkiew katedralna Przemienienia Pańskiego

[edytuj] Judaica

• Jeszywas Chachmej Lublin - dawna Uczelnia Mędrców Lublina przy ul. Lubartowskiej 85.
  • Synagoga w Jeszywas Chachmej Lublin
  • Mała Synagoga w Jeszywas Chachmej Lublin
  • Mykwa w Jeszywas Chachmej Lublin
• Synagoga Chewra Nosim - bożnica z Izbą Pamięci Żydów Lublina, przy ul. Lubartowskiej 8.
• Szpital Żydowski - szpital, dawniej należący do gminy żydowskiej. Obecnie klinika ginekologiczno-położnicza. Znajduje się przy ulicy Lubartowskiej 81.
• Żydowski Dom Ludowy - został zbudowany w latach 1936-1939 roku z inicjatywy lewicowej organizacji "Bund". Mieści się na rogu ulic Czwartek i Szkolnej.
• Żydowski Dom Starców i Sierot - mieścił pomieszczenia przeznaczone dla sierot, kalek oraz starców. W innych pomieszczeniach znajdowały się również biura Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Lublinie. Znajduje się przy ulicy Grodzkiej 11.
• Budynek Centralnego Komitetu Żydów w Polsce oraz Wojewódzkiego Komitetu Żydów w Lublinie - przy rogu ulic Noworybnej i Rybnej. Mieścił do 1945 roku Centralny Komitet Żydów w Polsce, a do 1949 roku Wojewódzki Komitet Żydów w Lublinie.
• Pomnik Ofiar Getta Lubelskiego, odsłonięty w 1962 roku.
• Ruiny tzw. baszty żydowskiej - baszta, którą prawdopodobnie opiekowali się Żydzi
• Studzeinka na Szerokiej - jedyna pozostałość po dawnej ulicy Szerokiej

Zobacz też: Synagogi Lublina

[edytuj] Nekropolie

• Cmentarze przy ul. Lipowej
• Stary cmentarz żydowski - ul. Sienna
• Nowy cmentarz żydowski - ul. Walecznych
• Parafialny cmentarz grzebalny na Kalinowszczyźnie

[edytuj] Pałace i dwory

• • Dworek Wincentego Pola - muzeum biograficzne Wincentego Pola mieszczące się w klasycystycznym dworku wzniesionym w końcu XVIII wieku na terenie niewielkiego folwarku pod Lublinem (obecnie Kalinowszczyzna).
  • Dwór Gorajskich - dwór znajdujący się przy ul. Północnej 22a, znany również jako Dwór Chrzanowskich, najlepiej zachowany tego typu budynek wczesnobarokowy w Lublinie.
  • Dworek Graffa
  • Pałac Czartoryskich - znajduje się we wschodnim narożniku Placu Litewskiego. Został wybudowany w stylu barokowym, w drugiej połowie XVII wieku, według projektu Tylmana z Gameren. Jest to średniej wielkości gmach z wmurowanymi w fasadę krużgankami i przepięknym portykiem nad wejściem.
  • Pałac Gubernialny - wykonany według projektu Juliana Ankiewicza w 1860 roku. Przeznaczony miał być na urzędy gubernialne. Jest to budynek w stylu neoklasycystycznym i jest połączony z Pałacem Radziwiłłowskim galerią. Uznawany jest za jeden z najpiękniejszych pałaców Lublina.
  • Pałac Ostrogskich - później zwany Lubomirskich, obecnie Wydział Politologii UMCS w Lublinie. Pałac w stylu barokowym zaprojektowany przez Tylmana z Gameren.
  • Pałac Morskich - umiejscowiony na Krakowskim Przedmieściu, obecny Bank Pekao SA. Pochodzi z końca XVIII wieku. Budynek ów jest uznawany za prawdziwą perłę klasycyzmu.

