Polonia - Rok 1863
Z Wikipedii
Polonia - Rok 1863 |
Jan Matejko , 1864 |
olej na płótnie |
156 × 232 cm |
Muzeum Książąt Czartoryskich |
Polonia - Rok 1863 albo Zakuwana Polska - jedno z wcześniejszych dzieł Jana Matejki, powstałe w 1864 roku.
Obraz został namalowany pod wpływem świeżych przeżyć i wspomnień artysty z czasów powstania styczniowego. Matejko nie widział żadnych szans na wystawienie obrazu i jego publiczną prezentację. Obawiając się o bezpieczeństwo siebie i swojej rodziny oraz ewentualnych represji postanowił schować płótno za piecem w domu, gdzie przeleżało kilkanaście lat. Po latach obraz trafił w ręce rodziny Czartoryskich i jest dzisiaj wystawiany w Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie.
Polonia jest płótnem utrzymanym w brunatnoczarnej tonacji, o cechach szkicowości. Polska to zakuwana w kajdany młoda kobieta, ubrana w czarną, potarganą na ramionach, suknię. Za nią widać drugą kobietę w jaśniejszej sukni - to Litwa, także zakuwana w kajdany. Aktu zakucia ma dokonać trzymający młotek w prawej dłoni młody kowal, pochylający głowę z rezygnacją. Jego pracy przyglądają się dwaj oficerowie: jeden w mundurze rosyjskim, a drugi w pruskim - jest to aluzja Matejki do losów Ojczyzny pod panowaniem zaborców. O fakcie, iż wszystko to dzieje się bezpośrednio po upadku powstania styczniowego, informuje powieszony w głębi pomieszczenia Manifest Rządu Narodowego z wyraźną datą 1863.