Konkurencja (ekonomia)

Z Wikipedii

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji. Do weryfikacji: Szczególnie druga połowa. Ktoś coś słyszał i napisał, nieco poprawiłem; nie jestem teraz w stanie dokładnie sprawdzić, a były dziwne tezy czy przekręcenie nazwiska Kotlera...

Konkurencja - proces, w którym podmioty rynkowe współzawodniczą ze sobą w zawieraniu transakcji rynkowych poprzez przedstawianie korzystniejszej od innych podmiotów oferty rynkowej celem realizacji swoich interesów.

Konkurowanie może się odbywać w oparciu o wiele cech oferty rynkowej, takich jak cena, jakość, forma płatności i wiele innych. W zależności od struktury rynku, na którym zachodzi proces konkurencji, wyróżnia się różne modele konkurencji.

Pojęcie konkurencji dotyczy zarówno producentów, jak i konsumentów. Kupujący także konkurują między sobą o to, aby nabyć ograniczoną ilość dóbr na najkorzystniejszych warunkach. Przykładem ilustrującym konkurowanie między sobą kupujących jest aukcja dzieła sztuki. Jednostkowy charakter dzieła sztuki powoduje, że kupujący mają do czynienia z dobrem rzadkim, w związku z czym muszą złożyć ofertę lepszą od pozostałych uczestników aukcji, jeżeli chcą nabyć dobro dostępne w ograniczonej ilości.

W ekonomii konkurencję uważa się za podstawę wolnego rynku, który zakłada wolność współzawodniczenia ze sobą na wszystkich podmiotów gospodarczych na wszystkich obszarach handlu i usług. Teoretycznym ujęciem wolnego rynku jest model konkurencji doskonałej.

Zakłada się, że przedsiębiorca pragnie maksymalizować realizację swoich interesów na subiektywnie postrzeganym rynku. Aby to uczynić musi zaoferować produkt lepszy od konkurentów. Wiąże się to zarówno z doskonaleniem samego produktu jak i z całym zestawem działań mających skłonić klienta do zakupu: od ulepszania metod sprzedaży po działania marketingowe takie jak reklama danego dobra (usługi lub towaru), odpowiednia dystrybucja produktu czy jego cena.

W języku potocznym konkurencja to także grupa przedsiębiorstw tej samej branży, współzawodnicząca z danym podmiotem na tym samym rynku. W szerszym znaczeniu przedsiębiorstwo konkuruje nie tylko z innymi przedsiębiorstwami na swoim rynku, ale także z potencjalnymi uczestnikami rynku, producentami dóbr substytucyjnych, dostawcami, odbiorcami i innymi podmiotami tworzącymi otoczenie konkurencyjne.

Modele konkurencji

• konkurencja doskonała
• konkurencja monopolistyczna
• konkurencja polipolistyczna (atomistyczna)
• oligopol
• monopol

Konkurencja monopolistyczna oraz oligopol bywają zaliczane jako struktury konkurencji niedoskonałej.

Rodzaje konkurencji

• ze względu na liczbę firm:
  • Monopol – jedna firma mająca decydujący wpływ na przebieg warunków rynkowych
  • Oligopol – od dwóch (duopol) do kilku (czasem przyjmuje się, że np. siedmiu) firm tej samej branży działających na rynku
  • O zbliżonym udziale w rynku – od piętnastu do dwudziestu firm, gdzie każda z nich jest na tyle silna, że utrzymuje się na rynku obok innych równie silnych firm konkurencyjnych.
  • Układ wolnej (pełnej) konkurencji – duża liczba firm o niewielkim udziale w rynku (około 1 – 2%), niemających większego wpływu na kształtowanie cen rynkowych, gdyż to rynek je kształtuje
• ze względu na stopień substytucyjności (wprowadzony przez Philipa Kotlera):
  • W ramach marki produktu – firmy produkujące bardzo podobne produkty, różniące się jedynie nazwą, tzw. strategia półki sklepowej
  • W ramach kategorii produktu – bierze się tu szerszy zakres potrzeb, np. klient chce kupić coś słodkiego i dokonuje wyboru pomiędzy różnymi kategoriami typu: czekolada, baton, cukierek, itp.
  • W ramach formy – to jeszcze szerszy zakres, np. słodycze kontra inne produkty
  • Ogólna (generycompetation) - w ramach ograniczonego budżetu konsumentów

• konkurencja sektorowa według Michaela Portera:
  • Bezpośrednia – firmy, które zaspokajają potrzeby w podobny sposób (oferując podobne produkty).
  • Ze strony substytutów – inne rodzajowo produkty mające zdolność zaspokajania tej samej potrzeby.
  • Potencjalna, tzw. nowe wejścia, czyli firmy, których nie ma dziś, ale mogą być jutro.
  • Nabywcy.
  • Dostawcy.

Formy konkurencji

• cenowa
• pozacenowa oparta o:
  • jakość dóbr i usług
  • gwarancję
  • dodatki
  • atrakcyjność produktu
  • sposób prezentacji
  • markę
  • lojalność
  • czas świadczenia usługi
  • funkcjonalność
  • niższe koszty eksploatacji
  • formę zapłaty
  • asortyment
  • specjalizację
  • informację na produkcie
  • normy bezpieczeństwa