Bośnia i Hercegowina

Z Wikipedii

Bosna i Hercegovina Босна и Херцеговина Bośnia i Hercegowina
Flaga Bośni i Hercegowiny Herb Bośni i Hercegowiny
Hymn: Intermeco
Język urzędowy	bośniacki, chorwacki, serbski
Stolica	Sarajewo
Ustrój polityczny	republika federacyjna
Głowa państwa	prezydencja kolektywna: Haris Silajdžić1 (Bośniak) Nebojša Radmanović (Serb) Željko Komšić (Chorwat)
Szef rządu	premier Nikola Špirić
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	124. na świecie 51 129 km² ~0%
Liczba ludności (2005)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	120. na świecie 4 430 494▲ 86 osób/km²
Jednostka monetarna	marka zamienna (jednostka monetarna) (BAM)
Niepodległość	od Jugosławii 5 kwietnia 1992
Religia dominująca	Islam
Strefa czasowa	UTC +1 - zima UTC +2 - lato
Kod ISO 3166	BA
Domena internetowa	.ba
Kod samochodowy	BIH
Kod telefoniczny	+387
1 - przewodniczący

Bośnia i Hercegowina (BiH, bośniacki i chorwacki : Bosna i Hercegovina, serbski : Босна и Херцеговина ) – państwo w południowo-wschodniej Europie, na Bałkanach, powstałe po rozpadzie Jugosławii. Graniczy od zachodu i północy z Chorwacją oraz z Serbią i Czarnogórą od wschodu. Składa się z dwóch organizmów: chorwacko-muzułmańskiej Federacji Bośni i Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej.

Spis treści 1 Ustrój polityczny 1.1 Podział administracyjny 2 Geografia 3 Historia 4 Gospodarka 5 Demografia 6 Kultura 6.1 Radio i Telewizja 6.2 Prasa 7 Zobacz też 8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Ustrój polityczny

Bośnia i Hercegowina jest federacyjną republiką parlamentarną.

Parlament (Skupstina) składa się z dwóch izb: Izba Narodowych Reprezentantów - 42 miejsca i Izba Narodowa - 15 miejsc. Główne partie polityczne Bośni i Hercegowiny to: Chorwacka Demokratyczna Unia Bośni i Hercegowiny, Muzułmańska Bośniacka Organizacja, Partia Akcji Demokratycznej, Serbska Partia Demokratyczna i Koalicja Socjalistyczna.

Zobacz też:

• Układ z Dayton
• Wysoki Przedstawiciel dla Bośni i Hercegowiny

[edytuj] Podział administracyjny

Bośnia i Hercegowina składa się z dwóch głównych części składowych, którymi są Federacja Bośni i Hercegowiny i Republika Serbska. Na terenie obydwu tych części leży Dystrykt Brczko, pozostający pod kontrolą międzynarodową.

[edytuj] Geografia

Bośnia i Hercegowina położona jest w zachodniej części Półwyspu Bałkańskiego. Łączna długość granic wynosi 1459 km. Państwo to graniczy z Chorwacją (922 km) , Serbią (295 km) i Czarnogórą (225 km). Ma bardzo ograniczony dostęp do morza, wybrzeże ma zaledwie 17 km długości.

Jedyny kurort morski Bośni i Hercegowiny nosi nazwę Neum.

Bośnia i Hercegowina jest krajem górzystym. Większość terytorium stanowią Alpy Dynarskie, tylko w północno-wschodniej części tego kraju znajduje się niewielka część Niziny Panońskiej. Blisko 90% jej obszaru znajduje się powyżej 200 m n.p.m. Liczne pasma górskie obejmujące Plješvicę, Grmeč, Klekovaca, Vitorog, Cincar i Radušę biegną z północnego zachodu na południowy wschód. Góry Dynarskie zbudowane są przeważnie z wapieni, dolomitów, łupków i piaskowców. Są to góry młode powstałe w orogenezie alpejskiej.

• Najwyższy punkt: Maglić 2386 m n.p.m.
• Najniższy punkt: Morze Adriatyckie 0 m

Większe miasta: Sarajewo (stolica), Banja Luka, Zenica, Tuzla, Mostar. Pozostałe miasta w osobnym artykule miasta Bośni i Hercegowiny.

