Powiśle (Warszawa)

Z Wikipedii

Powiśle na tle dzielnicy Śródmieście wg MSI

Warsztaty Żeglugi Parowej na Solcu, XIX w.

Powiśle – osiedle Warszawy, będące częścią dzielnicy Śródmieście, i zarazem rejon Miejskiego Systemu Informacji. Od południa graniczy z Ujazdowem, od północy ze Starym Miastem, od zachodu ze Śródmieściem Północnym i Południowym a wschodnią granicę wyznacza Wisła.

[edytuj] Historia

Historyczne osiedle Powiśle składa się z Solca, Powiśla właściwego i Mariensztatu.

[edytuj] Solec

Zobacz więcej w osobnym artykule: Solec (Warszawa).

Dzisiejsze granice Solca wyznaczają: wiadukt mostu średnicowego, Park Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza (dawniej Centralny Park Kultury), ul. Myśliwiecka, ul. Łazienkowska i wybrzeże Wisły.

[edytuj] Powiśle

W XIX w. dzielnica rozrastała się sukcesywnie, osiągając dzisiejsze rozmiary. Powiśle było dzielnicą portową, fabryczną i mieszkalną zarazem. Zamieszkiwali ją m.in. biedni robotnicy niewykwalifikowani, bednarze, piaskarze, rybacy i kobiety lekkich obyczajów. Ze względu na te ostatnie, dzielnica była chętnie odwiedzana przez adeptów Warszawskiej Szkoły Podchorążych. Na Solcu (część Powiśla) znajdowały się browary, które zasłynęły tym, że zostały podpalone jako znak do rozpoczęcia powstania listopadowego, zainicjowanego przez podoficerów ze wspomnianej szkoły.

Powiśle, jak większa część Warszawy, zostało w większości zniszczone podczas II wojny światowej, po stłumieniu powstania warszawskiego przez Niemców. Po wojnie sukcesywnie odbudowywano dzielnicę, stawiając kilka ciekawych pod względem architektonicznym bloków. Jednak trzy z nich, tzw. "iksy", szczególnie wyróżniają się swoją architekturą. Dziś jest to dzielnica, w której stare, piękne kamienice i ciekawe bloki sąsiadują z nowoczesnymi apartamentowcami z ochroną.

Granice Powiśla właściwego (pomiędzy Solcem i Mariensztatem) wyznaczają: ul. Karowa, skarpa pomiędzy Powiślem i Traktem Królewskim, wiadukt mostu średnicowego i wybrzeże Wisły.

[edytuj] Mariensztat

Zobacz więcej w osobnym artykule: Mariensztat.

Granice Mariensztatu wyznaczają: ul. Karowa, wybrzeże Wisły, ul. Nowy Zjazd i skarpa. Mariensztat kończy się w połowie ul. Bednarskiej, łączącej go z Krakowskim Przedmieściem.

[edytuj] Znane ulice

ul. Karowa – ulica, ślimakiem (wiadukt St. Markiewicza) na Karowej połączyła Trakt Królewski z położonym znacznie niżej Powiślem. Na Karowej organizowane są odcinki specjalne Rajdu Barbórka.
ul. Solec – do połowy XX w. główna ulica dzielnicy. Nazwę wzięła od znajdujących się przy niej składów soli.
ul. Tamka – łączy Powiśle z centrum, dochodząc do ul. Świętokrzyskiej. Nazwę zawdzięcza małej tamie, która niegdyś istniała na rzeczce płynącej w miejscu obecnej ulicy.

[edytuj] Infrastruktura drogowa i kolejowa

Stacja Warszawa Powiśle skąpana w deszczu.

W okresie międzywojennym przez dzielnicę, nadal wówczas najuboższą, przechodziła linia tramwajowa, którą zlikwidowano po II wojnie światowej, po której to linii jeszcze w latach dziewięćdziesiątych XX w. spod asfaltu wystawały niezdemontowane tory.

Od Dworca Gdańskiego do elektrowni "Powiśle", nabrzeżem Wisły, szły tory kolejowe, którymi dowożono węgiel. Zniszczenia wojenne pozwoliły bez większych problemów wkomponować w plany zagospodarowania terenu dwa duże przedsięwzięcia drogowe. Wybrzeżem Wisły, przez Powiśle przebiega Wisłostrada, będąca główną drogą wylotową na Gdańsk i jedną z dwóch (obecnie) dróg przelotowych przez stolicę, w kierunku północ-południe. Drugi projekt drogowy, przebiegający przez dzielnicę, to Trasa Łazienkowska, będąca częścią tzw. małej (wewnętrznej, dotychczas niedokończonej) obwodnicy Warszawy. Za to przedsięwzięciem lokalnym jest most Świętokrzyski, który zastąpił, prowizorycznie postawiony przez wojsko, most Syreny. Most ten, pomimo celowego braku połączenia z Wisłostradą, nadal utrzymuje duży ruch uliczny w tej części Powiśla.

W dzielnicy znajduje się stacja kolejowa Warszawa Powiśle, obsługująca kolej podmiejską. Na początku tej stacji znajduje się wschodni kraniec tunelu średnicowego.

Plany budowy drugiej linii metra warszawskiego przewidują powstanie stacji B-14 Powiśle pod ul. Zajęczą przy ul. Dobrej ok. 2012 roku.

[edytuj] Kultura i nauka

Teatr Ateneum

Pomnik Syreny na warszawskim Powiślu, w tle most Świętokrzyski

Budynek dawnej Elektrowni Powiśle

Przy ul. Jaracza 2 znajduje się Teatr Ateneum.

Na ul. Dobrej, w 1999 roku powstał nowy gmach Biblioteki Uniwersyteckiej z ogrodem na dachu. Za to przy ul. Myśliwieckiej znajduje się znane warszawskie Liceum im. Stefana Batorego.

Ponadto, do miejsc wartych zwiedzenia można zaliczyć (od północy):

Rynek Mariensztatu
Zabytkowy budynek Elektrowni Powiśle
Pomnik Syreny (ul. Wybrzeże Kościuszkowskie)
Pomnik Zgrupowania "Krybar" (ul. Tamka)
Zamek Ostrogskich (Muzeum Fryderyka Chopina, ul. Tamka)
Klasztor Sióstr Szarytek (ul. Tamka)
Muzeum Azji i Pacyfiku (ul. Solec)
Kościół Św. Trójcy (rynek Solecki)
Pomnik Zgrupowania AK "Siekiera, Kryska, Radosław" (ul. Wilanowska, dawna Gwardzistów)
Pomnik Chwała Saperom (ul. Solec – część Wisłostrady)
Płyta Desantu 3 Dywizji Piechoty I Armii WP – zwana "Płytą Czerniakowską" (ul. Solec – część Wisłostrady)
Pomnik Powstańców Czerniakowa i Żołnierzy I Armii WP (ul. Czerniakowska)

[edytuj] Sport i rekreacja

Ośrodek Sportowy Solec położony przy ulicy o tej samej nazwie, posiada m.in. korty tenisowe, boisko do gry w koszykówkę i halę, w której m.in. można zagrać w kręgle.

Przy ul. Łazienkowskiej znajduje się stadion klubu sportowego Legia. To w tym klubie trenował, pochodzący właśnie z Powiśla, bokser Andrzej Gołota.

Powiśle jest bardzo zieloną dzielnicą, o czym świadczy fakt, że od Łazienek aż na Mariensztat jak i z Centrum nad Wisłę można przejść przez dzielnicę nie wychodząc z parku (czasem niestety opuszczając jej granice, gdyż część "zielonych przejść" przez ulice znajduje się już w Centrum). Po drodze można napotkać liczne pomniki, o których wspomniano wcześniej.

Należy też wspomnieć, że przez dzielnicę przechodzi część jednej z coraz liczniejszych w stolicy ścieżek rowerowych, łącząca Ursynów z Żoliborzem i Pragą Północ.