• • Pałac Parysów - pałac znajdujący się przy ul. Bernardyńskiej 3 wybudowano w pierwszej połowie XVII wieku, a jego właścicielem był możny ród Parysów. W XIX wieku budynek przekształcono na kamienicę mieszkalną i dokonano gruntownej przebudowy, w wyniku której utracił swe barokowe cechy.
  • Pałac Poradziwiłłowski - Pałac nigdy nie należał do Radziwiłłów, ale mieszkali w nim: Lubomirscy, Sanguszkowie i Szeptyccy. Po spaleniu został odbudowany w 1830 roku według projektu Henryka Marconiego. Pałac posiada szatę klasycystyczną, z wyjątkiem podjazdu, który wzniesiono w 1871 roku.
  • Pałac Potockich - pałac wzniesiony w połowie XVIII wieku dla Jerzego Potockiego. W 1790 roku pałac przeszedł w ręce skarbu państwa, obecnie jest własnością Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  • Pałac Sobieskich - wybudowany w XVI a przebudowany w XVII wieku. Pierwotnie należał do wojewody lubelskiego Marka Sobieskiego - ojca Jana III Sobieskiego. Jest to przepiękny barokowy budynek z wielką kopułą na samym środku gmachu. Jest ona ozdabiana wieloma figurami i nawiązuje już do rokoka.

• W Lublinie znajduje się także grupa pałaców na tzw. "Korcach". Są one jednak przebudowane i nie nawiązują do swoich początkowych wyglądów i strojów. Lecz można u nich zauważyć pewne nawiązania do klasycyzmu. Np. wmurowana w fasadę kolumnada, lub ozdobne wnęki okienne.

Oto one:

• • Pałac Jabłonowskich i Sapiehów
  • Pałac Biskupi
  • Pałac Pociejów

[edytuj] Śródmieście

• Plac Litewski z Pomnikiem Unii Lubelskiej.
• Park Saski - park miejski założony w 1837 roku.
• Domek Odźwiernego - neogotycki domek zaprojektowany w 1888 roku jako wejście do Parku Saskiego.
• Teatr im. Juliusza Osterwy - jeden z 3 najstarszych budynków teatralnych w Polsce. Wystawiony w latach 1884 - 1886, według projektu Karola Kozłowskiego, który wygrał ogłoszony wówczas konkurs. Teatr z pięknymi złoceniami, fasadami oraz dwoma piętrami półokrągłych balkonów. Po wojnie swoją siedzibę początkowo miały tu aż 3 instytucje kulturalne Lublina : Teatr im. J. Osterwy, Operetka Lubelska, obecnie Teatr Muzyczny, oraz Filharmonia Lubelska. Obie instytucje mieszczą się obecnie w gmachu przy ul. M. C. Skłodowskiej 5.
• Hotel Europa - Budynek hotelu EUROPA powstał w latach 1865 – 1867 w konwencji stylów historycznych według projektu architekta gubernialnego Ludwika Szamoty. Wzorowany był na warszawskim hotelu Europejskim, zaprojektowanym przez Henryka Marconiego - wybitnego przedstawiciela polskiego neorenesansu. Hotel stoi w niezmienionym wyglądzie od swojego powstania.
• Grand Hotel Lublinianka - Budynek obecnego Grand Hotelu Lublinianka wzniesiony został jako Kasa Przemysłowców Lubelskich w latach 1899 - 1900 według projektu Gustawa Landau. Dziś jest to gigantyczny gmach w stylu eklektycznym. Można tam zauważyć barokową kopułę i klasycystyczną klumnadę na bardzo dużym balkonie. Na szczycie gmachu zbudowana jest attyka w stylu neorenesansowym. Hotel wybudowano w rekordowo krótkim czasie 17 miesięcy.
• Siedziba Sądu Okręgowego - Budowla została wybudowana w latach 1874-1876. Gmach utrzymany w duchu architektury historyzującej, przez lubelską prasę został uznany za najpiękniejszy w Lublinie.
• Siedziba Sądu Rejonowego

