Przełęcz Karkoszczonka
Z Wikipedii
Przełęcz Karkoszczonka (729 m n.p.m.) - głęboka przełęcz w głównym grzbiecie Beskidu Śląskiego, między Beskidem (860 m n.p.m.) na południu a Trzema Kopcami (1082 m n.p.m.) na północy.
Spis treści |
[edytuj] Opis
Jeśli pominąć Bramę Wilkowicką, jest Karkoszczonka najniższym punktem w wododziale Wisły (tu: Brennicy) i Soły (tu: Żylicy) na terenie Beskidu Śląskiego. Tym samym jest najniższym i najwygodniejszym przejściem między Szczyrkiem a Brenną, używanym zresztą przez miejscową ludność od wielu wieków.
Od strony wschodniej, ze Szczyrku, na przełęcz wyprowadza droga wiodąca doliną potoku Biła, natomiast od strony zachodniej, z Brennej Bukowej - droga wiodąca dolinką źródłowego cieku Brennicy. Obie drogi w większej części są pokryte wąskim dywanikiem asfaltowym, jednak przejazd przez przełęcz jest zamknięty dla ruchu samochodowego (szlaban po stronie Brennej - droga leśna, w dyspozycji Administracji Lasów Państwowych). Co pewien czas pojawiają się w prasie informacje o zamiarach przebudowy tej drogi i jej otwarcia dla ruchu publicznego - na razie skutecznie przeciwstawiają się temu pomysłowi Lasy Państwowe, organizacje ekologiczne i zwyczajny brak środków.
[edytuj] Pochodzenie nazwy
Do niedawna przełęcz nazywano powszechnie "Skałką", co związane było zapewne ze starą nazwą Klimczoka. Obecna nazwa została przeniesiona z dawnego osiedla pasterskiego na polanach opadających spod przełęczy na wschodowi, ku dolinie Biłej. Pochodzi od słowa "karkosze", oznaczającego w góralskiej gwarze gałęzie, odrąbane ze ściętych drzew iglastych.
Wśród mieszkańców Szczyrku Biłej przełęcz zwana jest też czasem „Granicą”. Jest to odniesienie do granicznej funkcji grzbietu Beskidu Śląskiego, który rozdzielał w tym miejscu Żywiecczyznę, należącą aż do rozbiorów do Królestwa Polskiego (później: Galicję) od Księstwa Cieszyńskiego (części Górnego Śląska). Po II wojnie światowej biegła tym grzbietem granica województw krakowskiego i katowickiego, a także granica powiatów żywieckiego i cieszyńskiego (co ma miejsce również obecnie). Wspomniany grzbiet był również przez ponad dziewięć wieków granicą dwóch diecezji kościoła katolickiego w Polsce: krakowskiej i wrocławskiej. Jednocześnie jest naturalną granicą językową i etnograficzną (Brenna: strój górali śląskich, Szczyrk: strój górali żywieckich).
[edytuj] Szlaki turystyczne
Na przełęczy węzeł szlaków turystycznych:
- do Brennej Bukowej (1,45 godz.)- - do Szczyrku Centrum (50 min.)
- na Klimczok (1 godz.)- - na przełęcz Salmopolską (2,30 godz.) i dalej na Malinowską Skałę (4 godz.)
[edytuj] Schronisko turystyczne na Przełęczy Karkoszczonka
Na przełęczy znajduje się również prywatne schronisko turystyczne - Chata wuja Toma. Urządzono je w starej (z ok. 1918 r.), znacznie rozbudowanej chałupie góralskiej, której pierwotnym właścicielem był Adam Porębski (w obrębie Szczyrku Biłej miejsce to znane było pod nazwą „do Adama”). W latach 80. XX w. działało w niej Studenckie Schronisko Turystyczne Wydziałowego Klubu Turystycznego "Tramp"-ek, działającego na Wydziale Mechanicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Obecnie obiekt posiada 60 miejsc noclegowych.
