Katarzyna Starzeńska
Z Wikipedii
Katarzyna Joanna Gabrielle Starzeńska z domu Bobronicz-Jaworska 2 v. Pawlikowska (ur. 30 kwietnia 1782, zm. 18 grudnia 1862 w Krakowie), zwana La Belle Gabrielle, córka Gabriela Bobronicz-Jaworskiego i Tekli Batowskiej, matka m.in. Kazimierza, głośna postać życia towarzyskiego Galicji, Paryża i Wiednia. Znana była ze swej rozwiązłości obyczajowej, napisano o niej: Była matką czworga nieślubnych dzieci, zaś w swym kalendarzu, skromnie licząc, miała zarejestrowanych ponad sześćdziesiąt ofiar naiwnej miłości.
Wychowywała się w majątku rodzinnym w Górze Ropczyckiej. W grudniu 1799, mając zaledwie 17 lat, poślubiła 30-letniego wówczas Ksawerego Starzeńskiego (ojca Kazimierza).
W 1803 roku Katarzyna wraz z mężem wyjechała do Paryża. Zaczęła bywać w wytwornych salonach paryskich. Najwytworniejszym był salon Julii Recamier, przyjaciółki Józefiny - cesarzowej francuskiej. Pojawienie się w tym salonie piękności z Grabownicy zrobiło na wszystkich olbrzymie wrażenie, szczególnie zaś na płci męskiej. Podczas jednego z przyjęć Katarzyna poznała Eugeniusza de Beauharnais, syna Józefiny i pasierba Napoleona, późniejszego wicekróla Italii. Państwo Starzeńscy bywali również u Napoleona i Józefiny. W czasie jednego z przyjęć, Napoleon zainteresował się ichtiologicznymi badaniami Ksawerego, po rozmowie na ten temat zaproponował Starzeńskiemu osiedlenie się we Francji na stałe i kontynuowanie pracy badawczej. Miłość Katarzyny i Eugeniusza stała się głośna, w akcję postanowiła więc wkroczyć Józefina, która nie chciała, aby ten związek przeszkodził synowi w zrobieniu kariery politycznej. Zaprosiła zatem Katarzynę na szczerą rozmowę, w wyniku której Starzeńscy po kilku dniach opuścili Paryż. Po przybyciu do Grabownicy La Belle Gabrielle urodziła syna, pochodzącego ze związku z Eugeniuszem; dziecko to jednak wkrótce zmarło. Kolejnym obiektem Katarzyny był angielski dyplomata Artur Paget. Owocem tego związku był urodzony w 1807 roku syn Kazimierz. W roku 1810 na świat przyszła córka Gabriela, a 3 lata później (1813) Julia (zm. 1877).
Na liście uwiedzionych przez Katarzynę znaleźli się również: rosyjski generał Teodor Korff, a także o młodszy jedenaście lat kapitan Stanisław Prek z Nozdrzca, uczestnik wojen napoleońskich, brat pamiętnikarza Ksawerego Preka. Między tym ostatnim a Starzeńskim doszło do pojedynku, skutkiem którego ten ostatni został poważnie ranny. W 1828 roku Ksawery Starzeński zmarł. Żałoba Katarzyny nie trwała długo. W dwa lata po śmierci Ksawerego była już żoną Józefa Benedykta Pawlikowskiego z Medyki. Był to bardzo krótki związek: po 44 dniach małżeństwa Józef Benedykt Pawlikowski zmarł, ponoć po upojnej nocy jego serce nie wytrzymało. Kolejne lata życia spędziła Katarzyna odbywając wspomnieniową podróż do Francji i Włoch i usiłując przypomnieć światu swą dawną przeszłość organizując we Lwowie liczne przyjęcia. Coraz częściej bywała również w Górze Ropczyckiej u syna Kazimierza. Ostatnie lata życia spędziła w Krakowie. Często widywano ją w klasztorze bernardynek, jak szorowała posadzkę albo leżąc krzyżem w kościele, prosiła Boga o wybaczenie. Zmarła 18 grudnia 1862 roku, mając lat 80. Pochowano ją w Krakowie, a po kilku miesiącach trumnę przewieziono do Góry Ropczyckiej.
Losy Katarzyny Starzeńskiej, obok takich postaci jak Wacław Rzewuski, opisał w książce Siedem ekscelencji i jedna dama (pierwsze wydanie Tow. Wyd. Rój, Warszawa 1939) Aleksander Piskor, poświęcając jej najdłuższy z zawartych tam esejów biograficznych.