[edytuj] Okolice Lublina

• Zalew Zemborzycki - zbiornik retencyjny na rzece Bystrzycy, położony w granicach administracyjnych Lublina, w dzielnicy Zemborzyce. Wykorzystywany głównie do rekreacji.
• Rezerwat przyrody Łysa Góra nad Ciemięgą - rezerwat przyrody na terenie gminy Wólka.
• Rezerwat przyrody Górki Czechowskie

Zobacz też: Rezerwaty przyrody województwa lubelskiego

[edytuj] Inne

• Park Ludowy - park miejski stworzony po II wojnie światowej na podmokłych terenach nad Bystrzycą. W jego południowo-wschodniej części znajduje się hala Lubelskich Targów Wschodnich.
• Młyn Krauzego - pierwszy lubelski młyn, którego historia sięga roku 1532, kiedy Zygmunt Stary nadał przywilej na budowę królewskiej papierni.
• Karczma „Budzyń” - budynek przy ul. Turystycznej w Lublinie, który jest pozostałością po funkcjonującej tu niegdyś karczmie. Dzisiejszy budowla ma kształt uformowany w I połowie XIX wieku i jest oznaką przebiegającego tu wcześniej traktu Litewskiego.

[edytuj] Kultura

[edytuj] Centrum Kultury w Lublinie

Jedna z największych samorządowych instytucji kulturalno-edukacyjnych Lublina. Swoją siedzibę ma w późnobarokowym kompleksie poklasztorny ss. Wizytek, zlokalizowanym w samym centrum miasta.

Organizator, m.in. Międzynarodowego Festiwalu "Konfrontacje Teatralne", Międzynarodowych Spotkań Teatrów Tańca oraz lubelskich edycji imprez filmowych: "Euroshorts", "Jutro Filmu". Bierze czynny udział w animacji życia kulturalnego miasta. Organizuje koncerty, spektakle teatralne oraz cykliczne spotkania i wykłady z zaproszonymi gośćmi oraz zajęcia warsztatowe dla dzieci i młodzieży.

W Centrum działa m.in. Galeria Biała, Ośrodek Sztuki Performance, Teatr Provisorium, Kompania Teatr, Kinoteatr Projekt, Lubelski Teatr Tańca, Studium Kultury, Pracownia Słowa i Zespół Taneczny "Rytm". Centrum Kultury jest także wydawcą Lubelskiego Informatora Kulturalnego ZOOM, który prezentuje wszystkie najważniejsze imprezy kulturalne i rozrywkowe w mieście.

W budynku mieści się również: Kawiarnia Artystyczna "Hades" i Klub-Kawiarnia "Centrala"

[edytuj] Akademickie Centrum Kultury

[edytuj] Wojewódzki Ośrodek Kultury

Instytucja, która animuje kulturę w całym lubelskim regionie. Zwraca szczególną uwagę na kulturę ludową Lubelszczyzny. Organizuje m.in. Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym.

[edytuj] Galerie

• Galeria Biała
• Galeria Gardzienice
• Galerie Biura Wystaw Artystycznych: Labirynt i Grodzka
• Galeria KONT
• Galeria Pod Podłogą
• Labirynt 2 BWA
• Andzelm Gallery Galeria Sztuki Współczesnej
• Galeria Wirydarz

