Pomorzany (Szczecin)

Z Wikipedii

Pomorzany (niem. Pommerensdorf) – duże osiedle Szczecina położone w południowo-wschodniej części dzielnicy Zachód nad Odrą, graniczy od południa z gminą Kołbaskowo i wsią Ustowo.

Północna część Pomorzan (tzw. Pommerensdorfer Anlagen) na północ od linii obecnych ulic: 9. Maja – Smolańskiej – Szczawiowej – Bydgoskiej została włączona w granice miasta w 1865 r., natomiast południowa część w czasie tworzenia Wielkiego Szczecina, w 1939 r. Niemiecka nazwa miasta dosłownie oznacza "Pomorska Wieś", obecna jest jej zniekształconym spolszczeniem.

Elektrownia Pomorzany

Pierwszy pociąg przez Pomorzany przejechał 15 sierpnia 1843 r., kiedy to połączono Berlin ze Szczecinem. Kolejna linia kolejowa zbudowana została w 1898 r., połączyła ona Szczecin Główny z Policami przez stację "Szczecin Pomorzany" ("Stettin-Pommerensdorf"), w 1910 została wydłużona do Trzebieży Szczecińskiej, zamknięta 1 października 2002 r. W 1899 r. otwarta została wąskotorowa linia do Casekow (w Niemczech), stacja "Pommerensdorf Kleinbahnhof" była jej końcową, została rozebrana w 1945 r. przecięta granicą państwową. W 1931 r. powstała kolejna linia, odnoga linii Szczecin Główny – Gumieńce przez nieczynną stację "Szczecin Wzgórze Hetmańskie" (istnieje tam także lokomotywownia). Ostatnia linia połączyła 5 lat później Szczecin z Dąbiem przez południowe Międzyodrze. W ten sposób Pomorzany stały się jednym z większych węzłów kolejowych w Szczecinie.

Obecnie osiedle zamieszkuje 23.200 mieszkańców. Pomorzany są podzielone na 2 części: część położoną na wzniesieniu (najwyższe osiąga 40 m n.p.m.), którą tworzą 2 osiedla: zachodnie Wzgórze Hetmańskie i wschodnie: Pomorzany właściwe oraz część położoną na nizinie, nad rzeką. Granicę pomiędzy osiedlami wyznaczają tory linii kolejowej łączącej dworzec Szczecin Główny ze stacją Szczecin Gumieńce. Przez wiele lat po II wojnie światowej Pomorzany były słabo zaludnione. Rozbudowa osiedla nastąpiła w końcu lat 60. XX wieku w części Wzgórze Hetmańskie. Osiedle położone we wschodniej części powstało w latach 70. i 80.

Na Pomorzanach znajduje się pętla linii tramwajowych (nr: 3, 4, 6, 11 i 12) i autobusowych (nr: 53), które łączą je z innymi osiedlami. Głównymi ulicami są: Boryny, al. Powstańców Wielkopolskich, Mieszka I, Budziszyńska i Chmielewskiego. Niżej położoną część oddziela od osiedli ciąg ulic Tama Pomorzańska i Szczawiowa, przy których znajdują się punkty widokowe. Nad Odrą znajduje się przystań żeglarska.

Ważniejsze obiekty Pomorzan:

Kościół Matki Boskiej Jasnogórskiej w przebudowanej zabytkowej wieży ciśnień z 1865 r.
Kościół św. Maksymiliana Kolbego z XV wieku odbudowany w latach 70.
Kościół św. Józefa
Elektrownia Pomorzany, która jest częścią Zespołu Elektrowni Dolna Odra.
Szpital Kliniczny nr 2 Pomorskiej Akademii Medycznej
Biblioteka Główna Pomorskiej Akademii Medycznej (dawny "Trans")
Akademiki Pomorskiej Akademii Medycznej
Zakład Gazowniczy
"Bosman" Browar Szczecin (obecnie część spółki Carlsberg Polska SA)
P. P.-U. Rybołówstwa Morskiego "Transocean"
Szkoła Podstawowa nr 20 przy ulicy Dobrzynskiej
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3 (Szkoła Podstawowa nr 55 i Liceum Ogólnokształcące nr X) przy ulicy Orawskiej – zwana powszechnie "Błękitna"
Gimnazjum nr 17 i liceum ogólnokształcące nr 23 przy ul. Budziszynskiej
Gimnazjum nr 9 przy ul. Dunikowskiego