Kiauczou

Z Wikipedii

Kiauczou

Okres istnienia

1897-1914

Siedziba administracji

Qingdao

Obszar

552 km²

Mieszkańców

ok. 200.000 (1912)

Niemcy

ok. 400 (1912)

Waluta

1 Goldmark = 100 Pfennig, od 1905 1 dolar (meksykański)

Dzisiejsze państwo

Chińska Republika Ludowa

Kiauczou (lub Zatoka Jiaozhou) – dawna kolonia niemiecka o powierzchni 552 km² na terytorium Chin (cesarska prowincja Szantung w północnych Chinach, na południowym wybrzeżu Półwyspu Szantung) przyznana II Rzeszy w formie koncesji przez Cesarstwo Chińskie. Kolonia istniała w latach 1898–1914. Nazwa Jiaozhou funkcjonuje w różnych zromanizowanych wersjach: Kiaochow, Kiauchau albo Kiao-Chau (w języku angielskim) i Kiautschou (w języku niemieckim). Ośrodkiem administracyjnym pod które podlegało terytorium koncesyjne było Qingdao (Tsingtao). W przeciwieństwie do innych koloni niemieckich, Kiauczou podlegało urzędowi marynarki wojennej a nie urzędowi kolonialnemu.

W 1860 r. pruska flota wpłynęła w rejon zatoki Jiaozhou. W następnym roku została podpisana chińsko-pruska umowa handlowa. Ferdinand von Richthofen po swoich podróżach do Chin w latach pomiędzy 1868 a 1871 polecił tą zatokę jako dogodne miejsce dla bazy pruskiej marynarki wojennej. W 1896 r. z osobistą wizytą przybył tu dowódca Niemieckiej Floty Wschodnioazjatyckiej. W latach 1897–1914 stacjonowała tu Wschodnioazjatycka Eskadra Krążowników.

40-centowy znaczek z Kiauczou (1905 r.)

Kiedy 1 listopada 1897 r. zamordowano dwóch misjonarzy niemieckich cesarz Wilhelm II użył tego jako pretekstu do zajęcia zatoki. 14 listopada niemiecka piechota morska wylądowała w tym rejonie i zajęła go bez walki.

Po kilku miesiącach Chiny zostały zmuszone do wydzierżawienia rejonu Zatoki Jiazhou Niemcom na okres 99 lat. 6 tygodni później – 6 kwietnia 1898 r. teren ten został oficjalnie ogłoszony niemieckim protektoratem, port został natomiast otwarty 1 lipca 1899 r. Do tego czasu region ten był zamieszkiwany przez ok. 83 tys. mieszkańców.

W wyniku umowy dzierżawy rząd chiński musiał się zrzec wszelkiej suwerenności na wspomnianym terytorium, oprócz tego została utworzona specjalna strefa bezpieczeństwa o szerokości 50 km. Ponadto Niemcy otrzymali prawo do budowy linii kolejowych do lokalnych składów, także część półwyspu Szantung mimo że formalnie nie była częścią protektoratu dostała się do niemieckiej strefy wpływów. Wydzierżawienie Kiauczou stało się także początkiem dla innych koncesji na terytorium Chin, takich jak: rosyjski Port Artur, brytyjskie Weihaiwei i francuskie Kwang-Chou-Wan.

Kolonia podlegała Urzędowi Cesarskiej Marynarki Wojennej i była zarządzana przez gubernatora. 23 sierpnia Chiny anulowały dzierżawę rządowi Niemiec. 7 listopada 1914 r. zatoka została zajęta przez Japonię, która po rozpoczęciu I wojny światowej przyłączyła się Ententy. Ostatecznie rejon ten został zwrócony Chinom 10 grudnia 1922 r., Japonia zagarnęła go raz jeszcze na okres od 1937 do 1945 r.