Lotność (gaz)
Z Wikipedii
Lotność (aktywność ciśnieniowa, fugatywność) – termodynamicznie efektywne ciśnienie (lub ciśnienie cząstkowe) gazu. Gaz rzeczywisty wykazuje inne ciśnienie, niż wynikające z praw gazu doskonałego (dla którego lotność jest równa ciśnieniu). Stosunek lotności i ciśnienia to współczynnik lotności (współczynnik aktywności ciśnieniowej). Współczynnik lotności może być zarówno większy, jak i mniejszy od jedności:
gdzie:
- f – lotność (aktywność ciśnieniowa)
- φ – współczynnik lotności (współczynnik aktywności gazu); dla gazu doskonałego φ = 1
- p – ciśnienie.
Lotność jest definiowana poprzez potencjał chemiczny μ:
gdzie:
- μ° – standardowy potencjał chemiczny
- p° – ciśnienie standardowe
- R – uniwersalna stała gazowa
- T – temperatura.
Doświadczalne wyznaczenie lotności f odpowiadającej ciśnieniu px polega na obliczeniu współczynnika lotności φ z poniższej zależności całkowej, na podstawie danych eksperymentalnych – po pomnożeniu przez ciśnienie px otrzymamy lotność f:
gdzie 
– mierzony eksperymentalnie współczynnik ściśliwości gazu.
Jak łatwo zauważyć, dla gazu doskonałego (Z=1) dostaniemy zawsze lnφ = 0, skąd oczywiście φ = 1 oraz f = p.
Jeżeli znana jest postać algebraiczna zależności Z(p), np. współczynniki wirialnego równania stanu gazu B', C', D' ..., wówczas po scałkowaniu otrzymamy prostą zależność algebraiczną:
Analizując wartość współczynnika lotności można określić charakter odchyleń od doskonałości dla danego gazu:
- φ < 1 – przeważają siły międzycząsteczkowego przyciągania
- φ = 1 – gaz zachowuje się podobnie do gazu doskonałeg
- φ > 1 – przeważa międzycząsteczkowe odpychanie.
Aby móc prawidłowo analizować równowagi chemiczne przy wysokich ciśnieniach oraz gęstościach (warunki interesujące w zastosowaniach technologicznych), należałoby w miejsce ciśnień składników gazowych używać ich lotności.
