Osmoza
Z Wikipedii
Osmoza - swobodna dyfuzja dowolnego indywiduum chemicznego (jonów lub cząsteczek) z jednego roztworu do drugiego przez membranę półprzepuszczalną.
Siłą napędową osmozy jest różnica stężenia dyfundującego indywiduum chemicznego w obu roztworach, a dokładniej ich cząstkowy potencjał chemiczny. Spontaniczna osmoza przebiega zawsze od roztworu o większym stężeniu (zwanego hipertonicznym) do roztworu o mniejszym (zwanego hipotonicznym). W pewnych szczególnych warunkach można też wymusić odwrotny kierunek przepływu, co nazywane jest odwróconą osmozą.
Różnica potencjałów chemicznych między dwoma oddzielonymi membraną roztworami wywołuje ciśnienie osmotyczne. Ciśnienie to czasami osiąga bardzo wysokie wartości, które mogą przekraczać wytrzymałość mechaniczną membrany. Np: błona komórkowa może zostać rozerwana gdy komórka umieszczona jest w czystej wodzie.
Rośliny wykorzystują zjawiska osmotyczne do transportu wody i składników odżywczych od korzeni do liści i w drugą stronę. U zwierząt osmoza ma kluczowe znaczenie w transporcie składników odżywczych za pośrednictwem krwi i innych płynów ustrojowych.
Komórki organizmów żywych kontaktowane z roztworem nieizotonicznym ulegają powiększeniu i rozsadzeniu (hemoliza) lub kurczą się (plazmoliza), w zależności od kierunku osmozy.