Maciej Stęczyński

Z Wikipedii

Maciej Bogusz Zygmunt Stęczyński (ur. 20 lutego 1814 roku, zm. 7 sierpnia 1890 roku) - poeta, podróżnik i rysownik.

[edytuj] Życie

Urodził się w Hermanowicach w rodzinie ogrodnika, ale młodość spędził w Krośnie, gdzie uczył się rysunku u malarza Marynowskiego. Pierwsze samotne wędrówki rozpoczął w 1833 roku. Uczestniczył w tym czasie w konspiracji galicyjskiej, współpracując m.in. z Sewereynem Goszczyńskim. W latach 1837-1838 pracował jako litograf we Lwowie. Zimą 1845-1846 mieszkał i pracował w Stróżach, w lutym 1846 w czasie rzezi galicyjskiej został napadnięty, mocno pobity i aresztowany przez chłopów. Był zaangażowany w wydarzenia Wiosny Ludów 1848 roku we Lwowie.

W rękopisie Stęczyński pozostawił wspomnienia ze swoich podróży między innymi po Tatrach, Podtatrzu, Pieninach, Bukowinie, Beskidach, Śląsku, Orawie, Serbii, Siedmiogrodzie i Dalmacji. Wszystkie te rejony zwiedzał, rysował i opisywał. Był nierzadko pierwszym i jedynym w XIX w. piewcą ich piękna i twórcą wielu unikatowych widoków mających dużą wartość dokumentalną. Zawierają je głównie albumy Okolice Galicji, Pamiątka malownicza i poemat Tatry w dwudziestu czterech obrazach, do dziś często wykorzystywane jako źródło wiedzy oraz materiału ikonograficznego. Wykonał też unikatową serię rycin z pełną panoramą widoku z Kopca Kościuszki w Krakowie (1852). Jego dorobek w zakresie 'krajowidoków' był niewiele mniejszy od dokonań sławnego Napoleona Ordy.

Przed Walerym Eliaszem i Tytusem Chałubińskim był najlepszym polskim znawcą Tatr, lepszym nawet od Wincentego Pola. Po wspomnianych regionach Europy wędrował nieraz o chlebie i wodzie, o czym pisał w swoich poematach, będąc prawdziwie nieraz głodny i śpiąc pod gołym niebem. Pracował ciężko w okresach zimowych, aby móc w okresie od wczesnej wiosny do jesieni wędrować z notatnikiem i szkicownikiem. Wieloletnim przewodnikiem Stęczyńskiego, gdy ten w latach 1833 – 1856 zwiedzał Podhale i Tatry był Józef Bigos, góral, doskonały znawca gór, pochodzący prawdopodobnie z Bukowiny.

Utwory Stęczyńskiego, mimo że pisane średniówką z rymami i o małej wartości artystycznej, są źródłem wielu informacji geograficznych i folklorystycznych. Wydawca poematu Stęczyńskiego „Tatry w 21 obrazach” Walery Wielogłowski, tak napisał w przedmowie do tego dzieła: „Autora tego dzieła porównać by można do natchnionego w muzyce artysty, który chociaż nót nie zna i koncertów nie głosi, ale pieśń narodową gra z takiem uczuciem i z taką rzewnością, iż mu się chętnie przebaczy chybioną miarę i brak udoskonalenia w sztuce, dla owego wdzięku jaki na nas wywiera swojska piosenka”.

Karkonoskiego Ducha Gór zwanego „Rübezahlem” Stęczyński przetłumaczył jako „Rzepolicz”. Nazwa ta później została poprawiona na „Liczyrzepę”.

Od 1859 roku mieszkał w Krakowie. Pod koniec życia żył w nędzy, utrzymywał się z okazjonalnych datków. Zmarł z głodu w przytułku w Krakowie 7 sierpnia 1890 roku. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim. Jego imieniem nazwane są ulice w kilku miastach, m.in. jedna z głównych ulic w Świdnicy.

[edytuj] Twórczość:

• Okolice Galicji (Lwów 1847-1848)
• Pamiątka malownicza (Lwów 1852-1853)
• Tatry w dwudziestu czterech obrazach (Kraków 1860)
• Zbójcy w Galicji (Kraków 1860)
• Krosno (Kraków 1862)
• Świątynia Polaków, czyli Katedra na Wawelu w Krakowie (Kraków 1864)
• Ryszard z Krzyżanowic chorąży krakowski. Legenda z wieku XI (Odessa 1875)
• Śląsk (Kraków 1851, Wrocław 1949)
• Sudety (Kraków 1884, Wrocław 1949)

[edytuj] Źródła:

• Wojciech W. Wiśniewski: Maciej Bogusz Zygmunt Stęczyński (1814-1890). Pierwszy miłośnik Tatr, Beskidów i Sudetów. Życie i twórczość. Kraków: Wydawnictwo Promo, 2006. ISBN 83-922641-6-9. 
• Wiesław Smyk, Bohusz Zygmunt Stęczyński (Ludzie Karkonoszy) [1]

 To jest tylko zalążek artykułu biograficznego związanego z literaturą. Jeśli możesz, rozbuduj go.