Lidia Litwiak

Z Wikipedii

Lidia Litwiak

Urodzona	18 sierpnia 1921 Moskwa, Związek Radziecki
Zmarła	1 sierpnia 1943

Lidia Władimirowna Litwiak, ros. Лидия Владимировна Литвяк, znana też jako Lilia Litwiak (ur. 18 sierpnia 1921, zm. 1 sierpnia 1943), radziecka pilotka okresu II wojny światowej, najlepsza z kobiet - asów myśliwskich.

Urodziła się w Moskwie. Od młodości interesowała się lotnictwem - w wieku 14 lat wstąpiła do aeroklubu, w wieku 15 lat odbyła pierwszy lot. Pod koniec lat 30. uzyskała uprawnienia instruktora pilotażu.

Po ataku Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 podczas II wojny światowej, próbowała wstąpić do lotnictwa wojskowego. Udało jej się dostać się do 586. pułku lotnictwa myśliwskiego (586 IAP), formowanego z kobiet-pilotów przez znaną pilotkę Marinę Raskową (w tym celu Lidia podała zawyżoną ilość 100 wylatanych przez nią wcześniej godzin). Pierwsze loty bojowe odbyła latem 1942 nad Saratowem, latając na myśliwcu Jak-1, zespołowo zestrzeliła tam niemiecki bombowiec Junkers Ju 88. We wrześniu przeniesiono ją z grupą innych pilotek, m.in. Jekateriną Budanową, do 437 IAP, walczącego nad Stalingradem. 13 września zestrzeliła samodzielnie pierwszy samolot (Ju 88), a następnie myśliwiec Bf 109. W kolejnych miesiącach odniosła dalsze zwycięstwa, latając na Jak-1, następnie Jak-1b. Pod koniec 1942 została przeniesiona do już nie "kobiecego" 9. Gwardyjskiego pułku lotnictwa myśliwskiego (9 GIAP), a w styczniu 1943 - do 296 IAP, przemianowanego później na 73. Gwardyjski pułk lotnictwa myśliwskiego. 23 lutego 1943 została odznaczona Orderem Czerwonej Gwiazdy. Dwa razy przymusowo lądowała na skutek uszkodzeń samolotu, a 22 marca i 16 lipca 1943 była raniona w walce powietrznej. Uzyskała stopień podporucznika gwardii (mładszyj liejtnant). W lutym 1943 roku pobrała się z pilotem myśliwskim 73 GIAP Alieksjejem Sołomatinem, który następnie zginął 21 maja 1943.

1 sierpnia 1943, podczas walki z grupą myśliwców Bf 109, samolot Lidii Litwiak został zestrzelony i zaginął. Poszukiwania nie przyniosły rezultatu, przypuszczano, że Lidia mogła dostać się do niewoli (co w propagandzie stalinowskiej było równoznaczne ze zdradą). Z uwagi na wątpliwości co do jej losu, nie zdecydowano się nadać jej pośmiertnie wnioskowanego tytułu Bohatera Związku Radzieckiego, a uhonorowano ją jedynie orderem Wojny Ojczyźnianej I stopnia. Poszukiwania podjęto na nowo w 1968 za sprawą akcji prasowej. Dopiero jednak w 1979 roku ustalono, że samolot jej spadł w rejonie wsi Dmitrowka w rejonie Szachtierskim, przy czym Lidia poniosła śmierć od postrzału w głowę i została tam pochowana w zbiorowym grobie. 5 maja 1990 Prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow nadał jej pośmiertnie tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.

Dane odnośnie liczby zwycięstw odniesionych przez Lidię Litwiak różnią się w publikacjach, brak przy tym oficjalnej statystyki. Podaje się najczęściej 11 zestrzeleń indywidualnych i 3 odniesione zespołowo, ale też 8 indywidualnych i 4 zespołowo. Zestrzeliła ponadto balon obserwacyjny (31 maja 1943). Została uhonorowana orderami Czerwonego Sztandaru, Czerwonej Gwiazdy i dwukrotnie Wojny Ojczyźnianej I stopnia.