Mychajło Omelianowicz-Pawlenko

Z Wikipedii

Mychajło Omelianowicz-Pawlenko 1920

Mychajło Władymirowicz Omelianowicz-Pawlenko, ukr. Михайло Омельянович-Павленко (ur. 8 grudnia 1878 r. w Tyflisie, zm. 29 maja 1952 r. w Paryżu) – ukraiński generał i działacz niepodległościowy, brat generała Iwana Omelianowicza-Pawlenki.

Urodził się w rodzinie, w której żywe były tradycje kozackie. Ukończył szkołę oficerską, a w 1910 r. Michajłowską Akademię Sztabu Generalnego. W latach 1904-1905 brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej, a następnie w I wojnie światowej jako dowódca pułku gwardii. Został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem św. Jerzego. Był także komendantem szkoły oficerskiej.

Po proklamowaniu w 1917 r. Ukraińskiej Republiki Ludowej, tworzył zręby armii URL. Dowodził ukraińską brygadą w Katerynosławiu, a od kwietnia do listopada 1918 r. – 3 Dywizją Strzelecką w Połtawie. Od poł. grudnia 1918 r. do pocz. czerwca 1919 r. stał na czele Ukraińskiej Armii Galicyjskiej, stanowiącej siły zbrojne Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej. Następnie został dowódcą Korpusu Zaporoskiego Armii Czynnej URL. Jednostki pod jego dowództwem oblegały Lwów broniony przez Polaków. Po zawarciu rozejmu z Polską oraz wtargnięciu na ukraińskie i polskie terytorium Armii Czerwonej, a następnie po zawarciu polsko-ukraińskiej umowy sojuszniczej, oddziały podporządkowane M. Omelianowiczowi-Pawlence tym razem broniły Lwowa przed bolszewikami. Sam M. Omelianowicz-Pawlenko był bardzo popularny wśród szeregowych żołnierzy za skromność i szacunek dla podwładnych. Oddziały te były bardzo pozytywnie oceniane przez m.in. Józefa Piłsudskiego i Mariana Kukiela.

Po zakończeniu wojny M. Omelianowicz-Pawlenko przebywał w Warszawie. Został na żądanie sowieckie zgłoszone przez Lwa Karachana wobec rządu RP zmuszony na przełomie 1921/1922 r. do opuszczenia Polski wbrew stanowisku J. Piłsudskiego w tej sprawie.^[1] Po wyjeździe poprzez Wolne Miasto Gdańsk generał zamieszkał w Pradze, a potem w Paryżu.

W czasie II wojny światowej podjął współpracę z Niemcami. Został dowódcą 109 batalionu Ukrainische Hilfspolizei. Od 1943 r. był głównodowodzącym Ukraińskiej Armii Wyzwoleńczej, która w rzeczywistości była fikcyjną formacją zbrojną. Pod koniec wojny wstąpił do Ukraińskiego Komitetu Narodowego, zostając przewodniczącym wydziału wojskowego na osobistą prośbę gen. Pawło Szandruka.

Po kapitulacji III Rzeszy wyjechał na Zachód. W latach 1945-1948 pełnił funkcję ministra spraw wojskowych w rządzie ukraińskim na uchodźstwie, działając na rzecz niepodległości Ukrainy. Zmarł w 1952 r. w Paryżu.

Przypisy

↑ Lista żądań sowieckich zgłoszonych na podstawie Traktatu ryskiego obejmowała 14 nazwisk emigrantów antybolszewickich, w tym ostatecznie czterech Ukraińców: Symona Petlurę, generałów Jurka Tjutjunnyka, Wiktora Zelinskiego i Mychajło Omelianowicza-Pawlenki. Symon Petlura został ukryty przez Henryka Józewskiego, a następnie wyjechał z Polski w 1923 r., J. Tjutjunnyk pozostał w Polsce, do czasu zwabienia go przez OGPU na Ukrainę w 1923 r., dwaj pozostali generałowie URL musieli opuścić Polskę. Było to związane z objęciem władzy w Polsce przez obóz Narodowej Demokracji (Chjenopiast).

[edytuj] Bibliografia

Mychajło Omelianowicz-Pawlenko, Українсько-польська війна 1918-1919 рр. (1929)
Mychajło Omelianowicz -Pawlenko, Зимовий похід (1934)
Mychajło Omelianowіcz-Pawlenko, На Україні (1930, 1935)
Jan Jacek Bruski, Petlurowcy Kraków 2004 , Wyd. Arcana, ISBN 83-86225-03-3
Adam Przybylski, Wojna polska 1918 – 1921, Warszawa 1930
Józef Piłsudski, Rok 1920 w: "Pisma zbiorowe" Warszawa 1937
Tadeusz Kutrzeba, Wyprawa kijowska, Warszawa 1937
Marian Kukiel, Moja wojaczka na Ukrainie, wiosna 1920: dziennik oficera Sztabu Generalnego; wstęp i oprac. Janusz Zuziak. Warszawa 1995: Wojskowy Instytut Historyczny; Pruszków: "Ajaks", 1995, ISBN 83-85621-74-1
Robert Potocki, Idea restytucji Ukraińskiej Republiki Ludowej (1920-1939) Wydawnictwo: INSTYTUT EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ, Lublin 1999; ISBN 83-85854-46-0, rozdziały ksiązki dotyczące wojny 1920 i planów strategicznych tworzenia armii URL w latach trzydziestych:[1];
Pawło Szandruk, Arms of Valor (SHANDRUK, Lt. General PAVLO Arms of Valor, Robert Speller & Sons Publishers,Inc.), Nowy Jork 1959, wersja elektroniczna na stronie weteranów SS-Hałyczyna [2]