Podróże Guliwera
Z Wikipedii
Podróże Guliwera (ang. Gulliver's Travels) - powieść Jonathana Swifta napisana w 1726 roku, stanowiąca połączenie satyry na ludzką naturę z parodią popularnych w tamtym okresie "powieści podróżniczych". Stanowi najbardziej znaną pracę Swifta, jest jednocześnie zaliczana do klasyki literatury angielskiej.
Książka zdobyła ogromną popularność już wkrótce po wydaniu (Alexander Pope stwierdził, że stanowi lekturę uniwersalną, czytaną przez wszystkie warstwy społeczne), ukazuje się drukiem praktycznie nieprzerwanie od roku pierwszej publikacji. George Orwell powiedział, że to jedna z sześciu najważniejszych pozycji w historii literatury.
Polskiego przekładu tego utworu dokonał m.in. Maciej Słomczyński, znany z tłumaczeń dzieł Szekspira[1].
Spis treści |
[edytuj] Fabuła
Książka przedstawia się jako zwykła powieść podróżnicza, której narratorem jest "Lemuel Gulliver, początkowo lekarz pokładowy, później kapitan kilku statków". Niektóre edycje tego dzieła różnią się od siebie w szczegółach.
[edytuj] Część 1:Podróż do Krainy Liliputów
Na początku utworu ma miejsce wprowadzenie, w którym Guliwer krótko opisuje swoje życie i historię wydarzeń poprzedzających podróż. Czytelnik dowiaduje się o jego zamiłowaniu do medycyny i podróży, co później okaże się bardzo pomocne. Wstęp ten jest przepełniony ironicznym humorem, który uznawany jest za znak firmowy jego autora.
W części pierwszej Guliwer, jako rozbitek wyrzucony przez morze na brzeg, budzi się więziony przez ludzi bardzo niskiego wzrostu (15 cm), mieszkańców dwóch zwaśnionych, sąsiadujących ze sobą krain, Liliputów i Blefuscu. Po zapewnieniu o swoich pokojowych zamiarach, staje się członkiem społeczności Liliputów, gdzie uważnie obserwuje królewski dwór, komentując tamtejszą sytuację. Uważa się, że stanowi to odniesienie do dworu Jerzego I. Później, pomaga swoim gospodarzom w pokonaniu floty rywali. Kiedy jednak odmawia udziału w dalszych walkach, zmuszony jest do ucieczki do krainy Blefuscu, skąd, dzięki dotarciu na przepływający w pobliżu statek, ucieka do domu. Stosunki pomiędzy oboma krainami są metaforą obrazującą sytuację pomiędzy Anglią i Francją w XVIII wieku.
[edytuj] Część 2:Podróż do Brobdingnag
Podczas kolejnej wyprawy Guliwer zostaje opuszczony przez swoich towarzyszy, a następnie odnaleziony przez giganta, który traktuje go jak zabawkę i pokazuje innym w zamian za pieniądze. Później, bohater zostaje odsprzedany królowej, która uznaje go za jedną z głównych atrakcji swojego dworu. Pomiędzy niewielkimi przygodami, takimi jak walka z ogromną muchą czy porwanie przez małpę, rozmawia z królem na temat Europy, którą ten jednak nie jest zachwycony. Guliwer, po dostaniu się w szpony orła i wyrzuceniu gdzieś po środku oceanu trafia w ręce żeglarzy, którzy pomagają mu wrócić do Anglii.
[edytuj] Część 3:Podróż do krain Laputa, Balnibarbi, Glubbdubdrib, Luggnagg i do Japonii
Po napadnięciu okrętu Guliwera przez piratów i jego zostawieniu na samotnej wyspie, żeglarz zostaje uratowany przez mieszkańców latającej wyspy Laputy, królestwa muzyków i matematyków, którzy oddają się całkowicie nauce, nie potrafią jednak swojej wiedzy zastosować w praktyce. Urządzenie przedstawione tam pod nazwą "silnik" stanowi prawdopodobnie pierwszy w historii opis czegoś, co posiada funkcje podobne do komputera. Guliwer trafia później na Balnibarbi, gdzie ma czekać na holenderskiego kupca, który przez Japonię zabierze go do Anglii. Oprowadzany po tej wyspie jest świadkiem wielu bezcelowych eksperymentów, co stanowi satyrę na Royal Society. Po powrocie stamtąd do domu, jest zdeterminowany nie wyrusza więcej w żadną podróż.
[edytuj] Część 4:Podróż do kraju Houyhnhnmów
Część 4 stanowi najczęściej omawiany przez badaczy fragment Podróży Guliwera. Opisuje krainę rządzoną przez mądre konie, Houyhnhnmy, podczas gdy ludzie, nazywani Yahoosami, są zdegradowani do roli dzikich i trudnych do okiełznania zwierząt. Przedstawiona kraina jest utopią, która w zestawieniu z ówczesną zdegenerowaną kulturą europejską, ma ją ośmieszać. W licznych rozmowach pomiędzy głównym bohaterem, a końmi pojawia się wiele nauk i uwag odnośnie naszej cywilizacji.
[edytuj] Odniesienia do Podróży Guliwera w innych utworach
- W książce Fahrenheit 451 czyta jeden z fragmentów Podróży Guliwera. W powieści Raya Bradbury'ego cytat z Podróży... ilustruje motyw nonkonformizmu.
- Jedna z powieści Isaaca Asimova, Shah Guido G., jest ewidentnie inspirowana Laputą - przedstawione tam latające miasto terroryzuje Ziemię.
- Laputa została także wykorzystana w japońskim filmie, Tenkū no Shiro Rapyuta, sam reżyser przyznał, że nazwa latającej wyspy została zaczerpnięta z utworu Swifta.
- W filmie Stanleya Kubricka, Doktor Strangelove, lub jak przestałem się martwić i pokochałem bombę, jednym z celów bombowców w Rosji stanowi kompleks o nazwie "Laputa".
[edytuj] Ekranizacje
Pierwsza ekranizacja Podróży... miała miejsce w 1902 roku, był to niemy film produkcji francuskiej. W filmie z 1935 roku pod tytułem Nowy Guliwer, opowiadającym o marzeniach młodego chłopca, rosyjski reżyser połączył pomysły Swifta z komunistyczną ideologią.
Oprócz tego, na podstawie książki Swifta powstało wiele filmów i seriali animowanych, produkowanych na całym świecie i emitowanych przez znane telewizje, takie jak CBS.
[edytuj] Zobacz też
Przypisy
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Tekst utworu (en)
