Prohibicja
Z Wikipedii
Prohibicja (fr. prohibition, z łac. prohibitio) - częściowy lub pełny zakaz produkcji i dystrybucji napojów alkoholowych. Najczęściej rozumie się pod tym pojęciem okres w historii USA (lata 1920-1933).
[edytuj] Prohibicja w USA
Prohibicja (jako prawo federalne; poprzednio również legislatury stanowe reglamentowały obrót alkoholem) projektu kongresmana Andrew Volsteada wprowadzona została przez 18. poprawkę do Konstytucji USA. Poprawka ta, ratyfikowana 16 stycznia 1919, zakazywała produkcji, importu i eksportu, przewozu oraz sprzedaży wszelkich napojów alkoholowych na terenie USA. Co istotne, ustawa nie zakazywała kupowania ani picia tych napojów[1].
Wprowadzenie prohibicji w życie w 1920 było ogromnym sukcesem Amerykańskiego Towarzystwa Krzewienia Wstrzemięźliwości oraz ruchu sufrażystek (równocześnie biegła ratyfikacja 19. poprawki, dającej prawo głosu kobietom). Okres obowiązywania prohibicji był typowym przykładem zasady niezamierzonych skutków.
Reformatorzy otwarcie twierdzili, że została wprowadzona przeciw powszechnie znanym pijackim przyzwyczajeniom imigranckich robotników. Zamiast zachęcić mniejszości narodowe do przejmowania amerykańskiego sposobu życia, przyczyniła się do ich wewnętrznej konsolidacji. W okresie I wojny światowej szczególnie trafiała do przekonania opinii publicznej argumentacja, że zboże potrzebne na chleb dla wojska wykorzystywane jest do produkcji piwa, a właściciele browarów to w większości Niemcy.
W wyniku poprawki wydział do spraw prohibicji włączono do ministerstwa skarbu, ale kolejni prezydenci odmawiali przeznaczenia środków na jego działalność. Właściwie wówczas ukształtowała się zorganizowana przestępczość (mafia): w Chicago – głównie włoska (kontrolowała 50% handlu) i irlandzka, w Nowym Jorku – żydowska (50%) i m.in. polska (12%).
W rezultacie można było pić alkohol częściej, w gorszych warunkach, gorsze gatunki i po wyższych cenach. Ustawa skonfliktowała społeczeństwo amerykańskie, dzielące się na „suchych”, tj. zwolenników prohibicji, i na „mokrych”, czyli jej przeciwników.
Zniesienie prohibicji było jednym z głównych haseł w kampanii wyborczej F. D. Roosevelta w 1932. Na mocy 21. poprawki została zniesiona 3 grudnia 1933 r. Ustawa o prohibicji była niezręcznym posunięciem socjotechniki i przyczyniła się do konsolidacji i doskonalenia działań amerykańskich instytucji przestępczych.
[edytuj] Prohibicja w innych krajach
Podobną, ograniczoną ustawę, przeprowadziła Norwegia w 1919, ale już w 1926 wycofała się z niej.
27 sierpnia 1922 obyło się w Szwecji referendum w sprawie wprowadzenia prohibicji, wzięło w nim udział 51,5% uprawnionych do głosowania, 51% zagłosowało przeciw.
W okresie pieriestrojki M. Gorbaczow wprowadził częściową prohibicję, co spowodowało gwałtowny spadek dochodów państwa i wzrost bimbrownictwa.
W Polsce prohibicja bywa ogłaszana w ograniczonym czasie (np. na czas wyborów lub referendów) lub na ograniczonym terytorium w związku ze szczególnymi wydarzeniami (np. wizyty papieża). Ponadto, od roku 1982 do 30 listopada 1990 obowiązywał zakaz sprzedaży i wyszynku napojów alkoholowych przed godziną 13:00 każdego dnia[2]. Zakaz ten - jak wiele zjawisk z okresu tzw. realnego socjalizmu - niekiedy przybierał formy karykaturalne, np. gdzieniegdzie w sklepach, w których prócz napojów alkoholowych sprzedawano także towary gospodarcze, dopiero po godzinie 13:00 można było kupić denaturat; z kolei sklepy monopolowe, otwarte były zazwyczaj - jak większość państwowych sklepów w Polsce - już od godziny 10:00 pomimo, że przez pierwsze trzy godziny po otwarciu nie wolno było nic w nich sprzedawać.
Przypisy
- ↑ Oryginalnie w ustawie: no person shall manufacture, sell, barter, transport, import, export, deliver, furnish or possess any intoxicating liquor (...), czyli "nikomu nie wolno wytwarzać, sprzedawać, dokonywać wymiany, transportować, importować, eksportować, dostarczać, zaopatrywać lub posiadać napojów odurzających (...)".
- ↑ dziennik.pl - " Trzynasta wybiła, kolejka ruszyła"