Największe rzeki Bośni i Hercegowiny to: Sawa, Neretwa i Drina.

W Bośni i Hercegowinie utworzono 2 parki narodowe: Park Narodowy Kozara i Park Narodowy Sutjeska.

Na państwo składają się dwie historyczne krainy: Bośnia, która zajmuje 2/3 powierzchni kraju oraz Hercegowina, która obejmuje 1/3 powierzchni. Granice między tymi dwoma krainami nie są ściśle rozgraniczone.

[edytuj] Historia

Bośnia i Hercegowina uzyskała niepodległość w referendum 1992, ale Serbowie zbojkotowali wyniki głosowania i utworzyli własne państwo - Republikę Serbską. Ma bardzo mały dostęp do Morza Adriatyckiego (20 km). Stolica znajduje się w Sarajewie. W kraju odbywały się także igrzyska olimpijskie w 1984 na terenie miasta Sarajewo. W tym czasie Bośnia i Hercegowina wchodziła w skład Jugosławii.

[edytuj] Gospodarka

Największe znaczenie w gospodarce Bośni i Hercegowiny mają: leśnictwo, górnictwo i energetyka. Na terenie Bośni i Hercegowiny znajdują się eksploatowane złoża: rudy żelaza, węgla brunatnego, soli kamiennej, rud cynku i ołowiu oraz azbestu. Komunikacja jest słabo rozwinięta, a największe znaczenie ma kolej.

PKB na 1 mieszkańca: 6400 USD (2007)

[edytuj] Demografia

Religie:

• muzułmanie (40%),
• prawosławni (31%),
• katolicy (15%),
• pozostali (14%)

[edytuj] Kultura

[edytuj] Radio i Telewizja

W Bośni i Hercegowinie są w większości kontrolowane przez 3 partie: Partię Akcji Demokratycznej, Chorwacką Wspólnotę Demokratyczną w Bośni i Hercegowinie i Serbską Partię Demokratyczną. Działalność radia i telewizji nadzorują 2 instytucje: Serbskie Radio i Telewizja (SRT), w której 1997 nastąpił rozłam programowy między studiem w Pale i studiem w Banja Luce, oraz Radio-Televizija Bosne-Hercegovine (RTV). Radio (działające od 1945) nadaje 4 programy w językach: serbskim, chorwackim i bośniackim, telewizja (założona 1969) – 2 programy, w tych samych językach. Ponadto, zgodnie z duchem porozumienia z Dayton, w Bośni i Hercegowinie działa kilka lokalnych, niezależnych stacji radiowych i telewizyjnych: kompanie telewizyjne Hajat (Sarajewo) i Zetel (Zenica) oraz utworzone 1996 wraz ze stacjami RTV w Mostarze i Tuzli – TVIN-TV International Network. W Bośni i Hercegowinie działa też Chorwackie Radio Herceg-Bosna, z siedzibą w Mostarze oraz Serbskie Radio Banja Luka, założone 1997, jako niezależne radio powstałe w wyniku rozłamu w SRT.

[edytuj] Prasa

Większość gazet w Bośni i Hercegowinie przestała się ukazywać w czasie wojny od 1992 do 1995. Jedynie poranny sarajewski dziennik "Oslobodjenje", założony w 1943, jest wydawany nieprzerwanie. W 1998 osiągnął nakład 56 tysięcy egzemplarzy. Ponadto ukazują się: dziennik "Vecernje novine", założony w 1964, w nakładzie 15 tysięcy egzemplarzy,"Glas srpski", rządowy dziennik Republiki Serbskiej, nakład 1900 egzemplarzy oraz niezależny chorwacki dziennik "Horyzont", założony w 1996, ukazujący się w Mostarze. Wśród czasopism najważniejszym jest ilustrowany tygodnik "Svijet", wychodzący w Sarajewie oraz "Zadrugar", tygodnik dla rolników, założony w 1945.

[edytuj] Zobacz też

• Bośniacy
• wojna w Bośni
• piramidy w Bośni
• Rozpad Jugosławii

[edytuj] Linki zewnętrzne

• National Monument - Muslibegovica House
• Oficjalna strona Miasta Sarajevo