Południowoafrykańska wojna graniczna
Z Wikipedii
| Południowoafrykańska wojna graniczna Zimna wojna |
|||||
 |
|||||
| Data | 1965–1989 | ||||
| Miejsce | Terytorium RPA i Angoli | ||||
|
|||||
Południowoafrykańska wojna graniczna (ang. South African Bushwar lub South African Border War) – konflikt trwający od 1966 do 1989 w Południowo-Zachodniej prowincji RPA (obecnie Namibia) i Angoli, zakończony wyparciem Kubańczyków z Angoli, oraz niepodległością Namibii. Zarzewia konfliktu można się doszukiwać od zakończenia I wojny światowej, kiedy to Południowa Afryka zaatakowała i podbiła niemiecką Afrykę Południowo-Zachodnią jako sprzymierzeniec aliantów. Liga Narodów dała wtedy Związkowi Południowej Afryki mandat nad tym terytorium.
Po II wojnie światowej, RPA nie oddało mandatu nad tym terytorium dla Ligi Narodów, zacieśniając związki z tym regionem. Rząd RPA chciał wcielić Afrykę Południowo-Zachodnią do swojego terytorium, ale nigdy tego oficjalnie nie zrobił. Jednakże teren ten de facto był jednym z krajów związkowych.
[edytuj] Początek wojny
Z powodu prowadzonej przez rząd Południowej Afryki polityki apartheidu, SWAPO w roku 1962 utworzyło zbrojne skrzydło swej organizacji – PLAN, w celu zbrojnego przeciwstawienia się rządowi. W połowie lat 60. SWAPO zbudowało swoje bazy w pobliskiej Zambii, skąd na teren Afryki Południowo-Zachodniej zaczęli przenikać jej żołnierze. Dużymi grupami zaczęli się przedostawać we wrześniu 1965 i ponownie w marcu 1966. Pierwsza bitwa odbyła się 26 sierpnia 1966, kiedy jednostki SAP przy wsparciu helikopterów SAAF wymieniły się ogniem z jednostkami SWAPO. Ten dzień stał się początkiem południowoafrykańskiej wojny granicznej.
Wojna kolonialna w Angoli i odkrycie kubańskich składów amunicji w pobliżu granicy SWA, przyczyniło się do walk pomiędzy RPA a Angolą o przepompownie wody w Calueque — ważnego projektu, będącego owocem współpracy RPA z Portugalią. RPA przy wsparciu USA, UNITA i FNLA, dołączyła do tego konfliktu.
Pod koniec roku 1966 UNITA dołączyła do walki przeciwko portugalskim wojskom kolonialnym stacjonującym w Angoli, które były już uwikłane w konflikcie z MPLA i FNLA. UNITA była głównie aktywna w południowo-wschodniej Angoli, podczas gdy MPLA i FNLA działały głównie w północnej Angoli. Helikoptery z SAAF były z początku wysyłane do wspierania portugalskich wojsk kolonialnych w roku 1966. Wszystkie te czynniki przyczyniły sie do uwikłania RPA w ten konflikt na długie lata.
W tym okresie lokalny oddział South African Police – SWAPOL (ang. South West African Police), wspierany przez helikoptery z SAAF, stał się największą formacją militarną na tym terenie. W późnych latach 60. zaczęto go nazywać Koevoet (af. Łom).
MPLA zadeklarowało niepodległość Angoli w 11 listopada 1975, a 26 lutego 1976 ostanie wojska portugalskie opuściły kraj. Wojska kubańskie i radzieccy instruktorzy zaczęli przybywać do Angoli na zaproszenie MPLA od kwietnia 1975 roku. RPA zaczęła graniczyć więc z krajem komunistycznym. W rezultacie RPA przy wsparciu amerykańskiego CIA, zaczęła wspierać UNITĘ i FNLA przeciwko MPLA i jej sojusznikom.
W późnych latach 70., Południowa Afryka przeprowadzała na terenie Angoli, Rodezji(obecna Zambii i Zimbabwe), Botswany i Mozambiku liczne operacje wojskowe. Wmieszała się też ostatecznie w konflikt pomiędzy wspieraną przez nią UNITĘ a jej przeciwnikiem, organizacją MPLA, wspieraną głównie przez Kubańczyków.
