Marmolada (góra)

Z Wikipedii

Marmolada

Państwo	Włochy
Pasmo	Dolomity, Alpy Wapienne
Wysokość	3343 m n.p.m.
Wybitność	2131 m
Data zdobycia	1864
Pierwsze wejście	Paul Grohmann
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Marmolada (3343 m n.p.m.) to góra w północno-wschodniej części Włoch, na wschód od Trydentu, jest to najwyższy szczyt Dolomitów. Nazwa masywu pochodzi z języka ladyńskiego, w którym oznacza "błyszcząca", co związane jest z leżącym na północnej flance szczytu lodowcem Ghiacciaio della Marmolada. Ze względu na lodowiec widziana od północy Marmolada posiada charakterystyczny wygląd, odróżniający ją od innych szczytów Dolomitów.

Spis treści

1 Położenie i okolica
2 Historia
- 2.1 Podanie o Lodowcu Marmolada
- 2.2 Pierwsze zdobycie
3 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie i okolica

Marmolada widok z Col Becchei (szczyt Parei) w Fanes, po lewej widać Szczyty Ciampestrin

W kierunku wschodnim ze szczytu biegnie grań. W kierunku południowym masyw załamuje się, tworząc pionową, ośmiuset metrową ścianę. Jest to jedna z najbardziej popularnych i wymagających ścian wspinaczkowych w Dolomitach. W kierunku północnym biegnie stosunkowo łagodny, jedyny duży lodowiec w Dolomitach (Lodowiec Marmolada).

Grań Marmolady składa się z kilku szczytów. Są to kolejno od zachodu na wschód: Punta Penia (3 343 m n.p.m.), Punta Rocca (3 309 m n.p.m.), Punta Ombretta (3 230 m n.p.m.), Monte Serauta (3 069 m n.p.m.), i Pizzo Serauta (3 035 m n.p.m.). Na szczyt Punta Rocca można dostac się kolejką linową otwartą w 2005 roku. Na szczyt Punta Penia można dostac się ubezpieczoną drogą (via ferrata) biegnącą po grani od zachodu.

[edytuj] Historia

Przed I wojną światową granica pomiędzy Austrią i Włochami biegła przez Marmoladę (w języku niemieckim Marmolata). W czasie wojny przez masyw przechodziła linia frontu. Żołnierze austriaccy zakwaterowani byli w tunelach biegnących w północnym czole lodowca, natomiast włoscy stacjonowali na południowych, skalnych urwiskach masywu. Po regresji lodowca odnajdywane bywały rzeczy należące do żołnierzy.

[edytuj] Podanie o Lodowcu Marmolada

Lodowiec Marmolada

Podanie o Południowym Tyrolu opisuje legendarne powstanie lodowca. Początkowo na Marmoladzie nie było żadnego lodu ani śniegu, ale żyzne pastwiska i łąki. Przed sierpniowym świętem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny rolnicy przerwali jak zwykle sianokosy i udali się do doliny, by iść do kościoła. Pomimo że w święta obowiązywały dwa dni wolne od pracy, jeden z nich przepracowali cały, aby bezpiecznie zebrać suche siano i poukładać je w stogi. Wtedy zaczął prószyć śnieg i padał tak długo, dopóki w końcu cała Marmolada nie pokryła się lodowcem.

Podania, Baśnie i Historie z Południowego Tyrolu. Część 1: Doliny Wipp, Puster, Gader. (Sagen, Märchen und Schwänke aus Südtirol. Band 1: Wipptal, Pustertal, Gadertal). Zebrane przez Willi Mai. Pod redakcją i z komentarzem Leandera Petzoldta na zlecenie Towarzystwa Przyjaciół Tyrolskiej Kultury Ludowej. Wydawnictwo Tyrolia-Verlag Innsbruck, Wiedeń 2000. ISBN 3-7022-2227-8

360°-Panorama ze wschodniej grani Marmolady. Po lewej i prawej szczyt Punta Penia, na horyzoncie widać masyw pala (Palagruppe), Latemar, Rosengarten, Langkofel, Sella i Dolomity Ampezzaner