Order Białego Orła (Serbia)
Z Wikipedii
Królewski Serbski Order Białego Orła (serb.-chorw.: Orden Belog orla) - odznaczenie za zasługi cywilne i wojskowe nadawane przez Królestwo Serbii i Królestwo Jugosławii w latach 1883 - 1945, po 1945 order domowy wygnanej dynastii Karadziordziewiciów.
[edytuj] Historia
Order został ustanowiony przez króla Serbii Milana I z dynastii Obrenowiciów 23 stycznia 1883 r. , w rok po obwołaniu dotychczasowego Księstwa Serbii królestwem (5 marca 1882), posiadał od początku pięć klas według schematu Legii Honorowej, od kawalera Wielkiego Krzyża do kawalera i był w latach 1883 - 1898 najwyższym orderem Serbii, nadawanym zarówno obywatelom serbskim jak cudzoziemskim za zasługi dla tronu, państwa i narodu. Po obaleniu Obrenowiciów w roku 1903 nowy król Piotr I Karadziordziewić potwierdził order, nieznacznie tylko zmieniając jego statuty. W roku 1915 dodano klasę za zasługi wojenne. Order został przejęty przez powstałe w roku 1918 Królestwo SHS, późniejsze Królestwo Jugosławii. Po wprowadzeniu republiki w roku 1945 Order Białego Orła stał się orderem domowym dynastii Karadziordziewiciów, prywatnie nadawanym przez króla Piotra II i obecnie przez jego syna, królewicza Aleksandra.
[edytuj] Insygnia
Insygnia orderu to oznaka oraz gwiazda I i II klasy. Oznaka to owalny biały dwugłowy orzeł serbski, w awersie z białym krzyżem serbskim w czerwonym polu na piersi, z owalnym medalionem z datą "1882" na rewersie. Za czasów Obrenowiciów medalion rewersu nosił monogram "M" (Milana I), a data "1882" znajdowała się na tyłach błękitnej girlandy umieszczonej nad głowami orła. Dodana w 1915 roku dekoracja wojenna (Orden Bijeli Orao sa mačevima) to dwie skrzyżowane złote szable położone na girlandzie. Zawieszką oznaki jest złota korona królewska. Gwiazda I klasy jest srebrna, ośmiopromienna, z nałożoną na nią oznaką orderową, gwiazda II klasy ma kształt rombu z oznaką orderu. Wstęga orderu jest czerwona z dwiema obustronnymi białymi bordiurami. Oznaki I - IV klasy były pozłacane, oznaka V klasy srebrna.
Kobiety orderu otrzymać nie mogły, ale królowe Serbii i Jugosławii były "honorowymi damami".
Jednoklasowy order (komandoria) z identyczną oznaką (lecz nie gwiazdą) jest od 1993 nadawany pod nazwą Order Nemanjicia przez władze Republiki Serbskiej w Bośni-Hercegowinie.
[edytuj] Bibliografia
- Maximilian Gritzner, Handbuch der Haus-und Verdienstorden, Leipzig 1893
- Arnhard Graf Klenau, Europäische Orden ab 1700, München 1978
