Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Piotrkowicach
Z Wikipedii
Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Piotrkowicach - kościół parafialny, w Piotrkowicach w województwie świętokrzyskim.
Erekcję budowy klasztoru i kościoła podpisano w Chęcinach w 1630 r. Fundatorami byli kasztelanowie połanieccy Maciej i Zofia Rokszyccy. Budowę rozpoczęto w 1635 r., a ukończono 1652 r.
Kościół Zwiastowania NMP jest zbudowany z łamanego kamienia, tynkowany, jednonawowy, orientowany (prezbiterium od strony wschodniej), na rzucie prostokąta, z prezbiterium węższym i nieco niższym od nawy, zamkniętym prostą ścianą. Jest to typ kościoła późnorenesansowego, wzorowany na kościele dominikanów w Klimontowie. Sklepienia są kolebkowo-krzyżowe, upiększone stiukami o motywach geometrycznych. Kruchta łączy kościół z kaplicą loretańską i krużgankami klasztornymi. Nad kruchtą wznosi się czworoboczna wieża, w górnej części ośmioboczna, a pod hełmem wiszą trzy dzwony. Na dachu nawy, w pobliżu styku z prezbiterium – sygnaturka. Na ścianie szczytowej prezbiterium, w płytkich wnękach – trzy malowidła przedstawiające wyobrażenie Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus, św. Franciszka z Asyżu i w miejscu dawniejszej kompozycji (prawdopodobnie św. Antoniego) – redemptoryści wymalowali w latach trzydziestych XIX wieku. postać św. Alfonsa de Liguori.
Wnętrze świątyni oświetla sześć okien od strony południowej. Imponująco wygląda ołtarz główny. W centrum złocistego retabulum mieści się dużych rozmiarów obraz Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie. Otaczają go cztery kolumny, a między nimi artystycznie wykonane figury głównych patronów Polski – św. Wojciecha i św. Stanisława, biskupów. Na gzymsach zewnętrznych kolumn stoją postacie św. Franciszka z Asyżu i św. Antoniego z Padwy. W górnej kondygnacji – obraz Dobrego Pasterza. Antepedium, tabernakulum i tron na krzyż (i monstrancję) są w stylu rokokowym, z figurkami aniołków z XVIII wieku.
Dwa ołtarze boczne, na ścianie pomiędzy prezbiterium a nawą, zostały połączone architektoniczną dekoracją tęczy, na której wsparty jest duży krucyfiks z pelikanem i pisklętami u jego stóp. Poniżej – barokowe figury Matki Bożej Bolesnej i św. Jana Apostoła oraz św. Antoniego Padewskiego i św. Bonawentury. W ołtarzu prawym, pomiędzy czterema złotymi kolumnami, widnieje obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (na zasuwie św. Anny Samotrzeć). W ołtarzu lewym – obraz św. Franciszka (na zasuwie św. Antoniego z Dzieciątkiem i Bogurodzicą). W prawej kaplicy – ołtarz z figurą Serca Bożego i wysuwanym obrazem św. Józefa. Po bokach – herby Pobóg i Ostoja, a poza kolumnami dwie figury świętych proroków Izajasza i Jeremiasza. W górnej kondygnacji – obraz stojącej Matki Bożej z Dzieciątkiem, także w otoczeniu dwóch postaci: św. Jana Ewangelisty i św. Piotra Apostoła. U dołu, nad mensą ołtarza, ustawiono figurkę Dzieciątka Jezus w czerwonej kapie.
Po drugiej stronie nawy, na przyściennym filarze, znajduje się barokowa ambona w kształcie okrętu z pierwszej połowy XVII wieku. W zwieńczeniu, na szczycie masztu – gołąbek, symbol Ducha Świętego. Liny z „gniazd bocianich” podnoszą żagle ze sznurowaną drabiną, które tworzą rodzaj baldachimu. Z dachu baldachimu skrzydlaty anioł spogląda do nawy okrętu, a dwa anioły putta z boku trzymają żagle. Na pokładzie okrętu zarzucono rybacką sieć i wiosła. Na boku burty umieszczono stułę, tiarę papieską i klucze, jako symbole władzy Kościoła. Po prawej stronie ambony ustawiona jest drewniana chrzcielnica z XVII wieku. Nad nią płaskorzeźba przedstawia św. Jana udzielającego chrztu Panu Jezusowi, nad którym unosi się Duch Święty w postaci gołębicy. Powyżej – obłok przeszyty promieniami, a u dołu wypisane słowa Boga Ojca: „Ten jest Syn Mój miły”.
Z lewej strony ambony stoi kolejny ołtarz boczny poświęcony patronom rolnictwa. W zwieńczeniu ołtarza znajduje się osiemnastowieczny obraz patronki żniwiarzy św. Notburgi (~1265-1313). Nieugięty gospodarz, u którego pracowała Notburga wymagał wykonywania pracy również w niedziele i święta. Notburga, słysząc w sobotni wieczór dzwony kościelne zwiastujące zbliżającą się niedzielę, modliła się o pomoc w tak trudnej sytuacji. Wtem, gdy uniosła sierp w górę, zawisł on w powietrzu, co zostało przez wszystkich odczytane jako znak Bożej interwencji. Sierp, widoczny na obrazie stał się symbolem wielkiego zaufania Bogu oraz nadludzkiej odwagi.
Poniżej znajduje się wizerunek św. Izydora Oracza, patrona rolników (~1080-1130). Zgodnie z przyjętą ikonografią, opartą na pobożnej legendzie, widzimy modlącego się Izydora i orzącego za niego anioła. Pod zasuwą znajduje się obraz przedstawiający św. Stanisława Kostkę. Obraz przedstawia Świętego przyjmujący Komunię z rąk anioła. Po bokach ołtarza ustawiono figury św. Jana Nepomucena i św. Benedykta opata.
Po przeciwnej stronie nawy znajduje się ołtarz Świętego Krzyża, z barokowym krucyfiksem oraz figurami Matki Bożej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty. Na łuku retabulum – postać Boga Ojca z berłem i kulą ziemską. Na gzymsach kolumn – dwaj adorujący aniołowie. W ozdobnym tabernakulum przechowywany jest relikwiarz z cząstką drzewa Krzyża Świętego. Wierni adorują i całują relikwie podczas nabożeństw wielkopostnych, zwłaszcza Gorzkich Żali.
W kościele znajdują się także relikwie św. Tekli, umieszczone w pięknie rzeźbionym relikwiarzu. Tekla była uczennicą św. Pawła, Apostoła, od którego przyjęła chrzest. Bardzo czczona w XVIII w., jako orędowniczka w czasie pożarów i zarazy.
W latach 1770-1776 na osi nawy kościoła, od strony zachodniej, wybudowano późnobarokową kaplicę, a w niej domek loretański (9,5 x 4 m.), przypominający Domek Nazaretański z włoskiego Loreto. We wnęce ściany zachodniej została umieszczona łaskami słynąca figura (140 cm wysokości), Matki Bożej z Dzieciątkiem (ok. 1400).
