Lipnica Murowana
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°51'28" N 20°31'45" E
| Lipnica Murowana | |||
|
|||
| Województwo | małopolskie | ||
| Powiat | bocheński | ||
| Gmina | Lipnica Murowana | ||
| Położenie | 49° 51' 28'' N 20° 31' 45'' E |
||
| Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności |
890 |
||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
14 | ||
| Kod pocztowy | 32-724 | ||
| Tablice rejestracyjne | KBC | ||
|
Położenie na mapie Polski
  Lipnica Murowana
|
|||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||
Lipnica Murowana – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Lipnica Murowana, w środkowej części Pogórza Wiśnickiego. Miejscowość znajduje się na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie tarnowskim. Miejscowość jest siedzibą gminy Lipnica Murowana (1976-82 gmina Nowy Wiśnicz-Lipnica).
Lipnica Murowana otrzymała prawa miejskie w 1326. Dziś stanowi przykład typowej zabudowy miejskiej średniowiecznej osady o charakterze targowym, zbudowanym w układzie owalnicowym. Parterowe domy podcieniowe, zwrócone szczytami ku rynkowi, zbudowano w XVIII wieku, w czasach, gdy miejscowość utraciła już swoje znaczenie. Są to głównie domy drewniane o konstrukcji zrębowej, nakryte dachami naczółkowymi, tylko niektóre częściowo murowane. Większość drewnianych podcieni wspiera się na skromnie ozdobionych słupach. W 1934 osada utraciła prawa miejskie. Do najważniejszych zabytków wsi należą:
- drewniany kościół pw. św. Leonarda z XV wieku.
- gotycki kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła z XIV wieku.
- barokowy kościół pw. św. Szymona z Lipnicy z XVII wieku.
Lipnica Murowana słynie z konkursu na palmę wielkanocną, organizowanego od 1958 roku.
Lipnicę Murowaną z racji dużego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzkości, wpisano na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. 26 czerwca 2004, na "II Forum Polskich Miast i Miejsc UNESCO", miasta i obiekty w Polsce, znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, w celu przekazywania informacji, współpracy i promocji skupiły się w Ligę Polskich Miast i Miejsc UNESCO. Siedzibą Ligi został Toruń, a jej pierwszym prezesem Marcin Zamoyski.
Spis treści |
[edytuj] Kościół cmentarny pw. św. Leonarda
Zobacz więcej w osobnym artykule: Kościół św. Leonarda w Lipnicy Murowanej.Drewniany kościółek cmentarny znajduje się nad rzeczką Uszwicą, poza historyczną granicą dawnych obwarowań miejskich, 500 m na północ od rynku. Kościół zbudowano prawdopodobnie pod koniec XV wieku, na miejscu wcześniejszej świątyni. Jednak według miejscowej tradycji pochodzi on z roku 1143 lub 1203 – taką datę można odczytać na północno-wschodniej ścianie prezbiterium – i stoi na miejscu dawnej pogańskiej gontyny. Zachował się do dziś w stanie prawie niezmienionym i należy do najcenniejszych drewnianych kościołów gotyckich Polski. Jest to świątynia orientowana, o konstrukcji zrębowej, dwudzielna. Prezbiterium zamknięte jest wielobocznie. Nawa jest szersza, w kształcie kwadratu. W XVII wieku kościół został otoczony sobotami, w tym czasie dodano także sygnaturkę. Przy prezbiterium nie ma zakrystii, ale prawdopodobnie niegdyś istniała. Dach świątyni jest jednokalenicowy, o konstrukcji więźbowo-zaskrzynieniowej, kryty gontem. Zgodnie z dawną tradycją okna są tylko po stronie południowej, zaś drzwi wejściowe od południa i zachodu.
Wnętrze nakryte jest stropami z zaskrzynieniami w nawie. Na stropach znajduje się polichromia patronowa: w nawie z końca XV wieku, w prezbiterium z XVI wieku. Na zaskrzynieniach znajdują się deski z dekoracją o motywach kasetownowych, wykonaną w XVII wieku. Malowidła w prezbiterium pochodzą z 1689 roku. Na zamknięciu przedstawiono Ukrzyżowanie na tle draperii podtrzymywanej przez aniołów, na ścianie północnej Sąd Ostateczny, na południowej Ostatnią Wieczerzę i wizerunek Najświętszej Marii Panny adorowanej przez św. Szymona z Lipnicy. W nawie, na ścianie północnej, znajduje się polichromia z 1711 roku. Dekoracja chóru muzycznego składają się charakteryzujące się ludową ekspresją malowidła przedstawiające Dekalog. W kościele znajdowały się dawniej trzy zabytkowe tryptyki. Zostały skradzione w 1992 roku, a następnie odzyskane. Zdecydowano się jednak umieścić je w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie. Dziś w Lipnicy można podziwiać ich kopie. Na wyposażenie świątyni składają się:
- kopia tryptyku św. Leonarda z ok. 1500 roku. W polu środkowym św. Leonard z kajdanami w rękach, św. Wawrzyniec i św. Florian. Na skrzydłach bocznych ukazano sceny z życia św. Leonarda i wizerunki świętych;
- kopia tryptyku św. Mikołaja z ok. 1530 roku. W polu środkowym św. Mikołaj, który ofiarowuje trzem biednym pannom posag w postaci trzech złotych kul;
- kopia tryptyku Adoracji Dzieciątka Jezus z końca XV wieku;
- grupa Pasji na belce tęczowej, w skład której wchodzą krucyfiks oraz figury Matki Boskiej i św. Jana;
- barokowe obrazy na południowej ścianie nawy;
- gotycka płaskorzeźba Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny z XIV wieku.
Ciekawym elementem jest też belka podtrzymująca ołtarz od tyłu. Rzekomo jest to dawna rzeźba Świętowita. W posadzce nawy znajduje się płyta nagrobna Antoniego Ledóchowskiego, ojca sióstr bł. Marii Teresy i św. Julii Marii.
Kościół został poważnie uszkodzony przez powódź w 1997 roku. Woda podmyła wówczas fundamenty i dostała się do wnętrza. Całkowicie zniszczyła kryptę i znajdujący się w niej nagrobek. Świątynię uratowali mieszkańcy wsi, przywiązując ją linami do potężnych drzew. Po ustąpieniu powodzi szybko przystąpiono do gruntownych prac remontowych. W 2003 roku kościół został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
[edytuj] Przyroda i turystyka
Miejscowość znajduje się na terenie Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego. Położona jest malowniczo wśród zalesionych wzgórz Pogórza Wiśnickiego. Największe z nich to Paprotna (441 m n.p.m.). Do atrakcji przyrodniczych i turystycznych należą:
- pomnik przyrody Kamienie Brodzińskiego pod jednym z wierzchołków Paprotnej, będący jedną większych atrakcji turystycznych tej miejscowości,
- ścieżka spacerowo-przyrodnicza "Kamienie Brodzińskiego" prowadząca od drogi nr 966 do grupy ostańców skalnych na Paprotnej.
- przez miejscowość przebiega niebieski szlak turystyczny prowadzący szczytami Beskidu Wyspowego i Pogórza Wiśnickiego z Tymbarku do Bochni.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Internetowy Serwis Gminy Lipnica Murowana
- Serwis Gminy Lipnica Murowana
- Informacje z Gminy Lipnica Murowana
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
