Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna
Z Wikipedii
Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna ISO – instytucja zrzeszająca krajowe organizacje normalizacyjne.
Spis treści |
[edytuj] Historia powstania ISO
Organizacja została założona w 1946 roku w Londynie. Na konferencji, która miała miejsca w dniach 14-27 października połączyły się dwie organizacje:
- Międzynarodowa Federacja Narodowych Stowarzyszeń Normalizacyjnych (International Federation of the National Standardizing Associations ISA) założona w 1926 w Nowym Jorku, zarządzana ze Szwajcarii, działająca do 1942 jako porozumienie najważniejszych na świecie organizacji standaryzacyjnych – amerykańskiej ANSI, niemieckiej DIN, francuskiej AFNOR i brytyjskiej BSI. W praktyce ISA działała głównie w Europie w krajach używających systemu metrycznego.
- Komitet Koordynacyjny Narodów Zjednoczonych do spraw Standardów (United Nations Standards Coordinating Committee UNSCC), założony w 1944 przez Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię i Kanadę, w którego skład wchodziły byłe kolonie brytyjskie i niektóre państwa europejskie wyzwolone w toku II wojny światowej, zarządzany z londyńskiego biura IEC. W praktyce UNSCC reprezentował kraje używające miar anglosaskich.
W konferencji brało udział 65 delegatów reprezentujących 25 różnych krajów. Obrady miały burzliwy przebieg.
Pierwszym problemem była nazwa nowej organizacji. Delegaci UNSCC proponowali przyjęcie wcześniej przez nich uzgodnionej nazwy "International Standards Coordinating Association" (Stowarzyszenie Koordynacji Międzynarodowych Standardów"), delegaci ISA uważali, że "coordinating" ogranicza zakres działalności przyszłej organizacji. W końcu przyjęto krótką nazwę ISO, wywodzoną od skrótów proponowanych pełnych nazw.
Pracę nad kolejnymi problemami rozdzielono na podkomitety, co ograniczyło spory. Żywą dyskusję wywołało jeszcze kilka problemów, m.in. statut, oficjalne języki, wielkość składek i siedziba organizacji. Uzgodniono, że ISO będzie miała zgromadzenie ogólne i radę, prezesa, wiceprezesa i skarbnika. Następnie przyjęto język angielski i francuski jako oficjalne, po czym uwzględniono naciski delegatów ZSRR, którzy obiecali dokonywać tłumaczenia i rozprowadzania przetłumaczonej dokumentacji we własnym zakresie i na takich warunkach dopuszczono język rosyjski na równi z dwoma oficjalnymi. Składki uzależniono od liczby ludności oraz potęgi handlowej i gospodarczej kraju. Siedzibę w Genewie wybrano drogą losowania.
Komitet UNSCC zgodził się, aby zaprzestać działania, kiedy ISO zacznie funkcjonować, zaś federacja ISA uznała, że faktycznie zaprzestała działania w 1942 r i powinna rozwiązać się natychmiast.[1]
[edytuj] Działalność
ISO oficjalnie rozpoczęła działalność 23 lutego 1947 r. Wśród członków-założycieli jest Polski Komitet Normalizacyjny.
ISO jest organizacją pozarządową, jej członkowie nie są delegowani przez rządy, pomimo że niektóre organizacje członkowskie znajdują się w strukturach rządowych. Stawia to organizację na szczególnej pozycji pomiędzy sektorami państwowym a prywatnym, szczególnie wobec stowarzyszeń przemysłowych. Każdy kraj reprezentuje z zasady tylko jedna organizacja.
Prace organizacji koordynuje Sekretariat Generalny z siedzibą w Genewie (Szwajcaria). Decyzje strategiczne podejmuje Zgromadzenie Ogólne na corocznych spotkaniach. Trzy razy w roku zbiera się Rada ISO.
Struktura ISO jest wzorowana na strukturze ANSI i DIN. Składa się na nią kilkaset komitetów technicznych i grup roboczych zajmujących się dyskusjami technicznymi oraz Komitet Główny, w którym po jednym głosie mają członkowskie kraje.
Projekty zmian lub projekty nowych norm zwane draftami może składać każda organizacja członkowska. Następnie projekty są dyskutowane w grupach roboczych, w których po uzyskaniu ogólnego konsensusu "draft" zamienia się w "project", który może uzyskać status oficjalnej normy po tym jak 3/4 członków komitetu głównego zaopiniuje go pozytywnie.
Działalność ISO finansowana jest ze składek członkowskich ustanawianych proporcjonalnie do produktu krajowego brutto. Dodatkowe dochody przynosi sprzedaż norm. ISO wydaje również podręczniki, poradniki, kompendia, oraz periodyki informujące o bieżących i planowanych pracach organizacji.
Respektowanie norm ISO jest dobrowolne. Jako organizacja pozarządowa ISO nie może narzucać, wymuszać ich stosowania. Autorytet organizacji wynika z międzynarodowej reprezentacji, sposobu ustanawiania norm: na zasadzie konsensu, oraz ze zrozumienia wpływu normalizacji na ekonomikę.
[edytuj] Członkowie
Członkowie ISO są podzieleni na trzy kategorie według możliwości uczestnictwa w procesie standaryzacji. Prawo głosu mają tylko członkowie kategorii member body (członek rzeczywisty), członkowie kategorii correspondent member (członek korespondent) i subscriber member (członek wspierający) mają status obserwatorów.
Obecnie (2008) członkami ISO są organizacje reprezentujące 157 państw[2].
[edytuj] Normy ISO
ISO ustanawia normy we wszystkich dziedzinach naszego codziennego życia. Od chwili powstania do chwili obecnej (2008 r.) ISO opublikowała ponad 17000 norm[3].
Do bardziej znanych należą poniższe standardy:
- ISO 8859 – standard kodowania znaków
- ISO 10646 – uniwersalny zestaw znaków UCS (zaimplementowany jako Unicode)
- ISO 3166-1 – standard kodowania państw i terytoriów
- ISO 3166-2 – standard kodowania jednostek administracyjnych państw
- ISO 639 – standard kodowania języków
- ISO 4217 – standard kodowania walut i metali szlachetnych
- ISO 9660 – standard zapisu plików na nośnikach CD i DVD
- ISO 9000 – rodzina standardów zarządzania jakością
- ISO 14001 – standard zarządzania środowiskowego
- ISO 216 – standard rozmiarów arkusza papieru
- ISO 8601 – standard zapisu daty i czasu
- ISO 26300 – standard OpenDocument Format
- ISO 27001 - standard dotyczący bezpieczeństwa informacji
[edytuj] Etymologia nazwy
"ISO" jest oficjalną nazwą, a nie skrótem. Skróty pełnej nazwy w językach oficjalnych są różne (po angielsku IOS od International Organization for Standarization, po francusku "OIN" od Organisation Internationale de Normalisation), więc łatwa do wymówienia krótka nazwa zyskała akceptację delegatów konferencji założycielskiej. Póżniejsze wywodzenie nazwy od greckiego słowa "isos" znaczącego "równy" to etymologia ludowa, choć ostatecznie znalazła ona odbicie na oficjalnej stronie ISO[4].
Przypisy
- ↑ Willy Kuert: The Founding of ISO. W: Friendship Among Equals [on-line]. 1997. [dostęp 4 kwietnia 2008].
- ↑ ISO - FAQs - General information on ISO. 2008. [dostęp 4 kwietnia 2008].
- ↑ ISO - ISO Standards. 2008. [dostęp 4 kwietnia 2008].
- ↑ ISO - Discover ISO: ISO's name. [dostęp 4 kwietnia 2008].
