Kwas azotowy(III)
Z Wikipedii
| Kwas azotowy(III) | |||
|
|||
| Ogólne informacje | |||
| Nazwa systematyczna | kwas azotowy(III) | ||
| Inne nazwy | kwas azotawy | ||
| Wzór sumaryczny | HNO2 | ||
| Masa molowa | 47,0134 g/mol | ||
| Wygląd | bezbarwna ciecz | ||
| Identyfikacja | |||
| Numer CAS | 7782-77-6 | ||
| Właściwości | |||
| Gęstość i stan skupienia | g/cm3 ; ciecz | ||
| Kwasowość (pKa) | pKa1=3,15 | ||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25°C, 1000 hPa) |
|||
Kwas azotowy(III), dawniej kwas azotawy to nieorganiczny związek chemiczny dość słaby i nietrwały kwas o wzorze HNO2.
Istnieje tylko w rozcieńczonych roztworach wodnych. Przy zatężaniu ulega dysproporcjonowaniu wg równania
- 3 HNO2 → HNO3 + 2 NO + H2O
działając zarówno jako utleniacz, jak i reduktor. Trwalsze są jego sole i estry - azotany(III) (dawniej zwane azotynami), stosowane m.in. do diazowania i konserwacji żywności (azotany(III) potasu i sodu) oraz w lecznictwie (azotan(III) pentylu).
Oprócz estrów (R-ONO) w wyniku jego reakcji ze związkami organicznymi mogą powstawać także związki nitrowe (R-NO2).
[edytuj] Otrzymywanie
Przemysłowo kwas azotowy(III) otrzymywany jest poprzez wprowadzanie do wody równocząsteczkowej mieszaniny tlenku azotu(II) (NO) i tlenku azotu(IV) (NO2). W takiej mieszaninie zawsze obecne są drobne ilości tritlenku diazotu (N2O3), który jest bezwodnikiem kwasu azotawego. W wyniku jego reakcji z wodą wg równania
- N2O3 + H2O → 2 HNO2
zaburzona (przesunięta w prawo) zostaje równowaga reakcji tlenków
- NO + NO2 ↔ N2O3
i tworzą się kolejne porcje N2O3, które następnie reagują z wodą i tak dalej.
W laboratorium kwas azotowy może być otrzymywany przez dodawanie do jego soli (np. azotanu (III) sodu) kwasów mineralnych, np.
- 2 NaNO2 + H2SO4 → 2 HNO2 + Na2SO4