[edytuj] Muzea

• Muzeum Wsi Lubelskiej - zabytki architektury drewnianej, murowanej i zbiory etnograficzne z rejonu dawnego województwa lubelskiego (Al. Warszawska 96).
• Muzeum Lubelskie na Zamku - arcydzieła malarstwa, rekwizyty dotyczące kultury ludowej regionu, wystawy czasowe.
• Muzeum Historii Miasta Lublina w Bramie Krakowskiej - wystawy dotyczące historii Lublina.
• Muzeum Martyrologii "Pod Zegarem" w dawnym areszcie śledczym Gestapo.
• Dworek Wincentego Pola - wystawy dotyczące poety i jego zainteresowań, m.in. geografii (ul. Kalinowszczyzna 13).
• Muzeum Literackie im. Józefa Czechowicza - zbiory dotyczące pisarza i innych twórców związanych z Lubelszczyzną (ul. Złota 3).
• Izba Pamięci Drukarstwa Polskiego (ul. Żmigród 1).
• Izba Pamięci Żydów Lublina w synagodze Chewra Nosim (ul. Lubartowska 10).
• Muzeum Archidiecezjalne Sztuki Religijnej (Wieża Trynitarska).
• Muzeum Cefarmu - wystawy dotyczące farmacji (ul. Grodzka 5a).
• Państwowe Muzeum na Majdanku (Droga Męczenników Majdanka 67).
• Muzeum UMCS (ul. Radziszewskiego 11).

[edytuj] Teatry

W Lublinie funkcjonuje wiele teatrów,w tym jedyna scena operowo-operetkowa po prawej stronie Wisły - Teatr Muzyczny w Lublinie.

• Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie
• Teatr Lalki i Aktora im. Hansa Christiana Andersena
• Teatr Muzyczny w Lublinie
• Lubelski Teatr Tańca
• Teatr Kameralny w Lublinie
• Teatr Pantomimy w Lublinie
• Teatr Stary w Lublinie
• Centrum Projekt Pracovnia Maat
• Teatr Widzenie

Zobacz też: Kultura alternatywna (Teatry alternatywne Lublina)

[edytuj] Filharmonie

• Filharmonia Lubelska im. H. Wieniawskiego w Lublinie
• Lubelska Orkiestra Kameralna
• Sale Koncertowa w Szkole Muzycznej im. Karola Lipińskiego (organizator m.in międzynarodowych konkursów skrzypcowych)

[edytuj] Chóry

• Chór Akademii Medycznej
• Akademicki Chór Politechniki Lubelskiej
• Chór "Copernicus" przy IX Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika
• Chór "Kantylena" przy III Liceum Ogólnokształcącym im. Unii Lubelskiej
• Chór Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
• Chór Akademicki UMCS im. Jadwigi Czerwińskiej
• Chór Salezjańskiego Liceum Muzycznego
• Chór Archikatedry Lubelskiej

[edytuj] Opera

Od ponad 40 lat trwa budowa gmachu opery przy al. Racławickich. (tzw. Teatr w budowie). Budynek, w którym oprócz opery ma znajdować się galeria sztuki, ma być nowym symbolem Lublina i ma nosic nazwę Centrum Spotkania Kultur. Wraz z planowanym oddaniem gmachu do użytku w 2010 roku w miejsce Teatru Muzycznego w Lublinie ma zostać powołana Opera Lubelska. Do czasu oddania gmachu do użytku publiczność może podziwiać spektakle operowe, operetkowe i baletowe na scenie Teatru Muzycznego w Lublinie, który w sezonie artystycznym 2007/2008 obchodzić będzie 60-lecie istnienia.

[edytuj] Festiwale

• Noc Kultury – lubelska manifestacja kulturalna miasta, organizowana raz do roku w czerwcu.
• Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Konfrontacje" organizowany przez Centrum Kultury w Lublinie
• Festiwal Teatralny "SĄSIEDZI" organizowany przez Centrum Kultury w Lublinie
• Międzynarodowe Lubelskie Spotkania Teatrów Tańca organizowane przez Centrum Kultury w Lublinie
• Międzynarodowe Dni Filmu Dokumentalnego "Rozstaje Europy" organizowane przez Akademickie Centrum Kultury

• Festiwal Kultury Alternatywnej "ZdaErzenia" organizowany przez Akademickie Centrum Kultury
• Festiwal "Prowokacje"
• Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne im. Ignacego Wachowiaka organizowane przez Zespół Pieśni i Tańca "Lublin" im. Wandy Kaniorowej w Lublinie
• Międzynrodowy Festiwal Lubelskie Wieczory Organowe
• Festiwal Filmów Latynoamerykańskich
• Studencki Ogólnopolski Festiwal Teatralny KONTESTACJE
• Jarmark Jagielloński
• Jarmark św. Antoniego

