Pociejów
Z Wikipedii
Pociejów – nazwa pałacu i jurydyki, następnie kolejnych bazarów i skupisk ludności żydowskiej w Warszawie, z czasem synonim tandetnego przepychu, taniego kiczu ("elegant z Pociejowa") i prowincjonalizmu. Także potoczna nazwa targowiska.
[edytuj] Historia
Pierwotnie dawny pałac Warszyckich, a następnie Pociejów, sąsiadujący od wschodu z Marywilem, także położona wokół tego pałacu jurydyka warszawska będąca jednym ze skupisk ludności żydowskiej, ponieważ tu nie obowiązywał przywilej de non tolerandis Judaeis, wydany dla Warszawy przez książąt mazowieckich, a potwierdzony w 1527 r. przez Zygmunta I Starego. W latach 50. XVIII w. powstało w Pociejowie targowisko. Wprawdzie w 1785 r. usunięto Żydów z jurydyk Leszno, Pociejów, Tłomackie, ale już w 1778 właściciel Pociejowa - hrabia i szambelan królewski - Tomasz Adam Uruski sprowadził ich ponownie do jurydyki, gdzie stanowili 21% ogółu warszawskich Żydów. W końcu XVIII w. Pociejowem nazywano kramnicę przerobioną z ww. pałacu Pociejów oraz sąsiednie sklepy pomiędzy ul. Senatorską a Nowosenatorską (obecnie Moliera). Ok. 1808 r. po rozebraniu dawnego pałacu Pociejowskiego oraz tamtejszych kramów utworzono ogród, a następnie, w 1818 r. również niewielki plac zwany Pociejowskim, gdzie w latach 1825-1832 znalazł swoją lokalizację gmach Teatru Wielkiego i plac Teatralny, zwany do ok. 1840 r. Marywilskim.
W 1816 roku na tyłach ulic Królewskiej i Marszałkowskiej w miejscu późniejszej kamienicy Hersego powstało targowisko przeniesione z Pociejowa. W 1820 roku teren na nowo został zadrzewiony i otrzymał nazwę placu Zielonego.
Wobec zmian architektonicznych miasta bazar wraz z nazwą przeniesiono w 1864 r. na tyły klasycystycznej kamienicy z początku XIX w. należącej wówczas do niejakiego Neugoldbergera, a mieszczącej się na ul. Bagno 6, 8, 10 . Tam przy gmachu PAST-y (ul. Zielna 39) targowisko funkcjonowało do II wojny światowej.
[edytuj] Pociejów w literaturze
"Nim wieczór przyszedł, było u nas jeszcze z pięciu "handlów"; ale co jeden, to mniej dawał; choć o dwa, o trzy grosze, ale mniej. Szwargotali, kłócili się między sobą. wyrywali sobie moździerz i nasze żelazko, hałas był większy niż na Pociejowie."
Maria Konopnicka "Nasza szkapa"
"- Pociejów milionerski - myślał znowu Borowiecki (o buduarze Lucy Zuckerowej - przyp. aut.), który posiadał nadzwyczaj wyrobiony smak artystyczny i poczucie piękna, rozwinięte jeszcze do stopnia doskonałości specjalnymi studiami nad harmonią barw." Władysław Stanisław Reymont "Ziemia obiecania"
"Adiutanci poczynań i działań, i dziejów,
Atakują Verdun, atakują Pociejów,
Płyną na Celebes transatlantykiem
I płyną rynsztokiem ulicy Dzikiej."''
