Mykoła Zerow
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: styl. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
 |
Ten artykuł wymaga dodania linków wewnętrznych. Jeśli możesz, dodaj je teraz. Linki do innych haseł: hasło, hasłowy, hasłami zapisujemy jako [[hasło]], ''[[hasło]]wy'', '''[[hasło|hasłami]]'''. |
Mykoła Zerow (ukr. Зеров Микола, ur. 26 kwietnia 1890, zm. 3 listopada 1937) – ukraiński literaturoznawca, krytyk, polemista, poeta neoklasyk, tłumacz poezji antycznej.
Urodził się w powiatowym miasteczku Zinkowie na Połtawszczyźnie w wielodzietnej rodzinie. Jego ojciec był nauczycielem, matka, Maria Jakiwna, pochodziła z rodu kozackiego. Po ukończeniu szkoły w Zinkowie, gdzie jego kolegą z klasy był Ostap Wysznia, uczył się w I Gimnazjum kijowskim (1903-1908). W latach 1908-1914 był studentem Wydziału Historyczno-Filologicznego Uniwersytetu Kijowskiego.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
[edytuj] 1912-1920: wykształcenie i pierwsze publikacje
W 1912 opublikował pierwsze artykuły i recenzje w czasopiśmie „Switło” („Світло”) i gazecie „Rada” („Рада”). W 1914 został nauczycielem historii w męskim gimnazjum, a w 1916 również w żeńskim. W 1917 uczył łaciny w II Gimnazjum kijowskim im. Bractwa Cyryla i Metodego. W latach 1918-1920 wykładał ukrainoznawstwo na Wydziale Architektury. Zostaje redaktorem czasopisma „Knyhar” („Книгарь”). Jesienią 1923 został profesorem Kijowskiego Instytutu Oświaty Narodowej. W tym okresie wstąpił do elitarnego ugrupowania działaczy kultury ukraińskiej, które uformowało się wokół artysty Hryhorija Narbuta. W 1920 ożenił się z Sofiją Łobodą i zaczął poważnie zastanawiać się nad swoją pracą naukową. Powstają wtedy Antologia poezji rzymskiej (Антологія римської поезії) i Nowa poezja ukraińska (Нова українська поезія).
[edytuj] 1920-1923: Barysziwka
W 1920 porzucił pracę w Kijowie i przenosi się do społ.-ekonom. szkoły w Barysziwce, gdzie spędził trzy lata. Wszystkie wiersze ze zbioru Kałyna (Калина) zostały napisane właśnie tutaj. 1 października 1923został prof. lit. ukr. w Instytucie Kijowskim (dzisiejszy Uniwersytet Kijowski).
[edytuj] 1923-1925: Neoklasycy
W 1923 w Kijowie miał miejsce zjazd neoklasyków, którzy zjednoczyli się w ramach ASPYSu (Asocijacja pyśmennykiw – Stowarzyszenie pisarzy ). W grudniu 1923 Z. po raz pierwszy spotkał się z Mykołą Chwylowym. 1924 rozpoczął się z burzliwych dyskusji podczas wieczorów lit. organizowanych przez neoklasyków. 3 stycznia na konferencji Ogólnoukraińskiej Akademii Nauk Z. wygłosił referat pt. Ukraińska literatura w 1923 roku , (Українська література в 1923 році) w którym pozytywnie ocenił stan i perspektywy lit. ukr. W 1924 został wydany jego pierwszy zbiór wierszy Kamena (II wyd. 1943). Prostota, głębokie filozof. przemyślenia, wysublimowany język utworów Z. zdumiewały współczesnych. W 1924 wydaje jeszcze Nowe ukrajinśke pyśmenstwo i monografię Łesia Ukrajinka.
[edytuj] 1925-1928: literacka dyskusja
W 1925 rozpoczęła się dyskusja, która trwała do 1928. Za jej początek uważa się artykuł H. Jakowenki O krytykach i krytyka w literaturze tytuł w transkrypcji ukraińskiej (Про критиків і критику в літературі). Program Z. wymagał uświadomienia i przyswojenia bogactwa ukr. tradycji nar. i przeniesienia na ukr. grunt najwybitniejszych dokonań europ. lit. Od 1926r. Z. występuje tylko jako krytyk literacki, skupiwszy się na przekładach i hist.-lit. studiach. Tego samego roku władza oskarżyła neoklasyków za nastroje antyproletariackie, co zapoczątkowało falę represji.
