Oczopląs

Z Wikipedii

	Oczopląs i inne nieregularne ruchy gałek ocznych
(nystagmus)
ICD-10:	H55
H55.0 {{{X.0}}}
H55.1 {{{X.1}}}
H55.2 {{{X.2}}}
H55.3 {{{X.3}}}
H55.4 {{{X.4}}}
H55.5 {{{X.5}}}
H55.6 {{{X.6}}}
H55.7 {{{X.7}}}
H55.8 {{{X.8}}}
H55.9 {{{X.9}}}

Horyzontalny zez optokinetyczny.

Oczopląs (łac. nystagmus) – objaw wrodzony lub wywołany niektórymi chorobami lub lekami, polegający na mimowolnych, rytmicznych oscylacjach gałek ocznych w płaszczyźnie poziomej lub elipsoidalnej, które występują w następstwie fizjologicznego lub patologicznego pobudzenia komórek receptorowych narządu przedsionkowego. Drgania mogą być stałe lub zmieniać się zależnie od kierunku spojrzenia. Oczopląs związany jest z uszkodzeniem sensorycznym (obustronne bardzo słabe widzenie, np. achromatopsja) lub motorycznym (zez). Ze względów praktycznych za oczopląs należy uważać każdy ruch drgający gałek ocznych w odpowiedniej płaszczyźnie.

Oczopląs posiada następujące cechy:

postać – poziomy, pionowy, obrotowy, skośny;
kierunek – oznaczany wg fazy szybkiej ruchu;
szybkość – wolny, średni, szybki;
natężenie – określane w trójstopniowej skali;
typ – rytmiczny lub wahadłowy.

Do głównych typów oczopląsu zaliczyć możemy oczopląs wahadłowy, gdy oczy wychylają się rytmicznie w obie strony w jednakowym czasie oraz oczopląs skaczący, występujący wtedy, gdy ruch oczu w jedną stronę jest szybszy niż w drugą (jego kierunek określa się zależnie od kierunku fazy szybkiej).

• Oczopląs ośrodkowy

• Oczopląs obwodowy

• Oczopląs samoistny – może być pochodzenia błędnikowego, ośrodkowego i ocznego (fiksacyjnego)

• Oczopląs wywołany – indukowany – może być patologiczny lub fizjologiczny. Może być wywołany bodźcami cieplnymi, kinetycznymi, oraz stymulacją galwaniczną i optokinetyczną

• Za pomocą pobudzeń cieplnych lub obrotowych można wywołać oczopląs błędnikowy z wyraźnie zaznaczoną fazą szybką i wolną. Kierunek oczopląsu określa się zgodnie z kierunkiem fazy szybkiej. Uważa się, że faza wolna zależy od pobudzeń receptorów błędnikowych, a faza szybka stanowić ma komponent ośrodkowy i jest wyrazem kompensacji

• Stosując zmienne przyspieszenie kątowe udaje się wywołać w czasie obrotu ciała tzw.oczopląs podczasobrotowy, skierowany w stronę działającego przyspieszenia. Po zatrzymaniu badanego występuje oczopląs poobrotowy, z kierunkiem odwrotnym do kierunku dokonywanych obrotów.

• Oczopląs cieplny można wywołać przez wprowadzenie do przewodu słuchowego zewnętrznego wody o temperaturze innej niż temperatura ciała badanego. W przypadku wody zimniej (30˚C) wystąpi oczopląs skierowany w stronę przeciwną do oziębianego ucha, natomiast w przypadku stosowania wody ciepłej (44˚C) – oczopląs będzie skierowany w stronę badanego ucha.

• Oczopląs optokinetyczny– występuje podczas patrzenia na obrazy szybko przesuwające się przed oczami obserwatora. Jest następstwem dążenia do zatrzymania ruchomego obrazu na siatkówce oka. Na przykład podczas jazdy środkami komunikacyjnymi.

• Ruchy nystagmoidalne gałek ocznych – wychylenia oczu z mniejszym lub większym zaznaczeniem fazy szybkiej i wolnej. Są to więc ruchy bez wyraźnego zaznaczenia faz, mające charakter pływania lub niepokoju gałek ocznych. Wahadłowe ruchy oczu o cechach pływania lub niepokoju,a także drganie o zmiennej częstotliwości i różnym kierunku są niezwykle charakterystyczne dla pobudzeń płynących z Ośrodkowego Układu Nerwowego. Ruchy nystegmoidalne tego typu stwierdza się w wielu chorobach OUN

Oczopląs nigdy nie może być symulowany.

Leczenie może przynieść poprawę w tych przypadkach, w których istnieje "blokada" ("strefa ciszy") oczopląsu przy pewnym ustawieniu gałek. Polega ono na odpowiednim chirurgicznym ustawieniu oczu. Niekiedy ustawienie takie można uzyskać stosując szkła pryzmatyczne.