Mięta
Z Wikipedii
| Mięta | |
 Mentha spicata |
|
| Systematyka wg Reveala | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | jasnotowce |
| Rodzina | jasnotowate |
| Rodzaj | mięta |
| Nazwa systematyczna | |
| Mentha L. | |
 Galeria zdjęć i grafik |
|
Mięta (Mentha L.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl., wargowych), o silnym, charakterystycznym zapachu (nie zawsze "miętowym"). Występuje głównie w strefie umiarkowanej półkuli północnej, ale również w Australii i Tasmanii. Znanych jest ok. 40 gatunków (oraz duża ilość mieszańców międzygatunkowych), z czego w Polsce występuje dziewięć.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Liście
- Naprzeciwległe, jajowate lub eliptyczne.
- Kwiaty
- Drobne.
- Biotop
- Rośnie dziko zazwyczaj w pobliżu zbiorników wodnych, w rowach itp., niektóre gatunki i mieszańce są uprawiane.
[edytuj] Systematyka
- Pozycja w system Reveala
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd Lamianae Takht., rząd jasnotowce (Lamiales Bromhead), podrząd Lamiineae Bessey in C.K. Adams, rodzina jasnotowate (Lamiaceae Lindl.), podrodzina Menthoideae Kostel., plemię Mentheae Dumort., podplemię Menthinae Endl., rodzaj mięta (Mentha L.)[1].
- Gatunki flory Polski [2]
- mięta długolistna (Mentha longifolia (L.) L.)
- mięta kosmata (Mentha x niliaca (Juss.) ex Jacq.) – antropofit zadomowiony
- mięta nadwodna (Mentha aquatica L.)
- mięta okrągłolistna (Mentha rotundifolia (L.) Huds.) – antropofit zadomowiony
- mięta okręgowa (Mentha x verticillata L.)
- mięta pieprzowa (Mentha x citrata L. )
- mięta polej (Mentha pulegium L.)
- mięta polna (Mentha arvensis L.)
- mięta zielona (Mentha spicata L. em. L.) – antropofit zadomowiony
- Mentha x gentilis L. – efemerofit
- Mentha x smithiana Graham – w Polsce gatunek uprawiany
- Pozostałe gatunki (wybór)
- mięta jelenia (Mentha cervina L.)
- mięta kędzierzawa (Mentha crispata L.) – uprawiana w USA
- mięta rozpierzchła (Mentha vagans Boriss.)
- Odmiany uprawne
- Mentha arvensis L. var. javanica (2n=72)
- Mentha arvensis L. var. piperascens (2n=96) – obie odmiany uprawia się w Europie Zachodniej, Rosji, Korei, Chinach, północnych Indiach i USA.
- Mentha arvensis L. ssp. haplocalyx Breq. var. piperascens Holmes – mięta japońska, jej uprawę rozpoczęli Japończycy pod koniec XIX w. Oni rónież jako pierwsi opanowali przemysłową metodę pozyskiwania olejku miętowego, będąc jego największym producentem do I wojny światowej. Olejek eteryczny z mięty japońskiej zawiera najwięcej mentolu (70-90%). Obecnie rozpowszechniona w Chinach, Indiach, Brazylii, Argentynie i innych o ciepłym klimacie.
- Mentha spicata Huds. var. crispata Briq. – uprawia w USA, Anglii i basenie Morza Śródziemnego.
[edytuj] Zastosowanie
Z liści m. in. mięty pieprzowej (łac. Mentha piperita, ang. peppermint) pozyskiwany jest olejek miętowy zawierający mentol, wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym, farmaceutycznym, spożywczym (m.in. do wyrobu słodyczy i ciast) i tytoniowym. Liście mięty zielonej (łac. Mentha spicata, ang. spearmint) używane są chętnie bezpośrednio jako przyprawa, a także stosowane są jako dodatek aromatyzujący do gumy do żucia.
Mięcie przypisywane są właściwości magiczne. Jej napary odgonić mają złe myśli, a zawiązana na supełki w jedwabiu i włożona do łóżka zapewnić ma wierność małżeńską.
[edytuj] Ciekawostki
- Nazwa rodzaju Mentha pochodzi z greckiego od imienia nimfy Mintho (Mente, Menthe), zamieszkującej Podziemia i będącej kochanką Hadesa. Ten chcąc ją uchronić przed zazdrością i prześladowaniami Persefony (żony) zamienił nimfę w roślinę 'miętę'. W Rzymie Mente stała się boginią personifikującą ludzki rozum. Zdaniem Pliniusza mięta pobudzała działalność mózgu, dlatego adepci filozofii w Rzymie nosili wianki ze świeżej mięty. (Najpopularniejsza u nas m. pieprzowa (m. lekarska) nie była znana w starożytności.)
- Rośliny z rodzaju mięta były używane już w starożytnych Chinach i Egipcie (po raz pierwszy wymieniona w papirusie Ebersa). Egipcjanie oprócz właściwości leczniczych wykorzystywali miętę przy balsamowaniu zwłok.
- W medycynie Pliniusz zalecał napar z mięty jako łagodzący migrenę, skutecznie przeciwdziała małym niedyspozycjom układu pokarmowego (m.in. przy zaburzeniach trawienia, skurczach żołądka, kolce jelitowej, braku łaknienia, chorobach wątroby i dróg żółciowych). Zapach mięty orzeźwia, ma właściwości rozkurczowe i wiatropędne, a także dezynfekujące.
- W okresie średniowiecza wykorzystywano miętę przede wszystkim wg zaleceń Awicenny.
Przypisy
- ↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju mięta wg Reveala. [dostęp 6 maja 2007].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland - a chekclist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