[edytuj] Lata 30.: początek represji
Na czerwcowym plenum KC KP(b)U w 1927r. zostają wydane bezpośrednie dyrektywy odnośnie polit. oceny neoklasyków. Oznaczało to całkowity zakaz działalności lit. Z. Pozostały mu studia hist.-lit. i właśnie na tym Z. skupił się do końca lat 20. Pisał przedmowy do wydań ukr. klasyków, które ukazywały się w wyd. Knyhospiłka oraz Siajwo. Artykuły te weszły potem do książki Wid Kulisza do Wynnyczenka (Од Куліша до Винниченка,1929). Na początku l. 30. Knyhospiłkę rozwiązano, a Siajwo zamknięto. Kulisz i Wynnyczenko zostali nazwani pisarzami faszystowskimi.
W lutym-marcu 1930 Z. był zmuszony wystąpić jako świadek na procesie TWU (Towarzystwo Wyzwolenia Ukrainy - Спілки Визволення України). Jak wszyscy pozostali ukr. inteligenci żyje w ciągłym strachu przed aresztowaniem. Samobójstwo Mykoły Chwylowego w maju 1933 stało się kolejnym ciosem dla Z. Do 1933 całkowicie zabroniono mu pisania. Od Z. władza domagała się polit. deklaracji. Pisane pod przymusem listy do redakcji stają się dokumentem nieludzkiej epoki. Pod koniec 1934 Z. ostatecznie zwolniono z uniwersytetu, przez co stracił ostatnie zabezpieczenie materialne. W grudniu 1934 rozstrzelano poetów H. Kosynkę i O. Włyźkę. Przeżywając kolejną tragedię, śmierć dziesięcioletniego synka, Z. przenosi się do Moskwy.
[edytuj] 1935-1937: areszt i zesłanie
W nocy z 27 na 28 kwietnia 1935 Z. został aresztowany pod Moskwą na stacji Puszkinskaja. 20 maja odesłano go do Kijowa. Zarzucano mu udział w kontrrewolucyjnej organizacji terroryst.-nacjonal. Na pierwszym przesłuchaniu Z. Zaprzeczył wszystkim zarzutom. W czasie przeszukiwania jego mieszkania NKWD znalazło dwie podejrzane książki: Politykę z dedykacją „terrorysty” H. Kosynki i powieść P. Kulisza Czorna Rada. 20 maja 1934 Z. załamał się w śledztwie i przyznał, że w 1930 stał na czele kontrrewolucyjnej organizacji nacjonal., której członkami byli także M. Rylski i A. Łebid'. W ostateczności do „grupy Zerowa” wliczono 6 osób: M. Zerowa, P. Fyłypowycza, A. Łebedia, M. Woronego, L. Mytkewycza i B. Pyłypenkę. Między 1 a 4 kwietnia odbyło się zamknięte posiedzenie sądu Trybunału Wojskowego okręgu kijowskiego bez udziału głównego oskarżonego. Zgodnie z ówczesnym kodeksem karnym Ukraińskiej SRR trybunał skazał go na karę 10 lat pozbawienia wolności i zsyłkę do obozu poprawczo-robotniczego z konfiskatą całego majątku. Taki sam wyrok otrzymali P. Fyłypowycz, A. Łebid' i inni uczestnicy „grupy”. Udało się uniknąć aresztowania jedynie M. Rylskiemu i L. Mytkewyczowi, którzy zeznawali przeciwko Z.
Pod koniec zimy skazani zostali zesłani do obozu na Sołowkach. Z. z przyczyn zdrowotnych nie mógł pracować jako drwal i sprzątał mieszkania. Po ukończeniu pracy mógł w pomieszczeniu stróża zajmować się przekładami i studiami hist.-lit. Niektóre źródła podają, że kilka lat pracował nad ukr. tłumaczeniem Eneidy Wergiliusza. Z. pisze o tym w listach do żony. Ostatni z nich datowany jest na 3 listopada 1937r. 9 października 1937 Z., Fyłypowycz, Woronyj i Pyłypenko zostali skazani na rozstrzelanie. 3 listopada 1937 odbyła się egzekucja. Niektóre źródła podają 1941r. jako datę śmierci Z.
[edytuj] Dzieła
- Antologia poezji rzymskiej (Антологія римської поезії, 1920)
- Kamena (Камена, 1924r.; 2 wyd. 1943)
- Sonnetarium (1948)
- Catalepton (1952)
- Corollarium (1958)
- Nowa poezja ukraińska (Нова українська поезія, 1924)
- Do źródeł (До джерел, 1926r.; 2 wyd. 1943)
- Wid Kulisza do Wynnyczenka (Од Куліша до Винниченка, 1929)
- Przekład Mazepy J. Słowackiego (1925)
- Przekłady sonetów Ronsarda, Mickiewicza, Bunina i innych.
