Rynek (urbanistyka)
Z Wikipedii
Rynek – plac wytyczany w centrum miast od średniowiecza do XIX w. Rynek był przestrzenią wymiany handlowej i miejscem, w którym zbiegały się drogi prowadzące do miasta. Lokalizowano przy nim siedzibę władz municypalnych (ratusz), a w jego pobliżu najczęściej także główną świątynię miasta. Na terenach dzisiejszej Polski układ przestrzenny rynku, jego funkcja i zadania związane były z przyjęciem prawa niemieckiego (najczęściej magdeburskiego). Inne zabudowania typowe dla rynków to sukiennice, kramy i ławy chlebowe, waga, a także pręgierz i studnia.
Rynki były najczęściej wytyczane na planie czworokąta, choć niektóre z nich posiadają np. formę trójkąta (w Białymstoku, Jaworznie, Brodnicy, Łowiczu), bądź rozszerzającej się ulicy (Środa Śląska, Niemodlin). Od czasów renesansu projektowano niekiedy symetryczne rynki wielokątne (np. sześciokątny rynek w Krynkach, ośmiokątny rynek Nowego Miasta w Łodzi)
Słowo rynek pochodzi od niemieckiego terminu Ring (dosł. "pierścień"), który pojawił się na ziemiach polskich wraz z przeprowadzanymi lokacjami na prawie niemieckim. Niemieckim odpowiednikiem słowa rynek jest jednak Markt bądź Marktplatz. Ring oznacza specyficzny rodzaj rynku z umieszczonym po środku blokiem zabudowy.
[edytuj] Lista rynków
Rynki w Polsce wchodzące w skład zabytkowych zespołów miejskich wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO:
- Rynek Główny w Krakowie
- Rynek Staromiejski w Toruniu
- Rynek Starego Miasta w Warszawie
- Rynek Wielki w Zamościu
Ciekawsze rynki poza granicami Polski: