Pozycja społeczna
Z Wikipedii
Pozycja społeczna wyróżnione i określone w danej kulturze miejsce jednostki społecznej w hierarchii społecznej i szerzej w strukturze społecznej. Pozycja społeczna określa prestiż jednostki. Z zajmowanej pozycji społecznej wynika rola społeczna jaką odgrywać powinna jednostka. Osoba znajdująca się na pewnej pozycji społecznej związana jest też z określonymi przywilejami i obowiązkami, jakie powinna pełnić wobec grupy czy społeczeństwa.
Najczęściej pozycja społeczna wiązana jest z hierarchia społeczna, gdzie wynika ona z relacji podległości między jednostkami należącymi do różnych kategorii społecznych. W zakładzie pracy jest np. relacja kierownik i podległy mu pracownik. W społeczeństwie feudalnym jest to relacja chłop - szlachcic. Z pozycją społeczną związana jest też najczęściej swoista symbolika, odmienne wzorce zachowań w określonych sytuacjach.
Pozycja społeczna jednostki rzutuje na jej ocenę rzeczywistości, a w szczególności ocenę własnego otoczenia społecznego. Określa ona też możliwości konsumpcyjne i dostępność do danych dóbr, co utożsamia ją ze statusem.
- W ujęciu funkcjonalnym pozycja społeczna często utożsamiana była z rolą społeczną. W tym ujęciu jest ona zależna od miejsca w strukturze społecznej, a także od takich zmiennych jak płeć i wiek. Ze względu na to, że jednostka w społeczeństwie nowoczesnym należy do wielu różnych grup społecznych, posiada w nich odmienną pozycję. W zależności od roli jaką w danej chwili odgrywa, można mówić, że pewne jej statusy są wówczas utajone, a pewne czynne. W takich sytuacjach dochodzić może do konfliktu ról, jeżeli normy i wartości realizowane dzięki danej roli stoją w sprzeczności z wartościami i rolami innej roli. Przykładem takiego konfliktu może być sytuacja, gdy jednostka będąca nauczycielem musi podporządkować się wykładowcy, podejmując studia podyplomowe.
Niektóre pozycje społeczne można zdobywać sekwencyjnie, jak np. pozycję profesora, która wymaga pokonania szeregu szczebli w karierze, a więc kilku przejść między kolejnymi w tej sekwencji pozycjami społecznymi.
- W ujęciu Homansa pozycja jednostki zależy:
- od jej miejsca w układzie komunikacyjnym,
- od wykonywanych zadań w społecznym podziale pracy
- od prestiżu, który wynika z pozostałych dwóch zmiennych.
Im bliżej centrum komunikacyjnego grupy znajduje się jednostka i im bardziej istotne dla funkcjonowania grupy wykonuje zadania, tym większy będzie jej prestiż.
Pozycje społeczne dzielą się na przypisane, na które nie ma wpływu sama jednostka, np. pozycja dziecka w rodzinie, przedszkolaka itp. oraz osiągane, które wynikają z podjętych działań przez jednostkę, jak np. pozycja dyrektora w firmie czy pozycja burmistrza w strukturze społecznej miasta.