[edytuj] Kultura alternatywna

Rozwój kultury alternatywnej w Lublinie jest bardzo dynamiczny. Lata 70. XX wieku przyniosły takie projekty alternatywne jak chociażby Teatr Gong 2, czy Scena Plastyczna KUL. W Lublinie powstał także Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN - prężnie działająca instytucja kulturalna, która w swoich projektach bardzo często odnosi się do historii miasta związanej z koegzystencją trzech kultur. W Lublinie rozwija się także sztuka performance. Ważnym elementem teatru alternatywnego jest Teatr Provisorium i Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice w Lublinie, finansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

[edytuj] Kina

• Kosmos
• Wyzwolenie
• Bajka
• Grażyna
• Studyjne - Chatka Żaka
• ABC
• Cinema City Lublin Plaza - 8 sal
• Medyk
• Multikino - 10 sal z dużą salą premierową w CH Felicity, w budowie (planowane otwarcie 2009)

[edytuj] Kabarety

• Kabaret Ani Mru Mru
• Kabaret MIMIKA
• Kabaret Smile

[edytuj] Legendy

Z Lublinem, jako jednym z najstarszych miast w Polsce, wiąże się wiele legend i podań powstałych przez lata. Większość z nich łączy się z konkretnymi miejscami w mieście, które po dziś dzień można zwiedzać, a nawet dotknąć własną ręką.

"Legendy Lubelskie"

[edytuj] Zobacz też

• Festiwale Teatralne w Lublinie
• Jarmarki lubelskie
• Hejnał Miasta Lublina
• Renesans lubelski
• Historia Lublina
• Historia Żydów w Lublinie
• Synagogi Lublina
• Lubelszczyzna

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Lubelski Ośrodek Informacji Turystycznej
• Szlak Zabytków Architektury (pdf)
• Wirtualne Wędrówki po Lublinie - ponad 60 animacji sferycznych.
• Magiczny Lublin
• Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN"
• Pamięć Miejsca - dziedzictwo kulturowe Lublina i Lubelszczyzny
• Informator Kulturalny Europejskiej Stolicy Kultury 2016
• Portal promujący Lublin i Lwów jako Miasta Filmowe - współpraca ponadgraniczna, program Interreg.

[edytuj] Galeria

Brama Krakowska nocą.	Plac Zamkowy z panoramą Starego Miasta.	Kościół Dominikanów z Placu Zamkowego.	Prezbiterium kościoła OO. Dominikanów.
Plac Zamkowy.	Dziedziniec zamkowy - Kaplica Trójcy Świętej i donżon z XIII wieku.	Rynek Starego Miasta i Wieża Trynitarska.	Wieża Trynitarska i Archikatedra.
Wnętrze Archikatedry.	Kościół Matki Bożej Zwycięskiej nocą.	Cerkiew katedralna pw. Przemienienia Pańskiego.	Kościół Kapucynów św. Piotra i Pawła.
Zamek w Lublinie.	Dziedziniec zamkowy.	Plac przed Zamkiem.	Znany w całej Polsce dawny Trybunał Koronny.
Kamienica Konopniców.	Kamienica Chociszewska na Starym Mieście.	Fragment zabudowy staromiejskiej.	Grand Hotel Lublinianka przy Placu Litewskim.
Pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego na Placu Litewskim.	Brama Grodzka w Lublinie, widok od strony Starego Miasta.	Brama Grodzka w Lublinie, widok od strony Zamku.	Brama Rybna na Starym Mieście.
Jeszywas Chachmej Lublin.	Wnętrze synagogi w Jeszywas Chachmej Lublin.	Nowy cmentarz żydowski.	Muzeum Wsi Lubelskiej, kościół z Matczyna.